Mitoloji ve Din

Yanıt Açıklaması: Kutsal, eski Türkçe’de fırsat, hayır, bereket anlamındadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yunan dilinde söz kavramını ifade etmek için, mythos, epos ve logos gibi üç değişik kelime söz konusudur. Mitos (mit), söylenen ve duyulan sözdür; yani anlatıla gelen masal, öykü ve efsane anlamına gelir. Epos, daha üst ve değişik bir anlam taşır. Belli bir düzen ve ölçüye göre söylenen, okunan sanatlı, ustaca söylenmiş sözdür.

Yanıt Açıklaması: Din ve vicdan hürriyeti insanın temel hak ve hürriyetleri arasında yer almaktadır. Bütün yönetim birimleri kişilerin dinini seçme ve onu yerine getirmede hakkını temin etmekle yükümlüdür. Bunun yapılmaması hem insan hakları sözleşmelerine aykırıdır, hem de hukuki bir ihlaldir.

Yanıt Açıklaması: Tarihçi Herodot miti, “tarihi değeri olmayan, uydurma güvenilmez masallar” ve Ploton da “gerçeklerle ilgisi olmayan uydurma, boş ve gülünç hikâyeler” olarak değerlendirirler.

Yanıt Açıklaması: Esrarengiz ve kutsal İnsan ile Tanrı’yı birleştirme anlamına gelen religare, evreni ve yaşamı meydana getiren sebep ya da insanları bir araya getiren kutsal sebep anlamına gelmektedir. Din etimolojik olarak, Arapça ‘usul, adet, tutulan yol ve huy’ anlamına gelirken, eski Yunanca’da ‘korku ile karışık sevgi ve saygı’ anlamına gelmektedir. Rudolf Otto ise, dini ‘korkutucu, büyüleyici sır’ olarak tarif etmektedir. Geertz’in tanımı, ortak vurguları içeren Berger ve Bellah’ın tanımlarıyla da örtüşmektedir. Din, ‘yüce, hürmete şayan ve kutsal olarak kabul edilebilecek bir geçerlilik kavramı tarafından yaratılan sonsuzluk duygusu ve bu duyguyu anlamlandırmayı sağlayan kavramsallaştırılmış bir kültürel sistemdir’.

Yanıt Açıklaması: Enki Sumer deniz ve okyanus tanrısıdır. Aynı zamanda bilge tanrı olup, Enlil’in kararlarına uygun olarak planları hazırlayıp yeryüzünü düzenleyen olarak görülmüştür. Enki ve Dünya Düzeni mitinden onun yaratıcı özelliklerini öğrenmekteyiz.

Yanıt Açıklaması: Sumer tanrıçası olan ve göğün hanımefendisi ünvanına sahip tanrıça Inanna/iştara’dır.

Yanıt Açıklaması: Din bir bilgi sistemi değildir. C¸ağlar boyunca, bir dine inanmanın insanlığa sağladığı olumlu katkı veya olumsuzluklar tartışılırken, bu husus göz önünden kaçırılmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hannahanna, Eski Hitit Dönemine tarihlendirilen Kaybolan Tanrı Efsanelerinde, kaybolan tanrıların aranmasını isteyen ve Tüm Tanrıların Annesi ya da Büyükanne unvanına sahip tanrıçadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İlkçağın miti insan merkezlidir.

Yanıt Açıklaması: Appu ve İki Oğlu, Güneş Tanrısı, İnek ve Balıkçı

Yanıt Açıklaması: Kumarbi (Gökteki Krallık) Efsanesi Alalu, Anu ve Kumarbi gibi tanrıların üzerine kurgulanmıştır. Anu Gökyüzü Tanrısı’dır. Alalu da onun daha önceki atasıdır. Ayrıca metin kadim tanrılar Nara, Napşara, Minki ve Ammunki’den de söz etmektedir. Hannahanna ise Telipi’nun Kayboluşu efsanesinde yer almıştır. Doğru seçenek E’dir.

Yanıt Açıklaması: Sümerler tanrıları insan şeklinde tasavvur ettikleri gibi onların yaşantısını da insanlara benzetirlerdi. İnsanoğlu gibi onlar da yiyip-içmekte, evlenip yuva kurmaktaydılar. Onların da hırsları, arzuları vardı, sevinçli ya da hüzünlü olduklarına inanılırdı.

Yanıt Açıklaması: Hitit masalları içinde ‘Zalpa kenti hikayesi’nin kutsal kitaplarda anlatı­lan Musa peygamber hikayelerini, ‘Appu ve iki oğlu’ masalının da İbra­him peygamber hikayesini anımsattığını gördük. Ayrıca ‘Güneş Tanrısı, İnek ve Balıkçı’ masalında da Anadolu’da yardımlaşmanın ne kadar önem taşıdığını okuduk. Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi  efsaneler bize eski dünyanın gelenekleri hakkında da bazı bilgiler verebilir.

Yanıt Açıklaması: İnara; Fırtına Tanrısı’nın kızı ve vahşi hayvanların tanrıçasıdır. Hatti kökenli bir tanrıça olup, Eski Hitit mitlerinde görülür. Hititçe innaru- kelimesi ile sıkı bir ilişkisi olan bu tanrıça, LAMA ile eşitlenmiştir. Kaşku ; Ay Tanrısıdır. Kumarbi; Hurililer tarafından Bilge Kral ve Tanrıların Babası olarak nitelendirilmiş ve tanrılar arasında üçüncüsü sırada kabul görmüş bir Bitki Tanrısı’dır. Hapantaliia; Hatti kökenli bir tanrı olup Güneş Tanrısı’nın çobanıdır. Hannahanna ; Eski Hitit Dönemine tarihlendirilen Kaybolan Tanrı Efsanelerinde, kaybolan tanrıların aranmasını isteyen ve Tüm Tanrıların Annesi ya da Büyükanne unvanına sahip tanrıçadır. Bu tanrıça Gulşa, MAH ve NIN.TU ile de eşitlenmektedir. Mitolojide Telipinu kaybolduktan sonra Fırtına Tanrısı bu tanrıçaya şikâyette bulunur. Bunun üzerine Hannahanna, Fırtına Tanrısı’nı Telipinu’yu bulmaya gönderir ve onu bulamayınca bu kez Hannahanna arıyı sevk eder. Ondan, onun el ve ayaklarını sokmasını, gözlerini ve ayaklarını balmumu ile temizlemesini ister. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hitit mitolojisinde geçen tanrı ve tanrıçalarının Sumer, Akad, Hatti, Hur­ri ve Luwi kökenli geniş bir aileyi kapsadığını idrak ederek aslında Hititle­rin hoşgörü saahibi bir eskiçağ medeniyeti olduğu anladık.

Yanıt Açıklaması: Zalpa Kenti Öyküsü, bir yılda otuz çocuk doğuran Kaneş Kraliçesi ile ilgilidir. Kraliçe hepsi erkek olan çocukları bir sepetle nehre bırakır. Daha sonra 30 kız çocuğu doğurur. Erkek çocuklar yıllar sonra annelerini bulur, ancak o çocuklarını hatırlamaz ve kızlarıyla evlendirmek ister. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Homeros’un İlyada destanında aristokratik bir siyasal-toplumsal düşünüş savunulur. Doğru Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hurri Kökenli Mitler Bu mitler Hurriceden Hittitçeye uyarlanmıştır. Aşağıda başlıkları verilmiş olan efsaneler birbiriyle ilişkilidir. Bu efsanelerin ana konusunu; Kumarbi ve Fırtına Tanrısı Teşup’un tanrılar üzerinde bir krallık elde etmek için verdiği mücadele oluşturmaktadır. A- Kumarbi (Gökteki Krallık Efsanesi) B- Tanrı LAMA’nın Şarkısı C- Gümüş’ün Şarkısı D- Hedammu Şarkısı E- Ullikummi Şarkısı • Mezopotamya Kökenli Mitler: Gılgamış • Kenan Kökenli Mitler: Elkunirşa ve Aşertu • Masallar: a. Zalpa Şehri Öyküsü (Bir Yılda Otuz Çocuk Doğuran Kaneş Kraliçesi) b. Appu ve İki Oğlu c. Avcı Keşşi ve Karısı d. Güneş Tanrısı, İnek ve Balıkçı Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Geçmiş toplumlarda kutsallık atfedilen ve insanların onlardan türediği kabul edilen hayvan, ağaç, rüzgar gibi tabiat unsurlarına dayandırılan kutsiyet unsurlarına totem/ongun denmektedir. Doğru cevap E'dir.