Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Antik Çağ, Sasani ve Bizans sanat ürünlerinin etkilerini yansıtan bu betimlemeler saraylarda tasvir yasağına uyulmadığının somut göstergeleridir. Bu olguda, Emevî halifelerinin kendilerini Bizans ve Sasani hükümdarlarının varisleri olarak görmek istemeleri de rol oynamış olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Oryantalizm, mimari yapıtlarda da kullanılan bir özellik oluşturmaktadır. Kuzey Afrika ve Orta-Doğu ülkelerinde görülen Arap-İslâm mimari özellikleri tıpkı oryantalist tablolardaki günlük yaşam sahneleri gibi Avrupa mimarisinin içine seçmeci bir biçimde katılmıştır. Bu mimari özellikler arasında Osmanlı mimari özellikleri ise yer almaz. Bundan dolayı doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Akademik resim geleneğinden çok farklı olarak bu resimlerde betimlenen sahneler modeller üzerinden değil fakat gerçek gözlemler üzerinden kurgulanmaktaydı. Gerçek ise şartlara ve bireyin algısına göre değişebilmektedir. Gözle gördüklerimiz aslında beynimizde süzülür ve daha önceden birikmiş diğer bilgilerle birleşerek görmemizi sağlar. Tablolarda fırça darbeleri biçim oluşturmaz, küçük ve serbest hareketlerle kendiliğinden anında oluşmuş gibi tuvali kaplar. Aralarından geçen ışık daha önce ressamların kullanmadığı canlı renkler ile birleşerek resmin algılanmasını oluşturur. Yani bu küçük renk darbelerini beyin birleştirerek biçimi kendi bilgi dağarcığında yeniden oluşturur. İzlenimciler gölgeleri de renkli yaparlar, gölge onlar için siyah değil, gölgesini gösterdikleri nesnenin rengindedir. Kullandıkları boyalar artık modern dünyanın ürettiği sentetik boyalardır. Tablolarının üstünü eskiden olduğu gibi şeffaf vernik ile kapamazlar. Resimlerin konuları ise eskiye oranla çok çeşitlenmiştir. En çok görülen yeni oluşan orta sınıf kentsoylunun Paris ve çevresindeki yeni yaşama biçimini gösteren tablolardır. Nehir kıyısında veya yeni açılan bulvarlarda gezintiler, hafta sonunda parklarda müzik eşliğinde düzenlenen eğlenceler, bar ve kafeler, tiyatro, bale ve müzikholler bu tabloların konularını oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Floransalı Medici ailesi ünlü sanat koruyucularıydı.

Yanıt Açıklaması: 8. yüzyılın sanatsal üretimini derinden etkileyen en önemli olayı İkonaklasmus denilen tasvir kırıcı harekettir.

Yanıt Açıklaması: 6. yüzyılın belki de tüm Orta Çağ’ın en sıra dışı yapısı Iustinianos’un İstanbul’da iki Anadolulu yapı ustasına inşa ettirdiği Aya Sofya (Agia Sophia) Kilisesi’dir. Diğer şıklar 4. ve 5. yüzyıllarda inşa edilen kiliselerdir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz aynı zamanda bir adalar denizidir. Ancak bu adalar büyük ve küçük adalar olmak üzere ikiye ayrılmışlardır. Kıbrıs, Rodos, Girit, Sicilya, Malta, Korfu, Cebelitarık gibi büyük ve/veya stratejik kimi adalar Venedik’in deniz imparatorluğundan beri hemen her dönemde dış etkilere açık ve çok önemli bir rol oynamışlardır. Batı Akdeniz’de İspanya yarımadası açıklarındaki Balear adaları ile Korsika ve Sardinya hem karayla bağlantıları açısından hem de stratejik bakımdan elverişsiz konumları nedeniyle genel olarak tarihte pek bir önem taşımamışlardır. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Başta sanayileşmiş İngiltere olmak üzere Avrupa bölgeye farklı bir bakışla yaklaşmış, Akdeniz’deki Marsilya, Livorno ve Trieste gibi limanlardan hareketle Doğu Akdeniz’de erişebileceği bir dizi liman kentinin gelişmesine çeşitli serbest ticaret anlaşmalarıyla hız kazdırmışlardır. On dokuzuncu yüzyılda, kimi kökleri tarihin derinliklerinde kaybolmuş İskenderiye, İzmir, Selanik ve Trabzon gibi yeniden canlanan, kimi de Port-Said, Beyrut, Patras, Samsun, Mersin, İskenderun gibi neredeyse hiç yoktan gelişen bir öbek liman kentinin yıldızı parlamıştır. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: İç Kale'deki sarayı yaptıran Artuklu hükümdarı Nasıreddin Mahmud (1201-22) için Artuklu Sarayı başmühendisi İsmail b. Rezzaz el-Cezeri^(?-1206) tarafından 1205'te Diyarbakır'da yazılmış ve resimlenmiş, birçok ilginç alet ve mekanik eşyaların resimlerini içeren Kita^b fi^ ma’rifeti’l-hiyeli’l-hendesiyye (kısaca Otomata) adlı eserin en erken tarihli kopyası İstanbul'daki Topkapı Sarayı Kütüphanesi bulunur. O¨zellikleri anlatılmış ve çizimleri yapılmış aletlerin çoğu büyük olasılıkla 13. yüzyıl başında, asılları belki de Artuklu Sarayı'nda bulunan insan ve hayvan tasvirli eserlerdir. Saatlerden sıvı kaplarına kadar çok çeşitli aletler betimlenmiştir. (Resim 6.98) Diyarbakır Sarayı yalnız resimli el yazmalarıyla değil, çeşitli el sanatı örnekleriyle de aynızamanda adeta bir güzel sanatlar okuludur. O¨zellikle tunçtan ve pirinçten yapılmış bu eserler arasında davullar, kandiller, ibrikler, mangallar, taslar, aynalar dikkati çeker.

Yanıt Açıklaması: Venedikli ressamların resim sanatına katkıları oldukça önemlidir. Resme ışık katmaları, renk ve ışık arasındaki ilişkiye önem vermeleri, Venedikli ressamları resim sanatında ön plana çıkarmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bellini 1478'te Venedik cumhuriyeti tarafından Fatih Sultan Mehmet'in portresini yapmak üzere İstanbul'a gönderilmiştir. Cevap a şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Iustinianus dönemi bazı antik geleneklerin yok olmaya başladığı ve erken yüzyılların Akdeniz’inde görülen etkilerin hâkimiyetini kaybettiği bir dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Elhamra Sarayı, havuzlu avlular çevresinde yer alan planı, alçı mukarnas bezemelerin alçı kubbelerinde oluşturduğu ışık ve gölge oyunları , duvarlara yazılan şiirleri ve alçı bezemeleri ile Batı Akdeniz İslâm Sanatın en etkileyici yapısı oldu ve on dokuzuncu yüzyılda Avrupa mimarisini etkiledi.

Yanıt Açıklaması: Mekkeliler İsla^miyet’e karşı çıkmışlar; buna karşılık, kuzeydoğudaki Medine halkı, Hz. Muhammed’i manevi ve siyasal önderleri kabul ederek İsla^miyet’i benimsemişlerdi. Bu durumun doğal bir sonucu olarak, 622’de Müslümanlar Hz. Muhammed’in önderliğinde Medine’ye göç ettiler.

Yanıt Açıklaması: Dadaizm her ne kadar İsviçre’nin Zürih kentinde Cabaret Voltaire isimli bir kahve de başlamış olsa da kısa zamanda Fransa, Almanya ve ABD de etkili oldu. Dadaist manifestoyu Romen asıllı bir şair olan Tristan Tzara kaleme aldı. Onun aracılığıyla Paris te bulunan Guillaume Apollinaire, André Breton, Max Jacob gibi edebiyatçılar da bu akıma katılmaktaydı. Görsel sanatlar alanında eser veren Marcel Duchamp, Picabia gibi sanatçılar da daha çok Amerika’da eser vermekteydi. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Rönesans, İtalya'da Floransa merkezli olarak ortaya çıkmıştır, İtalya'da ortaya çıkmasının nedenleri arasında; ekonomik gelişmişlik, antik geleneğin varlığı, Bizanslı bilginlerin eski Yunan edebiyatının metinlerini buraya getirmeleri ve bunların incelenmesi ile ilk genel kitaplıkların ve edebiyat derneklerinin burada kurulması sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Fütürizm (İtalyanca Futurismo), İtalyan şair ve editör Filippo Tommaso Marinetti’nin Paris’te yayınlanan Le Figaro gazetesinde 20 Şubat 1909 günü yayınladığı bir manifesto ile başladı. Böylece ilk kez bir sanat eleştirmeninin tanımlaması ile değil ama edebiyat ve güzel sanatlar alanında bir grubun sanatsal etkinlikleri ile yapmak istediklerini herkese ilan etmesiyle bir akım tanımlanmış oldu. Bu akım aslında dönemin teknolojik gelişmesini yücelten, makinanın gücüne neredeyse tapan, modern yaşamın hızını ve enerjisini ön plana çıkaran, sürekli değişimi destekleyen bir bildiriydi.

Yanıt Açıklaması: Modern sanatın başlangıcını izlenimci ressamlar oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Deniz ticaretinin örgütlenmesi zorunluluğu bankacılık sistemi, faiz, çek, bono gibi yeni düzenlemeleri getirdi. İspanya ve Portekiz coğrafi keşiflerle meşgul ve yeni bölgeleri ele geçirmeye çalışırken, Floransa, Venedik, Cenova, Napoli, Amalfi gibi İtalyan kent devletleri de daha önce Akdeniz’de kurdukları ticaret yollarını çeşitlendirdiler ve Batı Akdeniz’in zenginleşen dünyasına doğunun lüks tüketim mallarını taşımaya devam ettiler.

Yanıt Açıklaması: Halife el-Me’mûn döneminde (813-833) yaşandı. El-Me’mûn’un rasyonalist Mutezile okulunun görüşlerini resmi öğreti haline getirmesi felsefede çığır açtı, Antik Çağ düşüncesine ilgi arttı. Halife Bağdat’ta kütüphane, tercüme merkezi ve okul içeren Beytü’l-Hikme’yi (Bilgelik Evi) kurdu. Bu araştırma merkezinde Yunanca, Farsça ve Sanskritçe bilimsel ve felsefi metinlerin çevirileri yapıldı ve yorumlandı. Böylelikle dönemin ileri gelen bilim adamları ve filozofları Bağdat’ta toplandı.