Mitoloji ve Din

Yanıt Açıklaması: Kelime olarak mit, Yunancadaki “Mythos” kelimesinden gelmektedir. Mythos, söylenen veya duyulan söz, masal, öykü, efsane anlamlarını taşımaktadır. Mythos, tarihi değeri olmayan söylenti, uydurma, boş ve gülünç masal olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Sümer deniz ve okyanus tanrısıdır. Aynı zamanda bilge tanrı olup, Enlil’in kararlarına uygun olarak planları hazırlayıp yeryüzünü düzenleyen olarak görülmüştür. Enki ve Dünya Düzeni mitinden onun yaratıcı özelliklerini öğrenmekteyiz.

Yanıt Açıklaması: Sümerleri diğer ön asya toplumlarından ayıran özellik, Tanrıları insan şeklinde tasvir etmeleridir. Çok tanrılı olmaları ise diğer ön asya toplumlarından ayıran bir özellik değildir.

Yanıt Açıklaması: Sümerler Yukarı Mezopotamya’ya değil Aşağı Mezopotamya’ya yerleşmişlerdir ve yerleştikleri tarih MÖ IV. bin yılın ortalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Kumarbi (Gökteki Krallık Efsanesi), Tanrı LAMA’nın Şarkısı, Gümüş’ün Şarkısı ve Hedammu Şarkısı Hurri Kökenli Mitlerdendir. Kamruşepa ise Hatti (Anadolu) Kökenli Mitlerdendir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hitit edebiyatında yer alan efsanelerin başka kültürlerden alındığı ve Hititlerin kendi kültürünü anlattığı veya kendilerine ait efsaneler yaratamadığı görülür. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Alau. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hitit mitolojisinde Anu, Mezopotamya kökenli olup Teşup’un ve Taşmişu’nun babası ve tanrıların ikincisidir. Alalu gökyüzünde kral iken Anu da bu tanrıya sâki olarak hizmet etmiştir. Alalu’yu yendikten sonra onu yeraltına göndermiştir. Tam dokuz yıl boyunca kalacağı gökyüzü tahtına oturmuştur. Bu arada Kumarbi de kendisine sâki olarak hizmet etmiştir. Bilgilerden de anlaşılacağı üzere Kumarbi'yi değil Alalu'yu yenerek tahta oturmuştur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: I-II-IV-V din kavramının özelliklerindendir. Fakat III. seçenek Mit kavramını açıklar. Mitler, konu bakımından âlemin yaradılışı, insanların yaradılışı, hayvanlar ve bitkilerin geçmişini sorgulamaktadır. Sorgulama, mitoloji ve kozmogoni bağlamında ele alınmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dinlerdeki ortak özellikler şöyle sıralanabilir: inanç, ibadet, duygu, bilgi ve etki boyutu. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Keşşi evlenince tüm ilgisini karısına göstermeye başlar. Bunun sonucunda da tanrılara libasyonları ihmal eder. Bu tanrıları kızdırır. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu’da ilkbaharın/Purulli müjdeleyicisi kapsamında tapınaklarda bir Hitit edebi metni olarak Geç Hitit Dönemi’ne kadar okunduğu bilinen Hatti (Anadolu) kökenli mitlerin en önemlilerinden biri yılan/ejderha İlluyanka efsanesidir. Bu efsanenin Hitit kült ve ritüelleri ile bağlarının olduğu bilinmektedir. Efsane iki nüsha halinde ele geçmiştir. Bu efsanenin birinci nüshasında şu olaylar zinciri anlatılır: “Fırtına Tanrısı ve İlluyanka dövüşürler ve İlluyanka galip gelir. Bunun üzerine Fırtına Tanrısı tüm tanrıları yardıma çağırır. Sadece İnara bu çağrıya uyar ve her şeyin büyük oranda hazırlandığı bir festival tertipleyerek Ziggara kentine gider. Bu kentte, Hupaşiya adlı bir insanla karşılaşır ve İlluyanka’nın bulunduğu deliğe gelip, bir festival kutlaması yapılacağını bildirerek onu davet eder. İlluyanka festivale katılmak için çoluk çocuğuyla deliğinden çıkar ve sarhoş olana dek içer. Sarhoş olan İlluyanka’yı Hupaşiya bir urganla bağlar ve Fırtına Tanrısı gelip İlluyanka’yı öldürür.” Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Religio; ibadet anlamını taşımaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kut/Kud kökünden türemiş olup “temizlik” anlamına geldiği kabul edilir. Farsça Hüda kelimesinin dönüşmüş biçimi olduğu öne sürülse de aslı Türkçe “kut” (kutsallık, kutluluk) kökünden türemiştir. Eski Türk idari sisteminde “kut” siyasi güç, iktidar, bereket, hayır demektir. Bu güç hanedan üyelerine de Tanrı tarafından bahşedilmiştir. Babadan oğula kan yoluyla geçer.

Yanıt Açıklaması: Kelime olarak mit, Yunancadaki “Mythos” kelimesinden gelmektedir. Mythos, söylenen veya duyulan söz, masal, öykü, efsane anlamlarını taşımaktadır. Mythos, tarihi değeri olmayan söylenti, uydurma, boş ve gülünç masal olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Soru kökünde bahsedilen özelliklerin tamamı E seçeneğinde yer alan Ullikummi Şarkısı efsanesinde yer almaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mitin simgesel, insanüstü veya kutsal bir yönü vardır. Bu simgesellik ve kutsallık, insan hayatı, insanın evrendeki yeri ve anlamı ile ilişkili soru ve sorunlardan kaynaklanır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: “Mit” Yunanca’da söz, öykü anlamına gelir. Mitler, ilkel insan topluluklarının, evreni, dünyayı ve doğa olaylarını kişileştirerek yorumlamak, henüz sırrını çözemedikleri hayatın ve evrenin çeşitli görüntülerini bir anlam kolaylığına bağlamak ihtiyacından doğmuştur. Doğaüstü ve fizikötesi güçler yanı sıra, doğa güçleriyle savaşa girmiş, onları yenmiş ya da yenememiş ilk yiğitlerin kimlik ve kişiliklerini belirtmesiyle de mitler, eposlara, yani destanlara konu oluştururlar.

Yanıt Açıklaması: Kült kelimesi Fransızca “culte” kelimesinden Türkçe’ye geçmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Etena ile Kartal miti Tufan’dan sonra bir kralın çobanlığından yoksun halkın içinde bulunduğu durumu açıklamaktadır, Enmerkar ve Aratta Beyi Destanı Sumerlerin önemli şehirlerinden olan Uruk’un beyi (ensi) Enmerkar ile, Hazar Denizi’nin güneyinde olacağı düşünülen Aratta ülkesi kralı arasındaki mücadeleyi anlatır, Gılgamış ve Kiş Kralı Agga Destanı Sumer destanı, yalnızca insanlarla ilgilidir kent devletleri arasındaki ilişkileri dile getirir, Gılgamış, Enkidu ve Ölüler Diyarında Gılgamış sırasıyla soylu bir şövalye, zalim bir kabadayı, çaresizlik içinde sızlanan biri, vefalı bir bey ve ölüler diyarındaki hayat hakkında bilgi edinmek üzere çırpınan bir ölümlü olarak anlatılır. Ölüm korkusu ise Gılgamış ve Yaşayanlar Ülkesinde anlatılır.