Akdeniz Uygarlıkları Sanatı

Yanıt Açıklaması: Osmanlı dünyasının diğer önemli bir bilgini ise Kâtip Çelebi'dir. Onun tarih ve coğrafya kitapları, Cihannuma adlı eseri döneminin önemli eserleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: 4. yüzyıl civarında tüm Akdeniz’de  sanat  bir  dönüşüm,  başkalaşım  içindedir.  Erken Hristiyan  sanatı olarak adlandırılan bu dönemde sanat, Roma’nın ifade biçimlerini kullanmayı sürdürmüş, daha başka bir deyişle  bildiğini  uygulamaya  devam  eden  sanat  yaratıcılarının  elinde  şekillenmiştir.  Üretim  geleneği sürmektedir   ancak   değişen   din,   yabancısı   olunan   bir   mimarinin   ve   resmin   yaratılmasını   zorunlu kılmaktadır. Bu durum çok tanrılı dinlere inanan insanların oluşturduğu pagan dünyada ve gelenekte var olan  görsel  ifade  biçimlerini,  bazı  değişikliklerle  dönüştürerek  kullanmayı  benimseyen  bir  sanat  ortaya çıkarmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hamidoğulları / Antalya ve Isparta çevresinde; Ramazanoğulları ise Adana ve çevresinde etkili olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu tarihi coğrafyasında bulunan bölgeler Avupa müzelerine en çok malzeme sağlayan bölgelerdi. Bu nedenle 1873 yılında çıkarılan Asar-ı Atika Nizamnamesi ile eski eserlerin serbestçe yurt dışına çıkarılması engellendi.

Yanıt Açıklaması: Bizans topraklarının doğusundaki Ermeni Vaspurakan Kralı Gagik tarafından yaptırılmış Ahtamar Kutsal Haç Kilisesinin belki de en önemli özelliklerinden biri büyük ustalıkla yapılmış cephe süslemeleridir. Eski Ahit’ten konularını alan kabartmalar bir süsleme şeridi oluşturarak yapıyı çevrelerler. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bellini ve Vivarini ressam aileleri, Venedik yakınlarında Padua’dan gelen Mantagna, Giorgione, Titian ve Tintoretto, Veronese ve Lotto ünlü Venedik okulu ressamlarıydı.

Yanıt Açıklaması: Sultan Abdülaziz döneminde Fransız mimar ve ustalar tarafından Oryantalist mimari özelliklerin ilk örneklerinin yapıldığı saray Beylerbeyi Sarayı'dır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu döneminin en önemli yapı topluluğu, Keyhüsrev’in kız kardeşi Gevher Nesibe Hatun'un vasiyeti üzerine Kayseri'de yaptırttığı ve darüşşifa, medrese, bimarhane (akıl hastahanesi), türbe ve küçük bir hamamdan oluşan Gevher Nesibe Külliyesi’dir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Modern Sanat Akdeniz dünyasına eğitim yoluyla yayılır.

Yanıt Açıklaması: Fransa'da Laussel'de bulunmuş olan "eli boynuzlu kadın" alçak kabartma örneğidir. Kalker bir blok üzerine oyulmuş, 45 cm. boyunda çıplak tasvir edilmiş kadın figürü şeklindedir. Doğru cevap E seçeneğinde verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Nurullah Berk, Abidin Dino, Zeki Faik İzer, Elif Naci, Cemal Tollu ve Zühtü Mürüdoğlu D kuşağı sanatçılarıdır. Ruhi Areli se 1914 Kuşağı ressamıdır.

Yanıt Açıklaması: Hristiyanlığa giriş için hazırlık aşamasındaki kişilere katehumen, ayinle ilgili eşyaların bulunduğu odaya pastoforia, kilisenin avlusuna atrium, kilisenin giriş mekânına narteks denir. İkona Orta Çağ boyunca çok fazla üretimi yapılan önemli dinsel nesnelerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Kubbetü’s-Sahra’nın ve Şam Emeviye Camisi’nin Bizans ve Sasani etkili ünlü mozaiklerinde figürlü bezemeye yer verilmemiştir. Emeviye Camisi’nde, avludaki bezemelerin yanı sıra, duvarlarında boydan boya uzanan panoya adını vermiş Barada nehri, ağaçlar ve bitkisel motifler, çok katlı değişik yapılarla süslenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İkinci Halife ve Peygamberin kayınpederi O¨mer bin el-Hattab zamanında (634 -644) fetihler tüm hızıyla başladı; Suriye, Mısır, Irak ve İran fethedildi. U¨çüncü Halife ve Peygamberin damadı Osman bin Affa^n zamanında (644 -656) Sasani İmparatorluğu (224 -651) ortadan kaldırıldı, Trablusgarp (Libya) alınarak Mağrip kıyı şeridindeki fetihlere başlandı. Ancak Hz. Osman’ın zayıf yönetimi karışıklıklara yol açtı. Hz. Osman döneminde Kur’an bugünkü biçimini aldı ve kopyaları fethedilen İsla^m ülkelerinde dağıtıldı. Kargaşalıklar Peygamberin yeğeni ve damadı olan Dördüncü Halife Hz. Ali zamanında (656 - 661) artarak sürdü. Bu dönemde başkent de Medine’den Güney Irak’taki Ku^fe’ye taşındı.

Yanıt Açıklaması: 11. yüzyılın sonuna rastlayan birkaç olay mimari ve sanatta özellikle Akdeniz’in doğusunda yeni etkilerin ortaya çıkmasına neden olur. Bunlardan ilki Anadolu’nun toplumsal, kültürel, dinsel ve sanatsal yapısını büyük ölçüde değişikliğe uğratacak olan Malazgirt savaşının sonucudur. 1071’de Türkler Bizans’ın doğu topraklarını aşarak Anadolu’da yeni bir devlet ve yeni bir dönem başlatırlar.

Yanıt Açıklaması: Eğitim aldıkları Paris’te artık bu üslûbun yerine konstruktif kubizm gibi çok farklı üslûpta eserler verilse de, 1914 Kuşağı Paris’ten İstanbul’a bu üslûbu taşımış ve kendine göre bu üslûbu akademik bir yaklaşımla uygulamışlardır. Nazmi Ziya Güran, Avni Lifij, İbrahim Çallı, Feyhaman Duran, Ruhi Arel, Hikmet Onat, Namık İsmail, Ali Sami Boyar bu grubu oluşturuyordu ve İstanbul’da Galatasaray Lisesinde 1916 yılından sonra düzenli olarak sergi açtılar. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Arap Yarımadası, ürettiği lüks mallar nedeniyle, Akdeniz dünyası ile Hindistan arasındaki ticaretin ayrılmaz bir parçasıydı. Bu nedenle, büyük bir imparatorluğa damgasını vuran Emevi^ler döneminde (661 -750), yayılma politikasıyla birlikte ticaret de hızlı bir gelişim gösterdi. Bu ticaretin sınırları içine Baltık Denizi çevresi ve Uzakdoğu da girmekteydi. Lüks mallara talep, Müslüman tacirlerin Doğu Afrika kıyısındaki ticaret merkezlerine de yönelmesine yol açtı. İsla^m dünyasının en parlak dönemlerinden birine damgasını vuran Abbasi^ler Döneminde (750 -1258), Bağdat yalnızca bir siyasal merkez değil, aynızamanda İmparatorluğun ekonomik yaşamının odak noktasıydı. Uzakdoğu ve Doğu Afrika’dan çeşitli mallar denizyolundan Basra aracılığıyla buraya getiriliyordu. Mezopotamya üzerinden Suriye C¸ölü’nü aşarak, Bağdat’ı Akdeniz’e bağlayan yol konumuz açısından en önemlilerinden biriydi.

Yanıt Açıklaması: Oryantalist resim geleneğinin ele aldığı konular şu şekildedir: Bu bölgedeki yaşama biçimi, özellikle toplumda görüntülemesi zor olan kadınların yaşamı, giyimi çok ilgi çekmekteydi. Bu kadınların kimileri gerçek yaşamın içinde gösterilmeğe çalışılmıştır. Ancak, kadın ve erkek ayırımı, erkeklerin birden fazla kadınla evlenebilmeleri, popüler romanların ve seyyahların anılarında yer alan cariyelerin varlığı ve hizmetleri, kadınları, daha çok hayali bir şehvet öznesi haline dönüştürmüştür. Yağlıboya tablolarda, desenlerde, gravürlerde, sulu boya resimlerde erkeklerin mutluluğu için var olan bu kadınları uzanıp dinlenirken, hamamda veya dans ederken görmekteyiz. Doğuda özellikle çöl manzaraları, bedeviler, bedevilerle yapılan savaşlar ise farklı bir konuyu oluşturmaktaydı. Arap kısrakları ise on dokuzuncu yüzyılda Avrupa toplumunda üst sınıf kesiminin yeni keşfettiği bir alandı. Buna göre doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İsla^m sanatı bir dinin değil, bir kültürün, bir uygarlığın sanatıdır. Bu nedenle İsla^m sanatını, başından beri dinsel bir sanat olarak değil, bir yaşam biçimi olarak görmek gerekir. İsla^m dini, Arap Yarımadası’nın batısındaki Hicaz bölgesinde bulunan Mekke’de 610 yıllarında doğdu. Bununla birlikte, büyük ölçüde ticaretle zenginleşmiş Mekkeliler İsla^miyet’e karşı çıkmışlar; buna karşılık, kuzeydoğudaki Medine halkı, Hz. Muhammed’i manevi ve siyasal önderleri kabul ederek İsla^miyet’i benimsemişlerdi.

Yanıt Açıklaması: Cezanne’ın nesnelerin kütlelerini kırmaya başlaması yirminci yüzyıl başında İspanyol asıllı Pablo Picasso ve Fransız George Braque’ı da etkilemiştir. Yiminci yüzyıl başında Rönesans resim geleneğini kökünden değiştiren akım ise Kübizm olmuştur. Gerçekliğin yaşanılan durumlara, günün saatlerine, mevsimlere, bakış açısına göre farklı algılanması yirminci yüzyıl başında görecelik kavramının Albert Einstein tarafından geliştirilmesi ile de örtüşmüştür. Einstein bu görüşleriyle 18. yüzyıl Newton fiziğinin mutlakiyetçi görüşünü değiştirmiş ve hareketin anlaşılması için zamanında ele alınması gerektiğini ortaya koymuştur. Böylece nesnelerin algılanması için en, boy ve derinlik ölçülerine dördüncü bir boyut olarak zaman olgusunu katmıştır. Kübizm de benzer bir biçimde görecelik kavramını ve daha önceki dönemlerde ortaya çıkan görme biçimlerindeki farklılaşmaları yeni bir aşamaya getirir. Bir nesneye insanlar farklı zamanlarda ve farklı açılardan bakabilir: önden, yandan, arkadan, üsten vb... bu farklı bakış açıları nesnenin ana varlığını değiştirmez ancak tüm bu farklılıkları benliğinde toplar. Dolayısıyla bir nesneye tek bir yönden bakılırken aslında zaman içinde o nesneye farklı yönlerden de başkaları tarafından bakılmaktadır. Veya resmi izleyen bulunduğu yerden değil farklı bir noktadan da durup resmi izleyebilirdi. İşte Kübizm zaman içindeki bu farklıkları tek bir nesne üzerinde göstermeğe çalışır, böylece geçen zamana ve bu zaman içindeki farklı bakış açılarına da gönderme yaparak gerçeğin çok boyutlulukta gizli olduğunu vurgular. Marcel Duchamp Dadaist akımın temsilcilerindendir.