Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Saptanması ve yaşlandırılması en kolay olan tasvir sanatı taşınabilir sanattır.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz (Mediterraneum) sözcüğünün aslı iki kara arasındaki deniz anlamına gelmektedir ki burada Avrupa ve Afrika kıtaları kastedilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Urartular, M.Ö. 1. bin başlarında Van gölü ve çevresinde önemli bir devlet kurarlar ve başkenti ise, Tuşpa (Van) olur. Erken Demir Çağı’nda Ankara, Polatlı yakınlarında Gordion (Yassıhöyük) antik kentinde yerleşmiş diğer bir grup Frigler’dir. Lidyalılar ise, Frigyalıların yıkılmasından sonra Kral Giges zamanında bağımsız bir devlet kurarlar (M.Ö. 687). Lidyalıların başkenti, dönemin en büyük ve zengin kentlerinden olan Salihli yakınlarındaki Sardes (Sard)'dır. İyon Uygarlığı M.Ö. 1200'de, Batı Anadolu'da şehir devletleri halinde oluşturulan bir medeniyettir. Bu şehirler sırasıyla Miletos, Myos, Priene, Efes, Kolophon, Lebedos, Teos, Erythria, Klazomenia, Phokia Samos ve Khios'dur. Antik Çağ'da Anadolu coğrafyasında devlet kurmuş önemli uygarlıklardan biri olan Hititler ya da Etiler olarak bilinen bu devletin başkenti ise, Hattuşaş’tır.

Yanıt Açıklaması: Doğu Roma İmparatorluğu’nun yaşamını jeostratejik anlamda elverişsiz bir coğrafyada zaman zaman çok güçlü barbar akınlarına karşın sürdürebilmesinin ardında, eskisinden ve Batı Roma İmparatorluğu’nda sürdürülmek istenenden farklı bir savunma stratejisini benimsemesinin etkisi büyüktür. Doğu Roma İmparatorluğu sınırlarını kalın çizgilerle çizip sağlam surlarla örmek yerine esnek bir savunma anlayışını benimsemiş, daralıp genişleyerek düşmanlarını bünyesine alıp eritmeyi amaçlamış ve bunun sonucu olarak yüzyıllarca ayakta kalmayı başarmıştır.  Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Anadolu krallığı olan Urartular M.Ö. 1. bin başlarında Van gölü ve çevresinde önemli bir devlet kurarlar. Hurri dilini kullanırlar. Urartular Hititlerle çağdaş olan büyük bir krallığa sahip iken M.Ö. 9. yüzyılda daha küçülmüş olarak Asurlulara rakip bir güç olarak ortaya çıkarlar. Doğru cevap e'dir.

Yanıt Açıklaması: U¨st Paleolitik insanlarının yaşadıkları mağaraların dolgularının çeşitli tabakalarından küçük buluntularla birlikte ele geçen ve çoğu kez büyüklükleri 10 cm’yi geçmeyen taş, kemik boynuz ve diş gibi maddeler üzerine yapılmış olan tasvirlerin oluşturduğu bir sanat grubudur. Bu gruba giren eserler, duvar ve kaya resimlerinin aksine, kolaylıkla bir yerden diğer bir yere taşınabilirler.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz dünyasının kavramsallaştırılmasıyla ilgili en temel yapıtları Fernand Braudel, Henri Pirenne, Shlomoh Dov Goitein gibi tarihçiler  yirminci yüzyılda kaleme almıştır. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Monokrom, tek renkli boyalı resim; polikrom çok renkli boyalım resim; pentür boyalı resim; yontu ise heykelciliği ifade eder. Kazıma resim yani gravür sıyırma, döğme ve özellikle de az çok derin çizgilerle oluşturulmuş olan tasvirdir. Taş, kemik, boynuz, rengeyiği boynuzu, fildişi, diş gibi taşınabilir nesneler üzerine yapıldığı gibi kaya sığınaklarının duvarlarına ve açık havadaki kaya blokları üzerine de yapılırlar.

Yanıt Açıklaması: Kırmızı aşı boyası, prehistorik çağlarda üç farklı alanda kullanılmıştır: 1. Resim için boya elde etmede 2. Can vermek amacıyla cesetleri boyamada. Örneğin grup içindeki önemli bir kişi öldüğünde özel giysisiyle ile gömülür ve üstüne toz halindeki kırmızı aşı boyası serpilirdi, 3. Deniz kabuklarının boyanmasında. Bu kabuklar boyandıktan sonra mezarlara bırakılırlardı. Kırmızının bu denli yoğun olarak kullanılmasının nedeni, bu rengin yaşamsal sıvı olan kana benzemesindendir. Kırmızı rengi kullanan prehistorik sanatçı, rengi sürdüğü insan ya da hayvan figürinine hayat verdiğine ya da onu canlandırdığına inanırdı. Sonuç olarak, kırmızı rengin kullanılışının simgesel bir anlamı vardır.

Yanıt Açıklaması: On dokuzuncu yüzyıl ulusçuluğun ve ulus-devletleşmenin önce Avrupa’da gelişip sonra da dünyaya yayılmaya başladığı dönem olduğu kadar Avrupa merkezli imparatorluk tasarımlarının uzun bir aradan sonra yeniden ivme kazandığı bir çağdır. Bir yanda Osmanlı İmparatorluğu yeniden yapılanmaya çalışırken diğer yanda Avrupa’nın önde gelen güçleri, Doğu Akdeniz’e yeniden sızma girişiminde bulunuyordu. Bu güçlerin başını çeken İngiltere, öncelikle Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğu Akdeniz üzerindeki etkisini sınırlandırmak amacıyla Anadolu’yu Akdeniz’den ayıran adalar zincirine yönelmiştir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Roma yolları bugün bile görenlerde hayranlık duygusu bırakmaktadır. Bu yollar belli bir mantığa göre Akdeniz’in dört bir yanını birbirine, yerel merkezlere ve Roma’ya bağlıyor, yerinde bir deyişle bütün yollar Roma’ya çıkıyordu. Roma çağı haritaları aslında birer yollar haritası (itinereria) olma özelliğini taşır. Bu yollar ve haritalar sayesinde Romalılar denize de kendilerinden önceki bütün uygarlıklardan daha çok egemen olmuşlardı. Bu yüzden Romalılar Akdeniz’den özgüvenle Bizim Deniz (mare nostrum) diye söz edebilmişlerdir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Asıl neden yüzey araştırmaları ve kazıların az oluşudur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: M.Ö. 900-700’lü yıllar Geometrik Çağ olarak nitelendirilen tarihsel süreçtir. Bu çağda, Akdeniz kültürleri arasında etkileşim hızlanmış kremasyon yaygın bir gömü şekli haline gelmiştir. Küçük bir yönetici grubun olduğu oligarşi yönetiminden kent devleti modeline geçilmiş ve Atina, Sparta gibi şehir devletleri ön plan çıkmıştır. Özellikle 9. yüzyıl politik açıdan bu tür yerleşik şehir devletlerinin kurulması, nüfusun artışı, yerel endüstrilerin çeşitlenmesi Akdeniz’de diğer bölgelerle iletişim ve ticari bağları zenginleştirmiştir. Batı Anadolu’da, Kıta Yunanistan, Karadeniz, İtalya’da bu şehir devletlerine bağlı koloniler oluşmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bakır’ın da kullanılmağa başlandığı Kalkolitik Dönem’de (M.Ö 5500–3000) ise nüfus çoğalmış ve yerleşimlerde iş bölümü artmıştır. Arkeolojik kazılarda üretim atölyeleri bulunmuştur. Evler hala kerpiçtendir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz’de demir kullanımı M.Ö. 1100–900 yılları arasında yoğunlaşır. Bu dönem Akdeniz için "Karanlık Çağ" olarak bilinir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hitit Krallığı başkenti Hattuşa da M.Ö. 12. yüzyıl başında tahrip edilmiştir, sonraki yazılı kaynaklarda Muşki olarak nitelendirilen bu göçlerle gelen kavim, Asur sınırlarında da görülmüş, yaklaşık M.Ö. 1112-1074’lerde o bölgedeki değişimlerle ilişkilendirilmiştir. Troia, ardından Hattuşa ve takibinde Asur’u yıkan bu kavimlerin oluşturduğu yeni coğrafya ilginçtir. Erken Demir Çağı’nda Frigler’dir. M.Ö. 11. yüzyıla doğru Polatlı yakınlarındaki daha sonra başkentleri olacak olan Ankara, Polatlı yakınlarında Gordion (Yassıhöyük)’a ulaşmışlardır. Lidyalıların başkenti Sardis,  Urartuların başkenti Tuşpa, Karyalıların başkenti Halikarnassos’tur.

Yanıt Açıklaması: Yontma Çağı sanatçısının boyayı uygulama yöntemlerinden pat halinde kullanımı günümüzdeki yağlı ve pastel boyanın ilk örneklerini oluşturmuştur. Doğru cevap E seçeneğinde verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Büyücü tasvirlerinin en ünlü örneği, Trois-Fre`res (Trua-Frer) Mağarasının duvarlarından biri üzerinde yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Demirin maden olarak kullanımı Anadolu’da M.Ö. 2000’lere,

Yanıt Açıklaması: Biz bugün Adriyatik’e bir zamanlar Venedik Körfezi dendiğini kitaplardan öğreniyoruz. Doğru cevap A’dır.