Türkiye´nin Kültürel Mirası 2

Yanıt Açıklaması: Bayındırlık ve sosyal amaçlı işlerde başarılı olan Sultan II. Murat zamanında Uzunköprü 20 yıla yakın bir zaman da inşa edildi.

Yanıt Açıklaması: Yalnızca varsılların konutları düşünülerek değil de ortalama olarak bakıldığında Türkiye evlerinin ortak ilkelerini şöyle sıralanabilir: Yaşama (insana), doğaya, çevre koşullarına uygunluk, saygı. Doğanın kan dolaşımı içinde olmak. Havayı, suyu, toprağı kirletmemek; Gerçekcilik, akılcılık; İçten dışa çözüm. Önce “iç”in (özün, işlevin) çözümü; dışın buna göre uyumla biçim alması; “İç”le “dış”ın uyuşumu. Yalan söylememek; Tutumsallık; Kolaylık; Ölçülerin insan bedeninden çıkması; Gereçlerin, yapım yönetiminin en yakından seçilmesi; Esneklik, kuşaklara göre değişebilme, büyüyüp, küçülebilme.

Yanıt Açıklaması: “Eline, diline, beline sahip ol” ve “Bir olalım, iri olalım, diri olalım” sözleri Hacı Bektâş-ı Velî’nin sözleridir.

Yanıt Açıklaması: Çinili Köşk, Cihannüma Köşkü (Edirne), Kum Köşkü ya da Kasrı (Edirne), Davutpaşa (İstanbul), Siyavuşpaşa Havuzlu Köşkü, Revan Köşkü, Emirgan Şerifler Yalısı Köşkü önemli köşkler arasında yer alır. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklular Dönem'inde en önemli ticaret yapıları  kervansaraylardı. Osmanlılar Dönemi'nde Farsça'da çarşıların üstü kapalı olanlarına Bedesten denmiştir. Osmanlılar Dönemi 'nde üstü kapalı saçaklı çarşılara Arasta denmiştir. Dörtgen alışveriş alanının dört yanı stoalarla kuşatılan yapılara agora denmiştir.   Roma Döneminde agoraya forum denilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Derbendciler; geçit yerlerinin, boğazların ve kalelerin güvenliğini ve savunmasını sağlamaktaydı

Yanıt Açıklaması: Hanlarda, yolcuların can ve mal güvenliğinin sağlanmasının yanı sıra, konaklama sırasında beslenme ve küçük onarımlar gibi ihtiyaçlarının da karşılanmasına çalışılmıştır. Mama Hatun Hanı’nın (13. yüzyıl başı) giriş eyvanı içinde ve Ağzıkara Hanı (1236/37) avlusunun cephe kanadında görülen, fazla derin olmayan eyvanları andıran nişler, buralarda terzi, baytar, kundura tamircisi gibi esnafların hizmet vermiş olabileceğini düşündürmektedir (Şekil 3.8). Nitekim kaynaklarda, Karatay Hanı’nın avlusunda dükkânlar bulunduğu ifade edilmektedir. Handa; hamam, hastane, yatak ve yemek takımları bulunduğu da belirtilmektedir. Kayseri-Malatya yolu üzerindeki Karatay Hanı’nın 1247 tarihli vakfiyesinde, handaki görevlilerin adları ve görevleri sayılmaktadır. Baytar: Hana hasta gelen veya handa hastalanan yük hayvanlarına bakmaktaydı. İmam ve Müezzin: Handaki mescitte namaz kıldırmak ve ezan okumakla görevliydiler

Yanıt Açıklaması: 13. yüzyıl ortalarında barutun bulunması ve ateşli silahların gelişmesi, sur ve kalelerin savunulmasını zorlaştırmış, 16. yüzyıldan itibaren önemlerini kaybetmeye başlayan bu savunma yapılarından kalelerin çoğu işlevini yitirmiş, kentlerde yer alanları yönetim amaçlı ve hapishane olarak kullanılmış, kent dışındakiler terkedilmiş ve boş kalmıştır. İşlevini kaybeden surlar ise ya çürümeye terkedilmiş ya da taş ocağı gibi kullanılarak taşlarından başka binalar inşa edilmiştir. Orta Çağsur ve kaleleri inşa edilirken Antik Çağyapılarının taş ve mermerleri kullanıldığından, bu yapıların sökülen mermerleri çoğu kez yakılarak kireç yapımında kullanılmıştır. Antik Çağyapılarından elde edilen malzemelerin devşirme olarak kullanımı konusunda Ankara Surları ve Bodrum Kalesi akla gelen ilk örneklerdir. Ankara Kalesi’nin duvarları Roma İmparatorluğu Dönemi yapılarından alınan taşların sergilendiği bir müze gibidir. Bodrum Kalesi’nde durum daha ilginç ve vahimdir. 15. yüzyıl başında Bodrum Kalesi’ni inşa eden Rodos şövalyeleri, Antik Halikarnassos’un surlarını ve yapılarını taş ocağı olarak kullanmışlardır. En çok devşirme taş alınan yapı ise Antik Çağ’ın yedi harikasından biri olan Mausoleum’dur. 16. yüzyılda Osmanlıların fethinden sonra önemini ve işlevini kaybeden Bodrum Kalesi önce kısa bir süre hapishane olarak kullanılmış ve terkedilmiş, daha sonra yeniden keşfedilerek Sualtı Müzesi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bugün de bu işlevini sürdürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ayas limanı, Anadolu içinden geçerek İran üzerinden doğu ülkelerine uzanan ana ticaret yolunun önemli bir noktası durumundaydı.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu Dönemi’nde şehir merkezlerinde inşa edilmiş hanların, plan bakımından menzil hanlarından hiçbir farkları yoktur. Oysa Osmanlı Dönemi’nde, şehir merkezlerinde inşa edilen ve ticari yönleri ağır basan şehir içi hanlarının, sadece mal alım satımına ve bu malların depolanmasına odaklandıkları görülmektedir. Bursa’da birkaç önemli örneğine rastladığımız bu hanların, İpek Hanı (15. yüzyıl ilk çeyreği), Tuz Hanı (15.yüzyıl ortası), Koza Hanı (1489-90), Pirinç Hanı (1508) (Şekil 3.11) gibi ticareti yapılan malların adıyla anıldıkları görülmektedir. Bu hanlar ile menzil hanları arasında, kuruluş ve işleyiş yönünden önemli farklar vardır. Örneğin şehir içi hanlarında, menzil hanlarının vazgeçilmez unsurları arasında yer alan ahırların küçüldüğü (Şekil 3.12), hatta bazı örneklerde tamamen ortadan kalktığı görülür. Selçuklu Dönemi hanlarının pek çoğunda gördüğümüz bezenmiş anıtsal taçkapılar, Osmanlı Dönemi’nde oldukça seyrekleşir.

Yanıt Açıklaması: Bahsedilen özelliklere sadece Bodrum Kalesi sahiptir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Miletoslu Hippodamos, daha önce bazı kuralları uygulanmış ızgara düzenli kentin belli ilkelerini saptayarak bir araya getirdi. MÖ 5.yy’da Priene kenti bu ilkelerle yoktan var edildi. Bu bir ilktir.

Yanıt Açıklaması: Patara doğumlu Nikolaos MS 4. yüzyılda Demre’de yaşamış ve burada ölmüştür. Yardımseverliği ve mucizeleriyle tanınan Nikolaos Doğu kiliselerinin en sevilen azizleri arasında gösterilmektedir. Hristiyan dünyasının “Noel Baba”sı olarak bilinen Nikolaos, önceleri sade bir rahip iken bu ünü dolayısıyla aziz ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Roma Dönemi’nde Agora’ya forum denildi.

Yanıt Açıklaması: Çanakkale Savaşı ile ilgili olarak çok sayıda kitap, şiir destan yazılmış, savaş sırasında verilen bütün şehitler adına Ömer Kaptan Tepesi’ne 1960 yılında tamamlanan “Şehitler Abidesi” dikilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1484-1488 yıllarında II. Bayezıt’ın Mimar Hayrettin’e yaptırdığı Edirne II. Bayezıt Bimarhanesi kültür geçmişimizin en önemli mimarlık-sağlık yapılarından biridir. Batıda (örneğin Fransa’da) kara sevdaya (melankoli) tutulmuş kişileri bodrum kata kapatıp kapısını örerlermiş. Çünkü bu dertten kurtulmanın umarı yok diye bilinirmiş. İşte böyle bir çağda Osmanlı Sultanı II. Bayezıt mimarbaşına buyurur: Bir bimarhane yapalım. Bu mimarbaşının Hayrettin olduğu sanısı ağırlıktadır. Yapının bir tıp medresesi, diyet mutfağı, poliklinik, eczane, bimarhane bölümleri vardır. Ana bölümde altıgen bir orta sofanın çevresine 6 kapalı, 4 açık bölüm sıralanır.

Yanıt Açıklaması: Yahya, Meryem’i putperestlerin yaşadığı Efes’te bırakmak yerine, Bülbül Dağı eteklerinde sık ağaçlarla kaplı bir yerde yaptığı kulübede gizlemiştir. Yine efsaneye göre Meryem burada ölmüş ve Yahya, Hz. Meryem’i yine bu dağda kendisinden başka hiç kimsenin bilmediği bir yere gömmüştür.

Yanıt Açıklaması: Haçlı Seferleri ve Selçuklu akınları, uluslararası ticaret yollarını değiştirdi. Bu değişiklik sonucu İstanbul’un önemi azaldı. D

Yanıt Açıklaması: Mevleviliğin kurumsal yapıya bürünmesi Sultan Veled zamanında gerçekleşir. Sultan Veled Mevlâna yoluna gireceklerin uyacakları usul ve erkânı tespit etmiş, bu düşüncenin yayılması için halifelerini Anadolu’nun çeşitli şehirlerine göndermiştir.

Yanıt Açıklaması: Diğerleri çok tanrılı döneme ait yerlerden biridir. Cevap e şıkkıdır.