Mitoloji ve Din

Yanıt Açıklaması: Geçmiş toplumlarda kutsallık atfedilen ve insanların onlardan türediği kabul edilen hayvan, ağaç, rüzgar gibi tabiat unsurlarına dayandırılan kutsiyet unsurlarına totem veya ongun adı verilmiştir. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: Şıklar incelendiğinde mit, efsane, destan ve totemlerin tamamı geçmişten günümüze kadar bir şekilde nesilden nesile aktraılmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Ay tanrısı Nanna, Ur şehriyle alakalı olup, aynı zamanda ayın sembolik rakamı 30’dur. Nanna, Fara’da bulunan Eski Sumer tanrı listelerinde geçmektedir.Nanna’ya en azından II.binyılın ikinci yarısına kadar Ur’da tapınılmıştır. Onun tapınağı, É-kişnugal Sumer tapınak dualarında geçer.Akadca isimlerde geçmektedir. Onun adına pek çok tapınaklar yapılmıştır. Ur-Nammu tarafından, Ur şehrinde yaptırılan Ziggurat en önemlileri arasındadır.Sumer düşüncesinde, gecenin gündüzü getirdiğine inanılmaktadır. Gece bitkilerin büyümesi, Ay tanrısı Nanna’nın bereket tanrısı olduğunu da göstermektedir. Nanna’nın Nippur’a yolculuğu isimli metinde verimlilikle ilgilidir. Harran’da ise É-hulhul tapınağında tapınım görmektedir.Tanrı listelerinde Sin, Şamaş, Adad ve İştar gibi büyük tanrılar arasında yer almaktadır.Astral tanrılar arasında tanrı Sin bereket ve bolluğun sembolüdür.Pek çok dua bu tanrıya adanmıştır.Babil mitolojisinde önemli rol oynamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Soruda anlatılan hikaye Enki ve İnanna Mitine aittir. İnanna Uruk şehrinin gücünü arttırmak ister, bu nedenle de bilgelik tanrısı Enki’nin oturduğu şehre gider. İnanna’nın çekiciliğine kapılan Enki, şölen sırasında sarhoş olur ve kutsal bilgileri İnanna’ya verir. Bunu yaptığına pişman olur ve deniz ejderhalarını bilgileri alması için peşinden gönderir ve uzun bir mücadele sonrasında güvenli bir şekilde kutsal sözler Uruk şehrine ulaşır.

Yanıt Açıklaması: Hittitlerin yerel kült merkezlerinde çeşitli ayinler düzenledikleri pek çok tanrı ve tanrıçaları vardı. Panteonda tam bin tanrının olduğu bizzat Hititler tarafından çeşitli vesilelerle belirtilmiştir. Ancak şimdiye kadar çivi yazılı metin ciltlerinde altı yüzün üzerinde tanrı ismi ortaya çıkarılmıştır. Bunlar Mezopotamya, Hatti, Hurri, Luwi ve Pala orijinli tanrı ve tanrıçalardır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sümer ağıtları şairlerin yaşadıkları şehirlerin düşman eline geçmesi, halkın esir edilmesi, sarayların ve tapınakların yağmalanması üzerine yazdıkları şiirlerden oluşur. Sümer kentleri ilk defa Akad kralları tarafından ele geçirilmiş, yağmalanmış sonra Gutiler tarafından benzer şekilde insanlar öldürülmüş, şehirler yağmalanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Mitolojik düşünce,  ilk olarak, insanın hayatın içinde deneyimlediği olgu ve olaylar silsilesine göndermede bulunan benzetmelere ve analojiye dayanan bir düşünme biçimidir. Örneğin, ‘güneşin batması ile insan hayatının geçiciliği’ arasında kurulan ilgi analojiktir. Tümevarımcı ve tümdengelimci değildir. Bu düşünüşte doğa güçleri canlı varlıklar(tanrılar), insan-doğa, insan-insan ilişkileri ve doğal-toplumsal olaylar onların düşünce ve eylemlerinin ürünü kabul edilerek, mitlerle açıklanmaya çalışılır.

Yanıt Açıklaması: b, c  ve d şıkkı Gılgamış, Enkıdu ve Ölüler DiyarıDestanında; e şıkkı,  Enmerkar ve Aratta Beyi Destanında geçer. Cevap a şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Masalların kahramanları olağanüstü yaratıklardır. Abartı unsurlarının bol olduğu ifade biçimleridir. İçeriği büyük oranda hayali unsurlarla doludur. Başarıya giden yolda motivasyon unsuru olarak tercih edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: A, B, D ve E seçeneklerinde yer alan tanrı/tanrıçalar Hitit mitolojisinde yer alırken Dionysos daha çok Yunan mitolojisinde karşımıza çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Mitolojik düşünce, ilk olarak, insanın hayatın içinde deneyimlediği olgu ve olaylar silsilesine göndermede bulunan benzetmelere ve analojiye dayanan bir düşünme biçimidir. İkinci olarak, mitolojik düşünce edilgen bir düşünme biçimidir. U¨çüncü olarak, insan biçimcidir. Dördüncü olarak, mitolojik düşünce tek bir formata sahip değildir, çoğul bir yapıya sahiptir. Fakat tümevarımcı ve tümdengelimci değildir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sümer/Babil Tufan Mitinde bahsedilen Mezopotamya’da yaşanan Tufan olayının M. İlmiye Çığ Orta Asya’da meydana geldiğini, burada bulunan bir büyük denizin taşması sonucu Sümerlerin bölgeden kaçarak Önasya’ya geldiklerini ve hafızalarından kaybolmayan bu olayı daha sonra yazıya geçirdiklerini söylemektedir.

Yanıt Açıklaması: Hitit Mitolojisinin Başlıca Tanrı ve Tanrıçalarından Upellur Grek dünyasında Atlas’a benzeyen ve Hurri kökenli dev tanrı olup yeraltında oturmakta ve omuzları üzerinde de yeryüzü ile gökyüzünü taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Diğerleri tanrı Enlil'in özellikleidir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Fırtına Tanrısının oğlu Telipinu Hitit bitki ve hububat tanrısıdır. Kızıp ortadan kaybolduğunda “ sis etrafı kaplamış ve ahırdaki sığırlar, ağıldaki koyunlar sisin içinde kaybolmuştur. Koyun kuzusunu, inek buzağısını reddetmiş; bolluk ve bereket dolu tarlalar bozkıra dönüşmüş; arpa ve buğday olgunlaşamamış; sığır, koyun ve insanlar gebe kalamamış hatta hamile olanlar bile doğuramaz duruma gelmiştir. Dağlar, ağaçlar, otlaklar, pınarlar kurumuş; insanlar ve tanrılar açlıktan ölmektedir .” Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Mitlerin kökeni MÖ 9. ve 8. yüzyıllara antik Mısır kültürüne dayandırılmaktadır yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Atalar Kültü, Ağaç Kültü, Dağ ve Tepe Kültü, Taş ve Kaya Kültü, Su Kültü ve Ateş Kültü Anadolu’da yaşayan kültlerdir.

Yanıt Açıklaması: Hitit mitolojisinde Anu ve Kumarbi’nin çocuğu, Fırtına Tanrısı ve Taşmişu’nun erkek kardeşi olan tanrı Aranzah'tır (Dicle Nehri). Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kent soylular, demokratik anlayışın gelişmesi sürecinde bazı sitelerde iktidara ortak olmuşlar, bazı sitelerde de tek başına iktidara gelmişlerdir. Bu durumda eski mitler fiili olarak yaşanan olguları açıklamada yetersiz kalmaya başlamıştır. Dolayısıyla mitlere ters düşen olaylar ve gelişmeler karşısında İonia düşünürleri mitolojik açıklamalara, mitolojik dünya görüşüne karşı bir kuşku beslemeye başladılar. İonia düşünürleri mitolojik inançların doğal-toplumsal gerçeğe uygun olup olmadıklarını tartışmaya kalkmadılar, ancak her değişim sürecinde olduğu gibi, onları bir yana bırakarak, başta doğa olayları olmak üzere, olgu ve olayları farklı biçimde açıklamaya çalıştılar. Onlara göre, doğa ve toplum tanrıların kontrolü altında olsaydı, onların irade ve istekleri dışındaki bu gelişmeler, aritokrasiden demokrasiye geçiş yaşanamazdı.

Yanıt Açıklaması: Soruda bahsedilen olaylar Tanrı Telipinu ile ilişkilidir. Doğru cevap B seçeneğidir.