Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Urartular M.Ö. 1. bin başlarında Van gölü ve çevresinde önemli bir devlet kurarlar. Hurri dilini kullanırlar. Urartular Hititlerle çağdaş olan büyük bir krallığa sahip iken M.Ö. 9. yüzyılda daha küçülmüş olarak Asurlulara rakip bir güç olarak ortaya çıkarlar. Urartu Krallığının güçlü bir devlet oluşu Kral Menua (M.Ö. 810–780) dönemine denk düşer.

Yanıt Açıklaması: Sanatın dinsel-büyüsel bir yön almasında rol oynayan en önemli etmen ekonomik faktördür.

Yanıt Açıklaması: Demir oksit, manganez gibi mineral yumruları ya da topakları, taş havanlara konularak gayet ince bir şekilde dövülürlerdi. Toz halindeki boya, yassı taşlar ya da kürek kemikleri üzerinde boya homojen bir pat haline gelinceye kadar, kemik bir kaşıkla, hayvan yağı ya da ilik gibi yağlı maddeler ya da reçine ile karıştırılırdı. Bu işlemde suyun kullanılıp kullanılmadığı bilinmemektedir. Karıştırma işleminde yumurta akı ve günümüz ilkellerinde olduğu gibi sidiğin kullanıldığı da ileri sürülen savlar arasındadır (Mauduit, 1954:98). Pat halindeki bu boya maddeleri, günümüzdeki yağlı ve pastel boyaların ilk örnekleri olarak kabul edilebilirler. Kıvama sokulan boya maddesi  kullanılmak üzere, yassı taşlar ya da kürek kemikleri üzerine alınırlardı. Bunlar, günümüz sanatçılarının kullandıkları paletlerin ilk örnekleridir.

Yanıt Açıklaması: Miken seramiklerinin son evresinde kap yüzeyindeki bezeme kompozisyonları gevşemiş motifler azalmıştır. Oldukça sade olan biçim ve bezekler yeni oluşan toplumsal değişimlere bağlantılı gelişmiş olmalıdır. Miken üretimi sonrası çizgisel ifadeli; Geometrik sanatta ilkleri oluşturan grup Protogeometrik (Geometrik Dönem öncesi) üslûp olarak adlandırılan bir dönemdir. Doğru cevap c'dir.

Yanıt Açıklaması: İspanya ’nın zengin altın, gümüş, bakır, demir, kalay madenleri Fenikelileri İspanya’nın Akdeniz kıyılarına çeker ve hatta Atlantik kıyılarında da yeni limanlar bulmaya iter.

Yanıt Açıklaması: Dor istilası dönemi Anadolu’da Hitit Krallığı başkenti Hattuşa’nın sona erişi, aynı zamanda yukarıda sözü edilen Mısır 19.ve 20.sülale dönemi yazıtlarıyla da örtüşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kadın heykelciklerine ve alçak kabartmalarına venüs denilmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bulunması ve yaşlandırılması en kolay olan tasvir sanatı taşınabilir sanattır. Doğru cevap E seçeneğinde verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Batı Roma İmparatorluğu’nun oluşumuna ev sahipliği yapmış Akdeniz’in batı yarısı, Roma dönemi öncesi düşük kentleşme oranı, nüfus ve uygarlık düzeyleri ile neredeyse sıfırdan başlayarak biçimlendirilmeye açık yeni bir coğrafyaydı. Roma İmparatorluğu, savaş yöntemiyle bir yandan topraklarını genişleterek bir yandan da köle edinerek, bu coğrafyada büyük çiftliklere dayalı tarımı geliştirmiş ve özünde köleciliğe dayanan iktisadi ve toplumsal bir sistem kurmuştur. Buna karşılık, Doğuya doğru yayılma sürecinde aynı İmparatorluk, büyük ve köklü uygarlıklara ev sahipliği etmiş bu coğrafyada hazır bulduğu neredeyse kemikleşmiş yerel güç ve örgütlenme biçimleriyle uzlaşı arayışına girmiştir. Roma İmparatorluğu batıda yeni bir ekonomi ve toplum düzeni kurarken, doğuda yerleşik iktisadi ve toplumsal alışkanlıkları bir adım daha ileri götürmüş ve onlara yeni bir siyasi biçim vermekle yetinmiştir. Sonunda, merkezi gücün bütün Akdeniz dünyasını tek bir imparatorluk halinde hem korumak hem de yönetmekte etkili olamayacağı anlaşıldığı zaman, Akdeniz dünyasının tarihindeki bu tek imparatorluk ortasından ikiye bölünerek bağrında taşıdığı farklılığı dışa vurmuştur. Bölünmeden bir süre sonra, köleciliğin anayurdu olan Batı Roma İmparatorluğu, yeni toprak ve köle bulmakta karşılaştığı tıkanıklık ve bunun ekonomik etkileri nedeniyle çökmüş, buna karşılık altyapısı yaygın köleciliğe dayanmayan, nüfus ve kaynakları açısından daha varsıl Doğu Roma İmparatorluğu yoluna devam edebilmiştir. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: bFenike Uygarlığı'nın beşiği Kuzey Filistin’den Güney Suriye’ye kadar uzanan Doğuda Lübnan dağlarıyla sınırlı Akdeniz kıyı şerididir. Bu şeritte kurulmuş Tyre, Sidon, Byblos ve Arvad gibi bir takım önemli kentleri kıyı şeridindeki tarımsal arazilerin kısıtlı olması nedeniyle kaynaklarını ticaret aracılığıyla sağlarlar. Akdeniz’e açılmak onlar için bir gereksinimdir ve bu da beraberinde denizcilik ve gemicilik konusunda çok gelişmiş bir kültürü getirir. Doğru cevap a'dır.

Yanıt Açıklaması: M.Ö. 80-600 yılları arasında yer alan, Yunan sanatında Doğu Akdeniz sanatsal üslupların hâkim olduğu döneme Oryantalizan dönem adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı deniz gücü sızmadığı sürece, Akdeniz’in batısında İspanyol egemenliği sağlanmış oluyordu. Özellikle İkinci Philip döneminin İspanya politikası da Osmanlıları yeniden Akdeniz’in doğusuna hapsetmek amacını güdüyordu. Öyleyse on altıncı yüzyılda ve özellikle 1534-1545 döneminde asıl sorun, Osmanlı İmparatorluğu’nun Barbaros’un öncülüğünde, Kuzey Afrika korsanlarıyla dayanışma içinde Sicilya-Malta-Tunus çizgisinden batıya sızarak dengeleri altüst etmesinden, Braudel’in deyişiyle nerdeyse bütün Akdeniz’e egemen olmasından kaynaklanmıştır. Gerçekten de Sicilya-Malta-Tunus çizgisi bir anlamda Doğu Akdeniz’in büyük Akdeniz’e açılan kapısıdır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Paleolitik sanatçı çizmek, yontmak veya kazmak için çoğunlukla çakmaktaşı kullanmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Büyük İskender İtalya topraklarını İmparatorluğuna dahil etmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Fenikelilerin Batı Akdeniz’e açılmasının en önemli sebebi madenlerdir. Bu amaçla Akdeniz’e açılan Fenikelilerin ilk durağı Kıbrıs’tır. Kıbrıs, Yunanca bakır (kypros) anlamına gelir ve bakır madenleri açısından zengindir. Euboialılar M.Ö. 8. yüzyılda İtalya’nın batı kıyısına yakın Ischia adasında bir ticaret üssü kurarlar ve buraya Pithekusa adını verirler. Kıbrıs gibi Rodos ve Girit adaları da, Fenikeliler için hem birer uğrak noktası hem de yeni ham maddelerin gemilere yüklendiği limanlardır. Özellikle Girit, Asurluların en önemli demir kaynaklarından biridir. Sardunya’daki bakır, demir, kurşun ve gümüş kaynakları Fenikelileri adaya çeker. Sardunya’nın güney-batı kıyılarında M.Ö. 7. yüzyılda tipik olarak yarımada ve kıyıya yakın adalarda kurulmuş Fenike liman kentleri yoğunlaşır.

Yanıt Açıklaması: Roma egemenliği Akdeniz’e gözle görülür bir bütünlük vermişti. Bunun göstergesi Roma mimarisinin bugün de Akdeniz’in hemen her bölgesinde gözle görülür suyolları, sarnıçlar, hamamlar, köprü ve yollar, tiyatrolar, stadyumlar gibi önemli izleridir. O dönemde Akdeniz’e siyasi bir birlik kazandırıldığı gibi, Akdeniz ölçeğinde iktisadi iş bölümü de büsbütün pekiştirilmiş, dolayısıyla Akdeniz ülkelerinin başka coğrafyalarla bağları ya kesilmiş ya da ikincil öneme düşmüştü. Büyük Akdeniz Dünyası, doğusu ve batısıyla bildik Akdeniz ve bir de Karadeniz havzasından oluşan üç unsurlu bir dünyadır. Bizce “Roma döneminde ‘Büyük Akdeniz Dünyası’ neredeyse gerçekleşmiştir” demek yanlış olmaz. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kadın heykelcik ve alçak kabartmaları, bir dizi ortak nitelik gösterirler. Heykelciklerde başlar öne doğru eğilmiş olarak tasvir edilmiştir. Böyle bir sunumla sanatçı, belki de kadının gebe karnına kıvançla baktığını vurgulamak istemiştir. Hem heykelciklerde hem de alçak kabartmalarda kadının göğüs bölgesi ölçü dışı, göğüsler son derece iri, geniş ve silindirik olup yağlı bir görünümde olan karnın üzerine sarkar, bel ve baldırlar kalındır. Karın ve kalçalar çok fırlaktır. Eller, genellikle göğüs üstünde kavuşmuş olup, göğüsleri tutuyor izlenimini vermektedir. Bunlara steatopijik (kalçası yağlı) vesteatometrik (karnı yağlı) kadın figürinleri de denilmektedir. Karın, kalça ve baldırların abartılı bir biçimde öne çıkarılmasına karşın sanatçılar, ideal bir formun ya da ideal bir işlevin altını çizmek amacıyla bu yontuların bazı kısımlarına önem vermemişlerdir. Bu nedenle de yüz hatları, ayak, bacak el, kol gibi beden öğeleri son derece siliktir, hatta bazen hiç işlenmemiştir. Tasvir edilen figürinlerin hemen hemen tümü hamile kadınları temsil etmektedir. Dolayısıyla bu yontuların yapılışında, üremeye ilişkin bir bereket kültü söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Paragrafta vurgulandığı üzere, kendini tüm insanlık tarihinin ve medeniyetin merkezine koyarak, diğer toplum ve kültürleri bu anlayış üzerinden değerlendiren benmerkezci tarihçilik anlayışı, medeniyete öncülük eden toplumlar ve coğrafya değiştikçe farklı çağlarda, farklı çıkarımlarda bulunulmasına yol açacaktır.

Yanıt Açıklaması: Bizans İmparatorluğu’nun son yüzyıllarında iki İtalyan şehir devleti, Ceneviz ve Venedik gittikçe yoğunlaşan bir rekabet içine girerek Doğu Akdeniz ve Karadeniz’de iktisadi etkilerini artırdılar. Sırf bu yüzden bazı tarihçiler bir Venedik İmparatorluğu’ndan bile söz ederler.

Yanıt Açıklaması: Euboia adasında bulunan Lefkandi, daha sonra da Eretria ve Khalkis kentleri, Akdeniz’le ilk ticaret ilişkilerini kuran kentlerdir.