Mitoloji ve Din

Yanıt Açıklaması: Sümer tanrıçası olup, göğün hanımefendisi unvanı vardır. Fara tanrı listelerinde An ve Enlil’den sonra, Enki’den önce gelmektedir. Bu tanrıça daha çok aşk ve savaşla ilgili gözükmektedir. III. Binyılın ortalarına ait Kiş kral yazıtlarında geçmektedir. Nanna ay tanrısı olup, onun kızı tanrıça İnanna ve oğlu güneş tanrısı UTU’dur.

Yanıt Açıklaması: b şıkkı, göğü hanımefendisi; c şıkkı, yeraltı dünyası tanrıçası; d şıkkı çoban tanrısı, e şıkkı koruyucu tanrıdır. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Mit, çok tanrılı bir dinin tanrıları, doğal ve insani olaylar üzerine anlatılan öykü/efsane, mitoloji de bu efsanelerin bir araya getirilmesidir. Doğru Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Efsane kelimesi, Farsça “fesâne” ve çoğulu “efsane” şeklinde geçmiştir. Arapçadaki “usture” kelimesinin çoğulu “esatir” olarak kullanılmıştır. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Dinin önerdiği cevaplar içinde en önemli kavram, ‘iman’dır. Bu iman sayesinde insanlar, fiziksel alemde somut bir delilin olup olmadığına bakmaksızın bazı şeylere inanır. Çünkü din bir bilgi sistemi değildir.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel disiplinlere göre dinler, evrimci, pozitivist, hümanist dinler; animist, naturalist, totemist dinler; düalist ve monist dinler; Musevilik, Hristiyanlık ve İslamiyet ilahi dinler; Hinduizm, Budizm, Konfüçyanizm ve Taoizm Uzak Doğu dinleri olarak tasnif edilir. Başka bir tasnife göre, milli (Yahudilik) veya evrensel (İslam, Hristiyanlık) dinler şeklinde yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Enki/ Ea Sumer deniz ve okyanus tanrısıdır. Aynı zamanda bilge tanrı olup, Enlil’in kararlarına uygun olarak planları hazırlayıp yeryüzünü düzenleyen olarak görülmüştür. Enki ve Dünya Düzeni mitinden onun yaratıcı özelliklerini öğrenmekteyiz. Bu tanrı adı, Sumerce É-a “suyun evi” dan gelmektedir. Eski Babil’de, Eski Sumer ve Sargon dönemlerine ait belgelerde Ea, Akadca şahıs adlarında geçmektedir. III. Ur Devrinde kanıtlanmıştır. Babil ve Asur geleneğinde Ea’nın fonksiyonları Enki ile aynıdır. O bir su tanrısı olup, yaratıcı ve bilge tanrıdır. Sami anlayışında serin su kaynakları ile alakalı gözükmektedir.Mezopotamya’da büyük tanrılar arasında geçmektedir.Orta ve Geç Babil dönemlerinde Ea, Şamaş ve Marduk’tan oluşan üçlünün bir parçasıdır.Akad destanlarında Ea zor görevler üstlenmektedir. Adapa mitinde, onun gerçek gücü belli değildir ve enuma eliş destanında Marduk’tan daha kabiliyetli gözükmektedir. Halep panteonunda Mezopotamya grubunda Ninurta ve Nisaba ile beraber geçer.Geleneksel Kuzey Suriye panteonunda, Emar, Ebla ve Mari metinlerinde geçmektedir.

Yanıt Açıklaması: Mezopotamya sel afetlerinin anlatıldığı hem Akadca ve hem de Hititçe olarak yazılmış olan Atramhaşi'dir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir Anadolu geleneği olan yardımlaşma ve hediyeleşme kültürünün Hitit dünyasında da yaygın olduğu ‘Güneş Tanrısı, İnek ve Balıkçı’ masalında özetlenmektedir: “Balıkçı Urma şehrine vardı. Evine gitti ve bir sandalyeye oturdu. Balıkçı karısına şöyle söyledi: ‘Benim sana söyleyeceklerime dikkat et. Bu çocuğu al, yatak odasına git, yatağa yat ve feryat et. Bütün kent seni işitecek ve şöyle söyleyecek: ‘Balıkçının karısı bir çocuk doğuruyor! Böylece biri bize ekmek getirecek, diğeri bize bira getirecek ve başka biri bize daima bereketli ürün getirecek.” Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: E. Drukheim’e göre totem ilkel bir dindir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Hedammu ve Ulli­kummi Şarkısı’nda Fırtına Tanrısı Teşup’un, krallık tahtına oturması konu edilmektedir. Efsanenin de­vamı, Ullikummi Şarkısı ’nda Kumarbi’nin, Fırtına Tanrısı’na karşı bazı planlar kurduğu ile başlamak­tadır.

Yanıt Açıklaması: Anu. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: I-II-III-IV din kavramının özelliklerindendir. Fakat V. seçenek bu özelliklere uymaz. Kavramlar herkes için aynı manayı taşımayabilirler. Yaşayanların algı ve sosyal durumlarına göre değişkenlik arz edebilirler.

Yanıt Açıklaması: Şauşga: Bir arslan üzerinde kanatlı bir kadın formunda betimlenmiş bu tanrıça, Teşup’un kız kardeşidir. Ninive şehri ile ilgili olarak geçen bu tanrıça, Kenan mitindeki Baal’ın kız kardeşi Anat-Aştarte ile aynı görevlere sahiptir. İlk defa III. Ur Sülalesi döneminde görülen bu tanrıça MÖ. 8.yüzyılın sonuna kadar işlevini sürdürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Aynı zamanda Teşup, mitolojide Kuzey Mezopotamya’da bulunan Kummiia Nehrinin Kralı, Gökyüzünün Kralı ve Hatti Ülkelerinin Beyi olarak da anılmaktadır. Tanrıların en büyüğü olan bu tanrı­nın eşi Hepat’tır. Onun oğlu Şarruma ve Nerik şehri­nin Fırtına Tanrısı’dır. İki dağ tanrısı üzerinde sakallı bir kişi tarafından temsil edilen Fırtına Tanrısı elinde bir asa tutar. Aynı zamanda bu tanrı hem savaşı ve hem de zaferi simgeler. Onun kutsal boğalarından bi­rinin adı Şeri ve diğeri Hurri (ya da Tella)’dir.

Yanıt Açıklaması: Hatti (Anadolu) kökenli mitlerin en önemlilerinden biri yılan/ejderha İlluyanka efsanesidir. Bu efsaneye Fırtına Tanrısı ve İlluyanka'nın dövüşmesini konu edinir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Pek çok Sümer destanı Dumuzi ile İnanna arasında geçer. Dumuzi’nin İnanna’ya kur yapması iki bölümde anlatılır. Çoban tanrı Dumuzi tanrıçanın gözdesi olabilmek için tarım tanrısı Enkimdu ile rekabete girer. İkinci kısım ise Dumuzi’nin İnanna’nın eşi olduğudur ki, İnanna’nın Yeraltına İnişi mitinde anlatılır.

Yanıt Açıklaması: Mitolojide kaybolan Fırtına Tanrısı’dır. Bu tanrının Hattice okunuşu Taru olup eşinin adı Wurunkatte’dir. Bu tanrı Luwice tarhunt- şeklinde yazılmıştır. O¨fke, hiddet ve küskünlük içinde karanlık toprağa giden Fırtına Tanrısı, Arinna şehrinin Güneş Tanrısı, ERES¸.KI.GAL ve Wuruntemu’nun yardımı ile geri getirilir. Ayrıca Fırtına Tanrısı, oğlu Telipinu’nun kaybolması ile umudunu yitirir ve Güneş Tanrısı’na şika^yette bulunur. Hannahanna’dan ise onu bulmasını ister. Aynı zamanda Teşup, mitolojide Kuzey Mezopotamya’da bulunan Kummiia şehrinin Kralı, Gökyüzünün Kralı ve Hatti U¨lkelerinin Beyi olarak da anılmaktadır. Tanrıların en büyüğü olan bu tanrının eşi Hepat’tır. Onun oğlu S¸arruma ve Nerik şehrinin Fırtına Tanrısı’dır. İki dağ tanrısı üzerinde sakallı bir kişi tarafından temsil edilen Fırtına Tanrısı elinde bir asa tutar. Aynı zamanda bu tanrı hem savaşı ve hem de zaferi simgeler. Onun kutsal boğalarından birinin adı S¸eri ve diğeri Hurri (ya da Tella)’dir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Sümer Çağı krallarından Ur-Nammu’nun ölümü ve ruhlar âlemine gidişini konu alan bir şiirdir. Ur-Nammu’nun sarayında sedye üzerinde yatması, halkın yas tutması söz konusudur. Sonra Ur-Nammu yeraltı dünyasındaki tanrılara hediyeler götürür. Burada rahipler tarafından kendisine ayrılan yere gelir. Kardeşi Gılgamış burada ona ölüler âleminin kurallarını öğretir. Daha sonra Ur halkının ağıtları ona ulaşır. Onun tamamlayamadığı işler, şehrin surları ve yalnız kalması üzerine üzülür. Artık ölmüştür ve onu sevenler de oldukça üzgündürler.

Yanıt Açıklaması: Agade’nin Lanetlenmesi: Sumer edebî ürünlerinden olan ve döneminin en önemli belgesi niteliğindeki iki adet silindir kitabe üzerine yazdırılmış olan eser, Lağaş beyi Gudea’nın Ningirsu adına bu şehirde yaptırdığı tapınağı anlatmaktadır.