Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Latince kökenli olan bu sözcük, Akdeniz’i tanımlamak için medi (medius, orta), sözcüğü ile terra (kara) sözcüğünün birleşmesiyle türetilmiş ve “karaların ortasında” anlamında kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: İlk anıtsal taş tapınaklar M.Ö. 6. yüzyılda Dorik düzende yapılmışlardır. Korinthos’daki Apollon Tapınağı ve İtalyan ana karasında bir Yunan kolonisi olan Posidonia (Paestum)’daki Athena Tapınağı, M.Ö. 6. Yüzyılda yapılmış Dorik tapınakların hem Yunanistan’da hem de kolonilerde aynı değişmez mimari kalıbı izlediğine kanıttır. Doğru cevap C seçeneğinde verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz dünyasında rastlanılan bütün imparatorlukların kökeni Roma İmparatorluğu’na dayanır. Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonraki yüzyıllarda Roma İmparatorluğu toplumsal belleklerdeki yerini hep korumuştur.

Yanıt Açıklaması: Yontma taş çağında yağlanmış yüzey üzerine ya doğrudan ağızla üflemeyle ya da uzun kemiklerin, kamışların yardımıyla püskürtme yolu ile gerçekleştirilen boyama tekniği toz halinde boya ile gerçekleştirilmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Hitit Krallığı başkenti Hattuşa da M.Ö. 12. yüzyıl başında tahrip edilmiştir, sonraki yazılı kaynaklarda Muşki olarak nitelendirilen bu göçlerle gelen kavim, Asur sınırlarında da görülmüş, yaklaşık M.Ö. 1112-1074’lerde o bölgedeki değişimlerle ilişkilendirilmiştir. Troia, ardından Hattuşa ve takibinde Asur’u yıkan bu kavimlerin oluşturduğu yeni coğrafya ilginçtir. Ayrıca kuzeybatı Anadolu’ya da yerleştikleri Homeros’un İlyada adlı eserinde (II.863, 845) geçer. Adı geçen kavimlere ilişkin belgeler, Orta Anadolu’da Frigler ve Trakya’da Trak’ların Sakarya bölgesinde oturduklarını yazar. Bu bilgi tarihçi Strabon’un da (XIV.680–68) Troia zaptından sonra Troas bölgesinin Frig kontrolü altına geçtiğinden bahsedişi ile örtüşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yontma taş çağında demir oksit, manganez gibi mineral yumruları ya da topakları, taş havanlara koyarak ince bir şekilde dövülüp hayvan yağı ya da ilik gibi yağlı maddeler ya da reçine ile karıştırılması ile elde edilen boya türü pat(macun) halinde boya’dır.

Yanıt Açıklaması: A, B, D ve E seçenekleri doğrudur ancak C şıkkı yanlıştır. Friglerin bölgede hâkimiyet kurduğu dönem Orta Frig Çağıdır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Paleolitik sanatta en sık işlenen hayvanlar iri av hayvanlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Yunanlı yazarlara göre madeni sikkeleri ilk icat edenler Lidyalılardır. Doğru cevap a'dır.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz’de özellikle Geç Tunç’dan Erken Demir Çağı’na dönüşümü kronolojik olarak yaşam katmanları ile belgeleyen Troia, bugün Hisarlık adıyla bilinir. Homeros’un destanlarında Ilios adı ile geçen Troia, Yunan ve Roma dönemlerinde Ilion/İlium olarak bilinen, kuzeybatı Anadolu’da Çanakkale Boğazı girişinde yer alan M.Ö. 3000 ile M.S. 13. yüzyıla dek iskân gören bir yerleşimdir.

Yanıt Açıklaması: Kelt Uygarlığının Anadolu Uygarlıkları üzerinde etkisi yoktur.

Yanıt Açıklaması: Arkeologlar ve tarihçiler tarafından Erken Dönem Yunan sanatının gelişmesinde doğunun etkisi ayrıntılı incelenmektedir. M.Ö. 80- 600 arası oryantalizan dönem yani Yunan sanatında Doğu Akdeniz sanatsal üsluplarının hâkim olduğu dönem olarak nitelendirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Braudel’e göre, Akdeniz’i Akdeniz yapan, coğrafyanın değişmez fiziki özellikleri değil, asıl beşeri özellikleridir.

Yanıt Açıklaması: Kap formlarında görülen değişiklikle birlikte bu çizgisel üslûbun yeni vazo resimlerine dönüşmesi Protogeometrik (Geometrik öncesi) olarak adlandırılan evrede olur. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Modern zamanlarda, özellikle İtalya birliğinin Risorgimento diye bilinen çok ilginç bir uzlaşı dayatmasıyla kuzey bölgeleri güneyi boyunduruğuna almıştır. Çok uzun bir tarihsel süreçte bakılacak olursa, ikircikli coğrafyasının sonucu İtalya, Akdeniz’de farklı bir yörünge izleyebilmiştir. İlk aşamada, Roma İmparatorluğu bütün Akdeniz Dünyası’nı siyasal bir çatı altında birleştirmiş tek imparatorluktu. Bu bakımdan Roma İmparatorluğu İtalya coğrafyasının bir tasarımıydı demek yanlış olmaz. Ancak bu tasarımı olanaklı kılan Antik Çağ’da göreli olarak uygarlık eli değmemiş Batı Akdeniz’in Roma’nın çekimine girmesi ve Roma’nın Kartaca ile giriştiği Pön Savaşları sonrasında Batı Akdeniz’in Roma’nın mutlak egemenliğine boyun eğmesidir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: M.Ö. 700’lerde Euboia’nın Eretria ve Khalkis kentleri bu bölgedeki savaşlar sonucu güçten düşmüş ve onların yerine Korinthos ve komşusu Megara yükselmeye başlamıştır. Atina’nın batısında bir kıyı kenti olan Megara ve Anadolu’nun Ege kıyılarında önemli bir kent olan Milet, Karadeniz’deki Yunan kolonilerinin kurulmasında önemli bir rol oynamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Alçak kabartma, kabartıların çok yüksek olmadığı eser grubudur. Alçak kabartmalar kaya sığınaklarının duvarlarına ya da açık havadaki kaya blokları üzerine yapılmışlardır. Çoğunlukla gebe kadınlar tasvir edilmiştir. Bunların en güzel örneklerinden biri, Fransa’da Laussel (Dordogne)’de bulunmuş olan ’eli boynuzlu kadın’ alçak kabartmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Miken Krallığının denizlerde gücünü yitirmesi ve Karanlık Çağa geçişi başlatacak Deniz Kavimleri Halklarının Doğu Akdeniz, Mısır’ı istila etmeleri Akdeniz’de bir kırılma noktasıdır. İlk kez Mısır yazıtlarında kaydı geçen ve tam olarak tanımlanamayan Deniz Kavimleri, M.Ö. 13. yüzyıl sonundan başlayıp 12. yüzyılda yoğunluk kazanan ve Ege’den Doğu Akdeniz kıyılarına doğru göç eden kavimlere verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Açık hava konutları, taş, büyük memeli hayvan kemikleri, fildişleri, ağaç dalları, kamış ve hayvan postlarından yapılırdı. Bunların çoğu organik maddeler olduklarından günümüze kadar ulaşamamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Gelişigüzel yapılmış kazıma (gravür) sanatının en güzel örneklerinin görüldüğü Gordion’da (Yassıhöyük) Erken Frig evresine tarihlenen Megaron 2 diye bilinen taştan yapılma binanın duvarlarında yer alan düzensiz kazınmış insan, hayvan figürleri ve geometrik desenler, Demir Çağı gravür sanatının güzel örnekleridir.