Mitoloji ve Din

Yanıt Açıklaması: Eski Yunan’da tanrılar insanın ne yaptığı ile çok az ilgilidir. Mitler’in işlevleri dört ana noktada toparlanabilir. İlk olarak, mitler, evrenin ürpertici ve bağlayıcı bir gizem’e sahip olduğunu -mysterium tremendum et fascinans- insan bilincine yansıtmaktadır. Kendisi aracılığıyla evrende varolan ve gerçekleşen herşeyin olduğu gibi kabul edilmesini sağlamaktadır: Evren ve içinde barındırdığı varlıklar âlemi, birbiriyle bağlantısız ve anlamsız değildir. İkinci olarak, mitler, insana hayatı, olayları ve insanın geleceğine ait yorumlayıcı-izah edici bütüncül bir imge geliştirmekte ve sunmaktadır. Üçüncü olarak, mitler, oluşturduğu inançlar ile doğa karşısında ve toplumda görece istikrarlı ve ahlaki bir düzeni savunmaktadır. Mitlerin dördüncü en canlı, önemli işlevi, insanın evren ve toplumsal dünya içindeki yeri ve anlamıyla ilgilidir. İnsan kendi var oluş anlamını, doğal ve toplumsal çevresinde bulabilmektedir. İnsan, mitler vasıtasıyla sırasıyla kendisiyle -mikro-kozmos-, ürettiği kültürüyle -mezo-kozmos-, ilişkili olduğu evrenle –makro-kozmos- ve her şeyin ötesinde yaratıcı tanrısal güç ve irade ile uyum içinde yaşamayı öğrenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Mitsel inançlar, toplumlara aksiyoner ruh üfleyen bir simgeler organizasyonudur. Örneğin Türk tarihindeki “Ergenokon’dan Çıkış” efsanesi, kökenci bir var oluşun mitolojik ilham kaynağıdır. Doğru Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ningirsu Lagaş şehrinin baş tanrısıdır. İlk defa Fara tanrı listelerinde geçer. Bütün Lagaş kralları tarafından tapınım görmüştür. Bir şehir tanrısı olarak yalnızca sınırları koruyan biri olmayıp ayrıca ovalara bereket getiren bir özelliğe sahiptir. Adına kanallar ve su yolları yapılmış, festivaller düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kült kelimesi Fransızca “culte” kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Kelimenin aslı Latincedeki “cultus” yani tapınma anlamına gelmektedir. Kült kelimesi, tapma, tapınım, din, dini merasim ibadet, ayin gibi anlamlarda kullanılmıştır. Kült, belli ilahlara karşı sesli veya sessiz; hareketli veya hareketsiz; dua veya niyaz şeklinde olabileceği kabul edilir.Kült din anlamında kullanılmasına karşın sosyolojik bağlamda toplumun genel inanç ve ibadetlerinin dışındaki uygulamaları olarak ifade edilebilir. Yani her ne kadar kült, genellikle din anlamında ele alınsa veya belirtildiği gibi dini bir grup olarak tanımlansa da, dini öğeler içermek zorunda değil folklorik unsurlar ihtiva edebilir.

Yanıt Açıklaması: Ereş.Ki.Gal

Yanıt Açıklaması: Diğerleri tanrı "Enlil"in özelliklerindendir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: b şıkkı, tanrılaştırılmış kahraman, c şıkkı çoban tanrısı, d şıkkı yeraltı dünyası tanrıçası, e şıkkı deniz ve okyanus tanrısıdır. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: “Şaman” ve “kam” kelimeleri birlikte kullanılmıştır. Öbür dünya ile beşer arasında şifa vermek amacıyla bağlantı kuran bir vasıta ve dini ayinleri tertip eden kişi olarak ifade edilmiştir. Rivayete göre, Tanrı Ülgen ilk şamana “Senin adın bundan böyle Kam olacak” diyerek adını vermiştir. “Kamlamak” veya “Kammak” fiili şamanlık yapmak ve/ veya şaman ayini düzenlemek demektir. Kamın Gök Tanrı tarafından bu göreve getirildiğine ve üstün güçlerle donatıldığına ve ruhlar âlemi ile insanlar arasında aracı olduğuna, bazı gizli bilgiler taşıdığına inanılır.

Yanıt Açıklaması: Yaratılış miti, hayatın sularda başladığını anlatır. Tufan miti, Gılgamış’ın ölümsüzlüğü aramak için çıktığı yolsa Tufandan kurtulan Utnapiştim’i bulması ve tufan olayını Gılgamış’a anlatmasıdır, Gılgamış destanının 11. tabletinde geçer. Cennet miti, Enki’nin evreni düzene koymasıyla ilgilidir. Gılgamış destanı, Sümerlerin yazı öncesine ait olan ve kahramanlık çağı denilen dönemin olaylarının anlatıldığı destanlardan bir bölümüdür.

Yanıt Açıklaması: Sumerlerin diğer kavimler gibi yazı öncesine ait olan ve kahramanlık çağı denilen dönemin olaylarını anlatan destanları vardır. Bu destanlar, asırlar sonrasında yazıya aktarılmıştır.Bu destanlardan iki adedi Enmerkar isimli kahramanla ilgili olup, Enmerkar ve Aratta Ülkesi ile Enmerkar ve Ensukuşşiranna’dır.Diğer ikisi Lugalbanda ve Enmerkar ile Lugalbanda ve Hurrum dağı’dır.Diğer Sumer destanları Gılgamış’ın etrafında şekillenmiştir.Gılgamış’ın Ölümü, Gılgamış ve Kiş Kralı Agga, Gılgamış ve Yaşayanlar Ülkesi ile Gılgamış, Enkidu ve Ölüler Diyarı’dır.

Yanıt Açıklaması: Sumerlerin iki yüzlü tanrısı Usumi, Kültepe’de bulunan Anadolu grubundaki mühür baskılarının tapınım sahnelerinde ve tanrı alaylarında, Babilli özelikleri ve Anadolu’da kazandığı yeni hususiyetleriyle önemli bir yer tutmaktadır. Usumi, mühürlerde genellikle dua eden kişiyi Ea’ya haber verirken tasvir edilmiştir. Usumi’nin Anadolu grubu mühürleri üzerinde domuza binmiş olarak görünmesi, bu olayın MÖ 2.başlarında Anadolu’da vuku bulduğunu göstermektedir. Usumi, Kültepe dışında Konya Karahöyük’te yapılan kazılarda ortaya çıkarılan mühürler üzerinde de görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sumerlerin çoban tanrısı olup, Eski Sumer Çağı’na ait Şuruppak’tan ekonomik belgelerde, tanrı listelerinde ve şahıs adlarında görülür. Sumer kral listelerinde iki farklı Dumuzi bulunur. Birisi çoban Dumuzi, Tufandan önceki Babtibira’nın kralıdır. Diğeri ise balıkçı olarak Uruk’un ilk kralıdır.Uruk’tan tapınak ilahilerinde ve kült belgelerinde geçer. III. Ur Devri kralları Uruk’un dinî ve edebî geleneklerinin tarafını tutarak kendilerini İnanna’nın kocası rolünde Dumuzi ile eşimsemişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Bütün çeşitliliğine rağmen, dinlerdeki ortak özellikler şöyle sıralanabilir: inanç, ibadet, duygu, bilgi ve etki boyutu. Hoşgörü bunlardan birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Canlılar yaratıldıktan sonra onları donatma işi iki kardeş tanrıya, Prometheus ve Epimetheus’a verilir. Epimetheus, doğaya ve birbirlerine karşı korunmaları için hayvanlara bol bol post, diş, tırnak dağıtmaya başlar. Sıra insana gelince ona verecek bir şeyin kalmadığını dehşetle görür. Çıplak, yumuşak insan, eli önünde acıklı bir şekilde acıklı bir durumda bakınıp durmaktadır. Prometheus insanın imdadına yetişir. Olympos’a çıkıp tanrılardan ateşi, ateşin yardımıyla yapılan araçları, dolayısıyla zanaatları, çalarak hayvanlardan korunması ve kendini donatması için insana verir. Böylece insanlar kendilerini, öteki hayvanlardan ve doğadan koruyabilecek duruma gelirler.

Yanıt Açıklaması: Aştapi. Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Emile Durhhem'a göre din; “Din, sosyal bir olgudur.” Bu sosyal olguyu besleyen faktörlerden biri de tecrübedir. E. Durkheim, her ne kadar dinin kaynağını toplumda arıyorsa da dayandığı argümanlar büyük oranda totemizmden beslendiği görülmektedir

Yanıt Açıklaması: Gılgamış ve Kiş Kralı Agga’da olay yalnızca insanlarla ilgilidir. Gılgamış, Enkidu ve Ölüler Diyarı’nda Gılgamış sırasıyla soylu bir şövalye, zalim bir kabadayı, çaresizlik içinde sızlanan biri, vefalı bir bey ve ölüler diyarındaki hayat hakkında bilgi edinmek üzere çırpınan bir ölümlü olarak anlatılır.

Yanıt Açıklaması: Hedammu tanrıları ve insanları yıldıran bir deniz canavarıdır. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Arapça kökenli olan din kelimesi “yol, hüküm, benimsemek, kabul etmek, ikrar etmek” anlamlarına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Antik Çağ mitlerine ve düşünüşüne ait imgelere siyasi, sosyal, edebi, iktisadi, sanatsal vs. pek çok alanda rastlanılmaktadır. Örneğin, aile ve cinsiyetle ilgili çözümlemelerde bulunuken Oidipus’dan, güçlü birinden bahsederken Herkül’den, kendini beğenmiş birisini görünce Narkissos’dan, güzellikle ilgili imgelerde Afrodit’ten söz edildiğini hemen herkes bilmektedir.