Türkiye´nin Kültürel Mirası 1

Yanıt Açıklaması: Kapının kasaya bağlandığı menteşeler güllap denilen geleneksel bir türdür. Hayattan bir merdivenle üst kata çıkılır. Merdivenin başladığı yer pabuçluk’tur. Hayatın bir ya da iki yanı bahçeye bakar. Burada üst katı taşıyan dikmeler yerden 60-80 cm yükselmiş bir taş duvarın üstüne otururlar. İki direk arasına kor denir ve bahna adı verilen duvar üstüne kışlık odunlar dizilir. Bahnadan tavana kadar olan boşluğun dış yüzünde düşey veya çapraz giliste denilen kafesler bulunur.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyetin kurulması ile yeni ihtiyaçlara cevap verecek kamu yapılarının inşaatına ağırlık verilmiş, cami mimarisinde tek kubbeli anıtsal cami tipleri yeğlenmiştir. İlkeleri Mimar Kemalettin ve Vedat Bey tarafından Osmanlı Dönemi’nin son zamanlarında belirlenen I. Ulusal Mimarlık akımı, ilk yıllarından başlayarak 1930’lu yıllara kadar Cumhuriyet Dönemi’nde de sürdürülmüştür. Osman Hamdi Bey’dir (1842–1919), Osmanlı resim sanatında tablolarında büyük boy insan figürünü başarıyla kullanan ilk ressamdır. Makridi Bey, Osmanlı döneminde Müze-i Hümayun'un yani İstanbul Arkeoloji Müzesinin yöneticiliğini yapmış arkeologtur. Sinan Bey,  Fatih'in bir portresini yapmış olan saray nakkaşıdır. Tosyavizade Dr. Rifat Osman Bey, Türk radyolog, tarih yazarı, ressam, mimar, fotoğrafçıdır. Röntgen uzmanı olarak 1903 yılında atandığı Edirne’de tarih, kültürel araştırmalar ve çalışmalar ile tanınmıştır. Edirne’de çeşitli yapıların projesini çizmiştir. Edirne’deki ilk müzenin (Arkeoloji Müzesi) kurucuları arasındadır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yemek her odada ve sofada yenilebilir. Aile yemeğini mutfakta yer. Kalabalık olduğu zaman sofaya da yemek düzeneği kurulabilir. Yemek yerde yenir. Önce yere bir sofra bezi serilir üzerine tahtadan daire biçimli bir ayaklı tabla veya ayakcak üzerinde bir bakır sini konulabilir. Tabla veya sini üzerine bir örtü serilmez. Sofra çevresine minderler konulur; ya herkese peşkir verilir veya uzun bir peşkir sofrayı çevreler. Çorba, pilav ve hoşaf için kaşık kullanılır. Yemeklerde çatal ve bıçak kullanılmaz, yemek tek kaptan elle yenir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Soru iki bilinmeyenli olduğu için dünya kültür mirası eserleri tüm seçeneklerde verilmiş olmasına karşın Çanakkale’de olan Troia antik kentidir.

Yanıt Açıklaması: Sultan I. Ahmet’in, Mimarbaşı Sedefkâr Mehmet Ağa’ya yaptırdığı, büyük boyutlu merkezi birimli mekân gelişiminin son aşamasına vardırıldığı, çini süslemeleriyle de dikkati çeken Sultan Ahmet Camii’nde (1609) Şehzade Camii’nin mekân düzeni yinelenmiştir. Avlu ile caminin köşelerine birer minarenin yerleştirilmesi, hünkâr mahfilinin yapı dışına alınması ilk kez bu camide uygulanmış yeniliklerdir. Amasya II. Beyazid 1486, daha sonra inşa edilen Edirne II. Beyazıd Külliyesi ise 1501 tarihlidir. Bursa Orhan Gazi Külliyesi 1340 tarihlidir. İstanbul Fatih Külliyesi ise fetih sonrası, İstanbul’da tasarlanan ilk camidir. Doğru yanıt: A'dır.

Yanıt Açıklaması: I. Antiolos’un yaptırdığı kutsal alandaki tümülüs ve heykellerin, Helenistik Dönem kültürünün en etkileyici anıtlarından olmaları ve Hristiyanlıktan hemen önceki dönemde, farklı dinlerin gelişim ve etkileşimini göstermeleri Nemrut Dağı’ndaki tümülüs ve teraslardaki eserleri eşşiz ve ölümsüz kılan ana özelliklerdir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Fatih Sultan Mehmet

Yanıt Açıklaması: Dünya Mirası başvurusu bu kapsamda incelenmelidir. Tarihi kent içinde önerilen alanların sınırlı olması, kentsel dokuda yakın tarihlerde meydana gelen bozulmalardan kaynaklanmaktadır ve bazı özel alanları uluslararası topluluğun yardımıyla koruma yönündeki politik iradeyi açıklamaktadır. Öneride dört alanın kapsanması istenmektedir: 1. Yarımadanın ucunda yer alan ve sınırları 1953 ve 1956 yıllarında tanımlanan Arkeolojik Park, 2. 1980 ve 1981 yıllarında koruma altına alınan Süleymaniye Mahallesi, 3. 1979’da koruma altına alınan Zeyrek Mahallesi, 4. 1981’ de koruma altına alınan Sur Bölgesi.

Yanıt Açıklaması: Cephe duvarındaki panoda sağ ayağı bitkisel bezemeli zemine basan, sol ayağını karnına doğru çekerek kaldırmış, doğan kuşu olduğu düşünülen yandan gösterilmiş bir kuşportalın dış yan yüzündeki panoda ise, kuyruğu ortadan iki yana açılmış, başları doğan kuşunun başını andıran cepheden gösterilmiş çift başlı kuş figürü bulunmaktadır Güneydeki trompun altındaki duvar yüzlerinden sadece portalın dış yan yüzünde çift başlı kartal figürünün bulunduğu, zemini kıvrık dal, rumi ve palmet motifleriyle doldurulmuş bir pano yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kapalı avlulu, üç eyvanlı medrese şemasına göre inşa edilen şifahane yapısı kısmen iki katlıdır.

Yanıt Açıklaması: İslam Hukuku’na dayanılarak yönetilen Osmanlı toplumunda Gayrimüslimlerin Müslümanlarca kutsal sayılan bazı bölgelerde yerleşmelerine, tamamen tahrip olmamışsa yeni kiliseler inşa etmelerine izin verilmiyordu. Osmanlılar, Küçük Kaynarca Antlaşması (1774) ile Ortodoks cemaati üzerinde Rusya’nın himayesini kabul ettikten kısa süre sonra, Ruslarla yaptıkları Aynalı Kavak Antlaşması’nda (1779) yer alan Hristiyanların, yeni kiliseler yapabilmelerine ve eski kiliselerini onarabilmelerine değinen bir maddeyi imzaladılar.

Yanıt Açıklaması: Bazilika dikdörtgen planlı bir şemadır. Rotonda, Oktagon, Heksagon, Trikonchios, Tetrakonchios ve Kare Planlı yapılar ise Bizans Dönemi'nde karşımıza çıkan merkezi planlı dini yapıların şemalarıdır.

Yanıt Açıklaması: 4. yüzyılda önemli bir dini merkez olarak karşımıza çıkan Kapadokya Bölgesi’ndeki kilise ve manastırların kuruluşu hakkında kesin bir bilgi yoktur. Kayserili Büyük Basileos, Nazianzoslu Gregorios ve Nyssalı Gregorios gibi ünlü kilise babaları, bölgedeki etkinliklerini bu yüzyılda sürdürmüşlerdir. 6. yüzyılda Bizans İmparatorluğu’nun sınırları genişlemiş, bölge her bakımdan güvenlik ve barış içinde kalmıştır. Bu yüzyılda bölgedeki manastır ve kiliselerin geliştiği bilinmektedir. 7. yüzyılın ilk yarısından itibaren Anadolu’ya Arap akınları başlamış, 8. yüzyıl boyunca Kapadokya Bölgesi savaş alanına dönüşmüştür. Düşmandan korunmak isteyen Bizanslılar bölgedeki korunaklı vadilere sığınmış ve buralarda küçük yerleşimler oluşturmuşlardır. 9. yüzyıl sonları ile 11. yüzyıl sonları arasında Kapadokya’nın sınır eyaleti olmaktan çıkarak güvenli bir ortama kavuşması, bölgedeki yerleşimlerle birlikte manastır ve kilise yapılarının da çoğalmasını sağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Yaz ve kışları ayrı evlerde yaşanması, kalabalık aile yapısı ve kapalı ekonominin getirdiği bağ bahçe üretimi doğayla uyumlu serbest bir yaşam, birlikte yaşama, günlük üretime katılma gibi etkileriyle beliren yaşama biçimi etkeninin yansıması olarak ortaya çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: II.Selim’in saltanatı 1566-1574 yılları arasında sadece sekiz yıl sürmüştür. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Selimiye Camii Külliyesi, UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin 19-29.06.2011 tarihleri arasında gerçekleştirilen 35. Dönem Toplantısı’nda alınan 35 COM 8B.37 sayılı kararıyla 1 no.lu ve 4 no.lu kriterler göz önünde tutularak özgünlük, bütünlük özelliklerine sahip olması ve hazırlanmış yönetim planı bakımından kültürel varlık olarak Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir. Doğru seçenek E’dir.

Yanıt Açıklaması: İmaretler külliyelerin medrese öğrenci ve öğretmenlerine, misafirlerine, cami görevlilerine ve mahalledeki fakirlere bedava yemek dağıtan aşevleridir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Safranbolu Batı Karadeniz’e yakın, dağlık bir bölge içindedir. Karabük iline çok yakın bir ilçedir. Bu nedenle Karadeniz Bölgesinde yer alır. Doğru seçenek E’dir.

Yanıt Açıklaması: Bizans mimarisinde kilise veya mezar yapısı gibi dini yapıların içten ve dıştan haç planını yansıtacak şekilde biçimlendirildiği plan tipine denir. Serbest haç planlı yapıların kendi içinde iki çeşitlemesi vardır. İlki Latin Haçı, ikincisi Yunan Haçı olarak adlandırılır. Latin Haçı planlı yapılarda batı haç kolu doğu haç koluna göre daha uzun biçimlenmiştir. Bilinen örnekleri arasında Kayseri-Tomarza Panagia Kilisesi sayılabilir. Yunan Haçı planlı kiliselerde ise, dört haç kolu da eşittir. 378 yılı civarına tarihlenen Antakya Hagios Babylas Kilisesi örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Sinan, kare plan ve yarım kubbeli tasarımlardan sonra yeni arayışlar içine girmiş, aradığı çözümü kendisinden önce yapılan, 24 metre çapındaki çok büyük kubbesi altı dayanağa oturan Edirne Üç Şerefeli Cami’de bulmuştur. Bu cami, altıgenin sivri uçları yanlara geliyor, ayrıca iki yanına 10.60 metre çapında ikişer kubbe ilavesiyle cami, enine gelişen bir plan gösteriyordu. Sinan, altıgen şemayı çok sevmiş ve Sinan Paşa, Kara Ahmed Paşa, Molla Çelebi, Kadırga Sokullu Mehmed Paşa, Babaeski Semiz Ali Paşa ve Üsküdar Atik Valide Camilerinde olmak üzere altı cami yapısında denemiştir. Sinan Paşa Camii’nde pek fazla değişiklik yapmadan Üç Şerefeli Cami’nin plan şemasını uygulamıştır. Kare plana oturan kubbeli camilerinden Haseki Hürrem Sultan Camii’nde kubbe, dört duvara oturur. Aynı tarihlerde yaptığı Mihrimah Sultan Camii’nde, kubbeyi üç taraftan yarım kubbelerle sarmış, Şehzade Cami’de dört ayağa oturan kubbeye dört yarım kubbe ilave ederek kareye oturan kubbe ve yarım kubbe şemasını bitirmiştir. Bu yapıda tam bir merkezi mekân bulunmaktadır. Daha sonra yaptığı Süleymaniye Camii’nin, dört ayağa oturan 26.00 metre çapındaki kubbesini iki yarım kubbe ile desteklemiştir.