Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Sanatta Protogeometrik Dönem olarak bilinen M.Ö. 1000-900 yıllardaki değişimlere en güzel örnekleri Euboia (Eğriboz) adasında Lefkandi yerleşimi sunar.

Yanıt Açıklaması: Fenikeliler Mısır’ın ahşap ve balmumu ihtiyacının büyük bölümünü karşılar.

Yanıt Açıklaması: On altıncı yüzyılda ve özellikle 1534-1545 döneminde asıl sorun, Osmanlı İmparatorluğu’nun Barbaros’un öncülüğünde, Kuzey Afrika korsanlarıyla dayanışma içinde Sicilya-Malta-Tunus çizgisinden batıya sızarak dengeleri altüst etmesinden, Braudel’in deyişiyle nerdeyse bütün Akdeniz’e egemen olmasından kaynaklanmıştır. Gerçekten de Sicilya-Malta-Tunus çizgisi bir anlamda Doğu Akdeniz’in büyük Akdeniz’e açılan kapısıdır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ne zaman Akdeniz dünyasının iki yarısından söz edilecek olsa, bu iki yarının simetrik olduğu gibi yanlış bir varsayım yapılır. Bu varsayımın neden yanlış olduğunu anlamak için çok gerilere, Antik C¸ağ’a uzanmak gerekir. Akdeniz dünyasını gerçek anlamda bir dünya yapan Roma İmparatorluğu olmuştur. Roma egemenliği Akdeniz’e gözle görülür bir bütünlük vermişti. Bunun göstergesi Roma mimarisinin bugün de Akdeniz’in hemen her bölgesinde gözle görülür suyolları, sarnıçlar, hamamlar, köprü ve yollar, tiyatrolar, stadyumlar gibi önemli izleridir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Demir Çağında bulunan tek yazılı kaynak Batı Anadolu’da Troia'da, Troia 7b tabakasında bulunan M.Ö. 12. yüzyıla tarihlendirilen çift dışbükeyli, üstünde Luvi dilinde hiyeroglifler bulunan bronz mühürdür. İleride başka yazılı kaynakların da  bulunabileceğine ilişkin ümit ışığı veren bu mührün bir tarafında, mesleği yazıcılık olan bir erkeğin adı, öbür tarafında da bir kadının adı yazılıdır.

Yanıt Açıklaması: Levanten, yerleşik Avrupalı kökenli aileler için kullanılan bir adlandırmadır.

Yanıt Açıklaması: İskender, M.Ö. 331’de, Mısır’ın Akdeniz kıyısında kendi adıyla yeni bir kent kurar: İskenderiye. İskenderiye, İskender’in kendi adıyla kurduğu tek kent değildir. Fethettiği yerlerde kendi adıyla kentler kurarak (Alexandria, Alexandriapolis). kendi gücünün ve imparatorluğunun sınırlarının genişliğinin propagandasını yapar (Resim 4.17). İskender ölünce arkasında bir varis bırakmadığı için generalleri iktidar kavgasına girişirler. Fethedilmiş topraklar bölünür ve Helenistik Krallıklar kurulur: Makedonya ve Yunanistan’da Makedonya Krallığı; Suriye ve Orta Doğu’da Selevkos Krallığı; Mısır’da Ptolemi Krallığı ve Anadolu’nun batısında Bergama Krallığı. Bu krallıklar M.Ö. 3. yüzyıl boyunca birbirleriyle savaşmaya ve etki alanlarını genişletmeye çalışmaya devam ederler.

Yanıt Açıklaması: Halikarnas Balıkçısı ölümünden birkaç yıl önce, 1969 yılında Louis Bayle’a gönderdiği ve Altıncı Kıta: Akdeniz başlığıyla yayımlanan mektubu ve onu izleyen, yabancı okurlar için kaleme aldığı ancak ölümünden hemen sonra yayımlanan Akdeniz’in Ebedi Gençliği adlı yazısı , Balıkçı’nın özgün düşüncesini anlamak için bize çok elverişli bir başlangıç noktası sağlamaktadır. Balıkçı, Akdeniz’in kendisini ayrı bir kıta diye nitelendirerek, aşağı yukarı Braudel’in Akdeniz’i tarihin uzamı olmaktan çıkarıp öznesine dönüştüren eyleme benzer bir değişim gerçekleştiriyordu. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Kıta Yunanistan’da başlangıçta Akhalıların topraklarında üretilen ve adını Mikenai kentinden alan Miken seramikleri Batı Anadolu yerleşimlerinin tarihlendirmesi için önemlidir. İç bölgelerde yayılımı, yerel taklitlerinin yapılması, Milet gibi Miken yerleşimi olan bir merkezde bulunan fırınlar ve bu bölgeden Batı Anadolu’nun farklı bölgelerine ihracı kronolojik olarak tarihlemelere yardım eder. Müskebi (Bodrum), Milet (Değirmentepe), Efes (Ayasoluk), Panaztepe (Menemen) nekropollerinde bulunan Miken seramik örnekleri Geç Tunç Çağı’nda Batı Anadolu’nun toplumu ve ekonomik düzeyleri hakkında bilgi verir. Dorylaion (Şarhöyük) bunlardan birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Antik Yunan döneminin önemli heykeltıraşı Polykleitos, mükemmel insan bedeninin belli matematiksel oranlardan oluştuğunu iddia eder ve heykellerini bu oranlara göre yapar.

Yanıt Açıklaması: Maden işlemede çok ileri düzeyde olan ve Urartularla ortak özellikler taşıyan Villanova Kültürü İtalya'nın Demir Çağı olarak ilklerini oluşturmuştur. Doğru cevap C seçeneğinde verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz’de özellikle Geç Tunç’dan Erken Demir Çağı’na dönüşümü kronolojik olarak yaşam katmanları ile belgeleyen Troia, bugün Hisarlık adıyla bilinir. Homeros’un destanlarında Ilios adı ile geçen Troia, Yunan ve Roma dönemlerinde Ilion/İlium olarak bilinen, kuzeybatı Anadolu’da Çanakkale Boğazı girişinde yer alan M.Ö. 3000 ile M.S. 13. yüzyıla dek iskân gören bir yerleşimdir. Doğru cevap a'dır.

Yanıt Açıklaması: Sanatta Protogeometrik Dönem olarak bilinen M.Ö. 1000-900 yıllardaki değişimlere en güzel örnekleri Euboia (Eğriboz) adasında Lefkandi yerleşimi sunar. Taş temel üzerine yapılmış yarım yuvarlak duvarla biten yapı örneği ve içinde yer alan kremasyon (yakma) yöntemi ile gömülmüş savaşçı ve eşinin mezarı, dört atın kemikleri, mezar buluntularının zenginliği ve çeşitliliği açısından üst düzey bir yaşamın örneklerini sunar. Bu bölgenin Doğu Akdeniz’le ticari ilişkisinin olduğunun kanıtı mezar buluntuları arasında çıkan Fenike kökenli bir mühür, sırlı seramik bir vazo ve altın küpedir.

Yanıt Açıklaması: İlk uygarlıklar, insanlık tarihinin besin üretimi öncesi evrelerini kapsayan Yontma Taş Çağı (Paleolitik) içinde yer almıştır. Bu çağ, insanlık tarihinin %99’undan fazla süren bir dönemini temsil etmektedir. Bu son derece uzun sürmüş olan çağ boyunca insanoğlu, avcı-toplayıcı bir ekonomik modelle konar göçer bir yaşam biçimini sürdürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Anadolu'da Franko-Kantabrik sanatla ilgili iz bulmak zor görünmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde Anadolu’yu üç bölgeye (Beyliklere) ayırarak incelemek doğru olacaktır. Batıda Yunan kolonileriyle iç içe Lydia(Lidya), Karia (Karya) ve Lykia (Likya) uygarlıkları, Orta Anadolu’da Phrygler (Frigler), Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da. Hitit ve Doğu’nun etkisini devam ettiren Geç Hitit Devletleri ve Urartular. Doğru seçenektekiler ise kolonilerdir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Üst Paleolitik Sanat'ta işlenen ender konuların yanı sıra yoğun olarak işlenen konuların başında hayvanlar gelir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Miken Krallığının denizlerde gücünü yitirmesi ile Akdeniz'i istila eden ve Karanlık Çağa geçişi başlatacak olan topluluk "Deniz Kavimleri Halkları"dır. Denizden gelen kavimler bu dönemdeki yazılı kaynakları tahrip etmişlerdir. Doğru cevap C seçeneğinde verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Girit’te (Karphi), Kiklad Adalarında Andros’ta (Zagora), Batı Anadolu’da görülen Demir Çağı evlerinde (İzmir) ve Kıta Yunanistan’da (Perachora, Argos Hera Kutsal Alanı) ev görünümlü tapınak mimarisi saray ve saray çevresinde gelişen yerleşimlerden kent yerleşimlerine geçişi gösteren bilgiler verir. Hititler’in başkenti olan Hattuşaş Çorum’a yakın; Smyrna, İzmir içinde ve Troia ise, Çanakkale içinde yerleşim yerleri olduğu için sorunun doğru cevapları arasında yer almaz. Girit’te Karphi, Lasithi Plato’sundan 300 metre yükseklikte konumu ile bu dönemin istilalarına karşı insanların oluşturduğu doğal korunmalı ve geçici olarak kullanılmış bir kenttir.

Yanıt Açıklaması: Kartaca’nın Roma’ya yönelttiği tehdit güneyden kuzeye yönelik bir tehditti. Akdeniz tarihinde Roma İmparatorluğu’nun Kartaca’yı yenilgiye uğratmasıyla birlikte kuzey-güney doğrultusunda bir kırılmanın önü uzun süre için alınmış oldu. Doğru yanıt B’dir.