Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Franko-Kantabrik sanatta bir öyküyü anlatan sahnesel kompozisyonlar da yok denecek kadar azdır. Sanatçılar, eserlerinde büyük bir çoğunlukla tek yönlü bir çalışmayı yeğlemişlerdir. Bununla birlikte, ender de olsa bu kompozisyonlar, Üst Paleolitik insanının ne denli yüksek düzeyde bir hayal gücüne sahip olduğunu kanıtlamaktadır. Bunun en güzel örneklerinden biri, Lascaux (Lasko) mağarasının duvarlarından biri üzerinde yer alan kuyu sahnesidir. Burada insan ve hayvanlar aynı sahne içinde resmedilmişlerdir. Sahnede avcı tarafından kargı ile yaralanmış ve kaçmakta olan gergedanın bağırsaklarını deştiği bir bizon yerde yatan avcıya saldırmaktadır. Avcının cinsel organı belirtilmiştir, başı da kuşbaşı şeklinde işlenmiştir. Ayak ucunda ikinci bir kargı; yanında ise tüneğe konmuş bir kuş bulunmaktadır. Bu kompozisyonda günümüze bağlanabilecek bir inanç ögesi bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Özellikle Hristiyanlığın ilk ortaya çıktığı yıllarda evlerin ibadet amacıyla kullanıldıkları bilinir. 3. yüzyıl ve öncesinde Hristiyanlar tarafından kullanılan ev kiliseler doğal olarak henüz yaygınlaşmamış bir ibadet yeri geleneğinin devamıydı. Bunların en önemlilerinden biri Suriye’de Dura Europos’taki ev kilisedir. Örtü sistemi tonoz olan bazilikalar Karadağ (Binbir kilise) ve Karaman gibi özellikle Orta Anadolu çevresinde çok yaygın olarak inşa edilmiştir.  Ada Tipi kiliselerde kubbenin kuzeyinde ve güneyinde yan nefler bulunmaz. Sakız Adası’nda yer alan Nea Moni Kilisesi örnek verilebilir. Tek nefli yapılar, doğu batı doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Bu tip yapıların Anadolu’da birçok örneği bulunmaktadır. Pamukkale (Hierapolis) Domitianus Kapısı yakınındaki şapel örneğinde olduğu gibi. İlk olarak Mısır’da 4. yüzyıl ortalarında başlayan manastır yapımları, tüm Hıristiyan dünyasında hızla yayılmıştır. Anadolu’da manastır kurumunun gelişmesi ve yaygınlaşmasında Kayserili Aziz Basileios’un rolü önemlidir. Örnek olarak 6. yüzyıla tarihlenen Antakya yakınında Genç Aziz Simeon’un Admirabilis Dağı’ndaki (Samandağ) manastırını verebiliriz.

Yanıt Açıklaması: 691’de Kudüs’te ilk anıtsal İslâm yapısı olan Kubbetü’s-Sahra inşa edildi. Halife Abdülmelik tarafından yaptırılmıştır.  Mirac olarak bilinen Peygamber’in göğe yükseldiği mucizevî gece yolculuğunun yapının ortasındaki kayadan başladığına inanılır. Kubbe-i Hadra, yeşil kubbe anlamında olup, özellikle Mescid-i Nebevi'nin kubbesi için kullanılmaktadır. Zamanın Silvan valisi olan Humurtaş, Kılıç Arslan için "Kubbetü's Sultan" adıyla bilinen bir türbe yaptırmıştır. 14. yüzyıl tarihçileri Sultan Kılıç Arslan'nın Silvan’daki türbede yattığını yazmışlardır. Ancak günümüze bu türbe ulaşmamıştır. Kubbe-i Mina, gök kubbesi (§gökyüzü) anlamına gelen Osmanlıca bir tamlamadır. Kudüs’te bulunan Kubbetü’s-Suud (Göğe Yükseliş) Kilisesi, Bizans dönemine ait anıtsal bir yapıdır. Kubbetü’s-Sahra, sekizgen planlı ve büyük bir kubbeyle örtülü yapı mimari özellikleriyle, Kubbetü’s-Suud (Göğe Yükseliş) Kilisesinden etkilenmiştir.

Yanıt Açıklaması: 11. yüzyılın sonundan beri Doğu Akdeniz’de etkilerini hissettiren Haçlılar, 1204 yılının Nisan ayında uzun zamandan beri zenginliğine sahip olmak istedikleri Bizans’ın başkenti İstanbul’u ele geçirerek gerçek emellerini ortaya koymuşlardı. İstanbul’un zenginlikleri karşısında Kudüs’ü tekrar ele geçirme özlemini çoktan unutan haçlı şövalyeleri ihtişamlı kenti o güne kadar görmediği biçimde yağmalayarak buldukları her şeyi Avrupa’ya kaçırdılar; götüremediklerini ise tahrip ettiler. Böylece 4. Haçlı Seferi Bizans’ın dağılmasına ve imparatorluk sanatının da bir anlamda sonunun gelmesine neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Gustave Courbet Kübist sanatçı değildir.

Yanıt Açıklaması: 8. yüzyılın sanatsal üretimini derinden etkileyen en önemli olayı İkonaklasmus denilen tasvir kırıcı harekettir. 726 yılında Bizans İmparatorluğu’nun aldığı dini betimlerin yasaklanması kararının altında pek çok neden bulunabilir. Bunlardan belki de en baskını tasviri yapılan kutsal kişiliklerin birer tapınma nesnesi haline dönüşmesidir. İnananın, ikonanın kendisine dua edip tapınması, üstelik ikonanın alım satımı yapılan ticari bir mal muamelesi görmeye başlaması yasakların ortaya çıkışına yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Modern O¨ncesi Dönemin başlangıcı için bir tarih vermek gerekirse, genellikle kabul gören iki tarih karşımıza çıkar: 1453 (İstanbul'un Osmanlılar tarafından fethi ve Doğu Roma İmparatorluğu'nun yıkılması) ve 1492 (Amerika Kıtası'nın keşfi ve İspanya'daki Müslüman Devlet Gırnata’nın tarihe karışması). Hangi tarihi bu dönemin başlangıcı olarak kabul edersek edelim esas olan, artık 15.yüzyılın ikinci yarısından itibaren, yeni bir dönemin başladığı gerçeğidir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyıl Osmanlı dünyasının önemli bilginlerinden biri Ka^tip C¸elebi'dir. Onun tarih ve coğrafya kitapları, Cihannuma adlı eseri döneminin önemli eserleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Arkeolojik kazılar Etrüsklerin yerel Villanova kültüründen türediğini kanıtlamıştır. Bu kültüre ilişkin ilk yerleşim Bologna yakınlarındaki Villanova’da bulunmuş ve o yüzden M.Ö. 9. ve 8. yüzyıllara tarihlenen bu erken döneme Villanova kültürü adı verilmiştir. Daha sonra yapılan kazılarda Veii, Tarquinia, Vulci, Cerveteri gibi önemli Etrüsk kentlerinin öncesinde bu kültüre sahip köylerin olduğu görülmüştür. Villanova uygarlığı Etrüsk uygarlığına temel oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Soruda verilen bilgiler, Barok dönemi anlatmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 12. yüzyıl Akdeniz’inde Sicilya adası ticaret yollarının kesişme noktasındaydı. Orta Çağ’ın başından beri farklı bölgeler tarafından ele geçirilen adada nüfus da bu el değiştirmeler süresince farklılaşmıştı. Aynı haminin Sicilya’da bu dönemde yaptırdığı bir diğer eser Martorona Kilisesi’dir. Mimari özellikleri ve mozaikleri kuşkusuz Palatina Kilisesinden daha Bizanslı olan yapıda, II. Roger’ın taç giymesini gösteren mozaik pano bunu kanıtlar gibidir.

Yanıt Açıklaması: Abbasîlerde süsleme örneklerine baktığımız zaman, Samarra’da somuttan soyuta ve yüzeyselden eğri kesime doğru gelişmiş üç farklı üslûpta (A, B ve C) alçı üzerine bitkisel bezemenin yaygın kullanım alanı bulduğu görülür. Samarra’daki Balkuvara Sarayı’nda (854) bu süslemelerin en çarpıcı örneklerine yer verilmiştir. Bu yeni süsleme anlayışı özellikle Mısır ve İspanya’da hem alçıda hem de ahşap türünde diğer malzemelerde zengin örneklerle temsil edilmiştir. Bunu, saraylarda ve el sanatı ürünlerindeki örnekleriyle figürlü bezeme ve farklı çeşitlemeleriyle yazı ( hat) izler.

Yanıt Açıklaması: Floransa Vaftizhanesi'nin bronz kapılarını Ghiberti yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Toulouse’daki St. Sernin Katedrali (1070) Romanesk döneminin belirgin özelliklerini yansıtan anıtsal bir hacı yapısıdır. Transeptli bazilikal plandaki kilise dışta ağır duvarlarıyla bir kale görünümündedir. Batıdaki giriş cephesi kemerlerle oluşturulmuş iki açıklık üstünde sivri bir kemerin çevrelediği yuvarlak (rozas/gül) pencereyle biçimlenir. İç mekânda apsise doğru giden uzun koridorları (nefler) ayıran destek dizileri büyük profilli payelerden (örme taşıyıcı) oluşur. Örtü sistemi olan beşik tonozlar ise belirli aralıklarla yerleştirilmiş kemerlerle desteklenmiştir.

Yanıt Açıklaması: On dördüncü yüzyıl sonundan itibaren ve on beşinci yüzyıl boyunca Avrupa’da edebiyat ve güzel sanatlar alanındaki yeniliklerin ve sanat anlayışının tümüne Rönesans denir. Rönesans, Orta Çağ kültürü ve sanatının reddedilmesi ve antik dönem sanat ve kültürünün yeniden diriltilmesi anlayışından dolayı Yeniden Doğuş olarak nitelendirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bu olaylar, 15. ve 16. yüzyıllarda gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: 907’de inşa edilen İstanbul’daki Lips Manastırının (Fenari İsa Camisi) Kuzey Kilisesi kare içinde haç planının önemli örneklerinden biridir. Mekân kareye yakın bir dikdörtgen içinde dört desteğin taşıdığı bir orta kubbe ve dört yöne uzanan haç kollarından oluşan bir naosa (ibadet alanı) sahiptir. Doğu yönde üç bölümlü bir kutsal alan batıda narteks (giriş mekânı) ile naosu tamamlar. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Nakkaş Matrakçı Nasuh tarafından resimlenmiş olanlar özellikle imparatorlukta kentleri betimlemesi bakımından son derece önemlidir. Ayrıca ordunun katıldığı seferlere katılan Matrakçı Avrupa kentlerini de elyazmalarında resmetmişti. Doğru seçenek E' dir.

Yanıt Açıklaması: Hristiyanlık tüm Orta Çağ boyunca kendini ifade etme biçimi olarak görselliği seçmiş, böylece sanatta yazınsal dilden daha ziyade görsel dil ön plana çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: İspanya’da Halifelik döneminin en önemli sarayı Medinetü’z-Zehra Sarayıdır.