Türkiye´nin Kültürel Mirası 2

Yanıt Açıklaması: İstanbul’daki bağımsız yapı olarak en eski kitaplık Divanyolu’ndaki Köprülü Kitaplığı’dır. Divanyolu’nda, II. Mahmut Türbesi’nin karşısındadır. İstanbul’daki el yazması kitaplıkların en önemlilerindendir. Köprülü Mehmet Paşa’nın oğlu Fazıl Ahmet Paşa (1635-1676) kurmuştur. 1678’de Fazıl Mustafa Paşa vakfiyesini tamamlamıştır. Bu kitaplıkta, ödünç verme işlemine belirli koşullar getirilmiştir. Buradaki bazı uygulamalar da öteki kitaplıklara örneklik etmiştir. 2000 üzerinde kitapla kurulmuştur. Bugün Türkçe, Arapça, Farsça 2775 yazma, 1.058 basma yapıt içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Bursa’daki Darüttıp (1399), Edirne’deki Cüzzamhane (1421-1451), Edirne Bimaristanı (1458), Fatih Darüşşifası (1470), Üsküdar Cüzzamhanesi (1514), Hafsa Sultan Hastanesi (1539), Süleymaniye Darüşşifası (1555), Nuruhan Sultan’ın Üsküdar Toptaşı Bimarhanesi (1583), Yeni SarayHastalar  Dairesi (1772), Eski Saray Hastalar Dairesi (1769) gibi sayısız sağlık kurumu yaptılar. 19.yy’da inşa edilen Gureba Hastanesi (1843) bugün de çalışmaktadır Konya Darüşşifası bir Selçuklu hastanesidir.

Yanıt Açıklaması: Diğerleri ya Hıristiyanlık ya da Müslümanlık için önemlidir. Ama A şıkkı hem Müslümanlık hem de Hıristiyanlık için önemlidir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sarayların, konakların ya da büyük evlerin bahçelerinde, kimi kez birkaç saat, kimi kez birkaç gün kullanılmak üzere yapılan yapılara "köşk" diyoruz.

Yanıt Açıklaması: Kehanetin, güzel sanatların, güneşin, şiirin ve ışığın tanrısı olarak kabul edilen, mitolojideki tanrı Apollon'dur.

Yanıt Açıklaması: 13. yüzyılın başlarında gerçekleşen III. Haçlı Seferi, Mısır’a geçmek üzere planlanmıştı.

Yanıt Açıklaması: Çayönü, Hilar suyunun kıyısındadır. Prof. Dr. Halet Çambel ile Prof. Dr. Robert Braidwood kazıp ortaya çıkarmışlardır. Sulanması kolay düzlük bir alandadır. Yapılar sudan, nemden korunmak için taştan bir subasman üzerine oturtulan kerpiç duvarlarla yapılmışlardır.  Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Vakfiyeye göre Han’da görevli memurlar ve görevleri şunlardı: 1- Mütevelli, Müşrif (Müfettiş) ve Nâzır’dan oluşan üçlü grup, kervansarayın vakıfları ve masrafları ile vakıfta görevli memur ve hizmetlilerin işlerini idare ve kontrol etmekteydi. Vakfiyede sözü edilmeyen bazı görevler ve hizmetler bu kişilerin sorumluluğuna bırakılmıştı. 2- Muzif ve Hancı adlarındaki iki memurun görevleri birbirine yakın görünmektedir. Muzif’in, “hanın iç işlerini yönettiği, gelen yolcularla ilgilendiği, yolcuların yeme yatma ve diğer gereksinimlerinin karşılanmasından sorumlu olduğu” sanılmaktadır. Hancı ise yük hayvanları ile ilgilenmekte, ahır işlerine bakmaktaydı. 3- Havâyic Memuru (Emir-i Havâyic): Hanın erzak ve levazım işleri ile ilgilenmekteydi. 4- Baytar: Hana hasta gelen veya handa hastalanan yük hayvanlarına bakmaktaydı. 5- Atlı: Muhtemelen hanın ve vakfın işlerini görmekle yükümlüydü. 6- İmam ve Müezzin: Handaki mescitte namaz kıldırmak ve ezan okumakla görevliydiler.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’daki Bozdoğan (Valens) Kemeri, Valentius (364-378) tarafından yaptırılmıştır. Mağlova Kemeri, Uzunca Kemer, Güzelce Kemer ve Müderris Kemeri ise Mimar Sinan tarafından yapılmıştır.  Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıda bizim “oda” dediğimiz birime “ev” denilmekteydi. Bir ev ya da oda, bir çekirdek aileyi barındırır. Oda iki bölümlüdür. Bir seki altı, bir de bir basamak daha yüksek olan seki vardır. Seki ana ögedir. Bir ocağı, oturma sedirleri vardır. Hem oturma odasıdır hem de yemek yenir, yatılır, abdest alınır, namaz kılınır.

Yanıt Açıklaması: Mimarlık tasarımıyla gerçekleştirilen ilk tapınak son yarım yüzyılda yurdumuzda Urfa kentine yaklaşık 15 km uzaklıktaki Göbekli Tepe’de bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kuzey ülkelerinden temin edilen esirlerin bir kısmı Anadolu’da pazarlanıyor, bir kısmı da Mısır’a ve diğer İslam ülkelerine satılıyordu. Lüks bir tüketim maddesi olan şeker, sıcak ülkelerde yetişen şeker kamışından elde edilmekteydi. Mısır, Şam ve Irak, şeker pazarlanan önemli merkezlerdi. Halk şeker ihtiyacını bal, pekmez ve meyvelerle giderirdi. Bizans, İran, Irak ve Mısır’dan çeşitli kumaşlar, özellikle de pamuklu kumaşlar (kutnî) ithal edilmekteydi. Çeşitli ülkelerden sabun ve kurşun satın alınıyordu.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’daki bağımsız yapı olarak en eski kitaplık Divanyolu’ndaki Köprülü Kitaplığı’dır. Divanyolu’nda, II. Mahmut Türbesi’nin karşısındadır. İstanbul’daki el yazması kitaplıkların en önemlilerindendir. Köprülü Mehmet Paşa’nın oğlu Fazıl Ahmet Paşa (1635-1676) kurmuştur. 1678’de Fazıl Mustafa Paşa vakfiyesini tamamlamıştır. Bu kitaplıkta, ödünç verme işlemine belirli koşullar getirilmiştir. Buradaki bazı uygulamalar da öteki kitaplıklara örneklik etmiştir. 2000 üzerinde kitapla kurulmuştur. Bugün Türkçe, Arapça, Farsça 2775 yazma, 1.058 basma yapıt içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu hanları avlulu ve avlusuz hanlar olmak üzere iki ana grupta incelenebilmektedir. Avlulu hanların çoğunda, önce kapalı kısmın, yani ahırın inşa edildiği, ahıra bitişik avlunun ise sonradan tamamlandığı anlaşılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çorum diye sorulduğu için cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Diğer şehirlerde de pek çok eser vardır ama Hacı Bayram Veli sorulduğu için cevap a şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İki yana karşılıklı yapılan stoaların aralarında kalan yolun (alanın) üzeri de kapatılınca Bazilika denen yapı türü ortaya çıktı. Kısacası bazilika çarşıydı. Yapının ekseninin bir ucunda giriş vardı, öteki ucunda da apsis denilen yarım daire planlı bölüm vardı. İlk Hristiyanlar bu tür yapılarda buluşurlardı. Çünkü çarşı kalabalık olduğundan, izlendiklerinde kalabalığa karışıp kolayca izlerini yitirtirlerdi. Hristiyanlık devletçe onay gördükten sonra bu plandaki yapılar tapınak olarak kullanıldılar.

Yanıt Açıklaması: Bir batılı araştırmacı da Anadolu Selçuklu kervansaraylarının kökenini, en eski örnekleri 8. yüzyıl sonu ve 9. yüzyıl başlarına tarihlenen Ribat’lara bağlamaktadır. Roma Castrum’larını andıran kare veya dikdörtgen planlı ribatlar, ortada geniş bir avlu etrafına yerleştirilmiş mekânlardan oluşmaktaydı. En eski tarihli ribat, Tunus’taki 796 tarihli Manastır Ribatı’dır. 821 tarihli Susa Ribatı da (Tunus) tanınmış bir diğer örnektir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu Dönemi’nde şehir merkezlerinde inşa edilmiş hanların, plan bakımından menzil hanlarından hiçbir farkları yoktur. Oysa Osmanlı Dönemi’nde, şehir merkezlerinde inşa edilen ve ticari yönleri ağır basan şehir içi hanlarının, sadece mal alım satımına ve bu malların depolanmasına odaklandıkları görülmektedir. Bursa’da birkaç önemli örneğine rastladığımız bu hanların, İpek Hanı (15. yüzyıl ilk çeyreği), Tuz Hanı (15.yüzyıl ortası), Koza Hanı (1489-90), Pirinç Hanı (1508) (Şekil 3.11) gibi ticareti yapılan malların adıyla anıldıkları görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Miletoslu Hippodamos, daha önce bazı kuralları uygulanmış ızgara düzenli kentin belli ilkelerini saptayarak bir araya getirdi. MÖ 5.yy’da Priene kenti bu ilkelerle yoktan var edildi. Bu bir ilktir. Priene’de, kentli sayılanların eş büyüklükte parselleri vardı. Evlerin konumları, büyüklükleri de eşittir. Etkileri Batıda da günümüze dek süren Priene’deki ev türü avluludur. Avluya, önünde prostası (bir tür hayat) ile oturma odası (Oikos) açılır. Oturma odasının bir yanına banyo olarak kullanıldığı düşünülen bir oylum, hayata da (prostasa) erkekler için söyleşi, şölen odası (sympozion) odası (Andrion) eklenir. Avlunun öteki yanlarına da işlik, depo gibi kimi hizmet odaları eklenir.