Türkiye´nin Kültürel Mirası 1

Yanıt Açıklaması: Anadolu'da ilk örneklerini Frig ve Lidya toplumunda gördüğümüz ve daha sonra gelen toplumlarda da görülen içerisinde daha çok seçkin sınıftan kimselerin bir mezarı ve mezarın üzeri genellikle toprak veya çakıl yığılarak oluşturulan yapay tepe, tümülüs olarak adlandırılır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Her oda bir yaşama birimi olarak tasarlanmıştır. Her odada oturulabilir, yemek yenilebilir, yatılabilir, yemek pişirilebilir hatta yıkanılabilinir. O zaman odalar, her evli çift için ideal bir yaşama birimi oluştururlar.

Yanıt Açıklaması: 1228-1229 tarihli kitabelerden, Divriği Mengücekli kolu hükümdarı II. Süleyman Şah oğlu Ahmed Şah’ın camiyi, Behram Şah’ın kızı adil melike ünvanını kullanan Turan Melek’in Şifahaneyi yaptırdığı anlaşılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Danişmetliler

Yanıt Açıklaması: Şifahane  Portalı, Düz kaval ve iç bükey silme gruplarının oluşturduğu zengin profilli ve kademeli bir kaide üzerine oturan şifahane portali, Gotik üsluplu kademeli sivri kemerleri, tam ortasına bir sütunun yerleştirildiği üst penceresi, yüksek kabartma bezemeleri, kabartma insan başlarından oluşan figürlü bezemeleri, kalın kaval silmeleri ve heykel bütünlüğüne sahip oluşuyla diğer portallerden ayrılır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Mihrap nişinin duvarları II.Selim’in arzusu üzerine çiniyle kaplanmış, alt sıra pencerelerin üstüne de çini üzerine Fatiha Suresi yazılmıştır. Bütün yazılar Ahmet Karahisari'nin çırağı Hasan Çelebi’ye aittir. Doğru seçenek E’dir.

Yanıt Açıklaması: Ehal, Musevi ibadethanesi olan sinagoglarda Sefer Tora'larının saklandığı en kutsal kabul edilen bölümdür. Ehal, yapının Kudüs'ü gösteren duvarı üzerinde yer alan bir dolap veya niş şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: 1975

Yanıt Açıklaması: Günümüzde Dünyanın Yedi Harikasından Gizeh Piramidleri ayaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1942 yılında yapılan Anıtkabir proje yarışmasını kazanan II. Ulusal Mimarlık Dönemi mimarlarından Emin Onat ve Orhan Arda Anıtkabir’i (1942-1953), Feridun Kip, İsmail Utkular ve Doğan Erginbaş Çanakkale Zafer ve Meçhul Asker Anıtı’nı (1944) inşa etmişlerdir. Mimar Ergün Subaşı ise  Türkiye Cumhuriyeti’nin modern cami mimarisini temsil eden Düzce Akçakoca Camii (1989-2004) tasarlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Üsküdar Mihrimah Sultan Camii 1543-48 Sinan bu yapısıyla büyük atılımların işaretlerini vermiştir. Denizden daha yüksek bir araziye oturuşu, denizle ilişkisi iyi bir başlangıçtır. Tek kubbesi üç taraftan yarım kubbelerle sarılmıştır. Bu haliyle mekân, geleneğin istediği biçimde enine gelişmiştir. Son cemaat mahallini saran ikinci revak daha sonraki tasarımlarda Sinan’ın sanki imzası olacak bir düzenin ilk örneğidir. Bu camiyle artık Sinan kusursuz olarak sanatını sergilemeye başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Sinan daha önce yaptığı pek çok camide çeşitli plan tipleri ortaya koymuş ve uygulamıştı. Ama aklında hep Ayasofya’yı geçme arzusu vardı. Kendi sözleriyle bu fikrini şöyle ifade etmiştir: " Ayasofya kubbesi gibi büyük bir kubbe İslam Devleti'nde yapılmamıştır diye, kâfirlerin mimar geçinenleri ‘Müslümanlara karşı galebemiz vardır’ derlerdi. O kadar büyük bir kubbeyi durdurmak son derece zordur. ‘Benzerini yapmak mümkün olsa yaparlardı’ dedikleri, bu zavallının yüreğinde bir ukde olup kalmıştı.” (Tezkiretül Bünyan)

Yanıt Açıklaması: ilki 1145 yılında inşa edildiği kabul edilen Danişmendli yapısı Niksar Ulu Camii’dir. Niksar Ulu Camii’nde mekân, mihrap aksının iki yanında herbirinde eşit aralıklarla yerleştirilmiş kare kesitli altışar payenin bulunduğu ikişer destek sırasının payelerinin sivri kemerlerle birbirlerine ve duvarlara bağlanmasıyla otuz beş eş birime ayrılmış ve kubbeli mihrap önü bölümü hariç tüm birimleri haç tonozla örtülmüştür.

Yanıt Açıklaması: UNESCO tarafından 1975 yılı, Avrupa Mimarlık Mirası Yılı ilan edildi ve Türkiye ilk kez bu etkinliği Safranbolu’da uyguladı. Safranbolu evlerinin önemi, güzelliği ve korunması konuşulur oldu. Bu etkinlikler her yıl Safranbolu Haftası olarak onlarca yıl kutlandı. Safranbolu’nun koruma imar planı yapıldı. Her ne kadar bu planda korumayla ilgili pek çok madde varsa da Bağlar’daki parsel büyüklüğünün küçük tutulması sanki geri kalan parselin satılmasıyla eski evin korunacağı düşüncesine dayanıyorsa da her eski evin yanında yeni bir ev hatta yeni bir apartman yapılınca neyin korunduğu ana fikri kayboldu. Birtakım kişiler hem Safranbolu aşkıyla hem de bir hizmet verdiklerini düşünerek bazı büyük evleri satın aldılar ve onları otele ve lokantaya çevirdiler. Bu sırada özellikle alt katlar otelin mutfak, yemekhane alanı olarak kullanılınca Safranbolu evinin en önemli mekânı olan alt kat düzeni kayboldu. Hatta çoğu kez üst katların düzeninde de değişiklikler yapılarak sofanın bazı bölümleri odaya çevrilerek oda sayısı arttırılmaya çalışıldı. Turizm sayesinde pek çok yapı onarım gördü, işlev kazandı ama ortamı ticaret kokusu sardı. Her yerde ilanlar, panolar, olur olmaz hediyelik eşya satan dükkânlar ortaya çıktı. Diğer yandan araçlar ve hatta yayalar için kolaylık olsun diye taş kaldırımlı sokaklar asfalt veya parke taşıyla kaplandı. Yine araçlar için dar geldiği gerekçesiyle yollar genişletildi. Yüksek bahçe duvarları yıkıldı yerine alçak bir duvar üstünde demir bir parmaklık yer alıyordu. Sokaklar bu duruma gelince arkasındaki evler artık geleneksel dokunun bir parçası olamazdı. Kent nüfusu artınca şebeke suyu yetersiz kaldı. Kolay bir çare olarak Bağlar’daki bahçeleri sulayan su şehir suyuna katıldı, bahçeler susuz kaldı, ağaçlar kurumaya başladı. Bu durum Bağlar’ın önemini tekrar yitirmesine neden oldu.

Yanıt Açıklaması: Hititler, diğer İlkçağ toplumları gibi çok tanrılı bir dine sahipti. Tanrıları farklı ırktan oluşan değişik kökenlere sahipti. Tanrıları, Hurri, Hatti, Hint-Avrupa, Luvi, Kuzey Mezopotamya, Kuzey Suriye hatta îndo Ari ırktan oluşan değişik kökenlere sahiptir. Bu oluşumdaki temel amaç Hititlerin içinde yer alan ve farklı etnik kökenlere sahip halkı aslında tek bir çatı altında toplamaktır.

Yanıt Açıklaması: Dünya Mirası Listesi’ne aday olabilmek için anıt veya sitin ulusal düzeyde yasal koruma altında olması gerekmektedir. Tarihi Yarımada’nın surlarla çevrili bölgesinin tümünün bir sit olarak tescili ancak 1995 yılında gerçekleşebilmiştir. 1984 yılında İstanbul’un yasal koruma altına alınmış olan sit alanları sınırlı sayıdaydı. Bunda sit tesciline olanak veren 1710 sayılı yasanın çok geç bir tarihte, 1973’te çıkarılmış olması önemli bir etkendir. Yasanın sağladığı olanakla Tarihi Yarımada’da kentsel ve arkeolojik nitelikte 4 alan sit olarak tescil edilmiştir. Bunlardan ilki Topkapı Sarayı’ndan Sultanahmet’e uzanan ve güneyde Marmaraya kadar inen ve Arkeolojik Park olarak anılan alandır. İkincisi Süleymaniye’dir; külliye ve çevresindeki ahşap evlerin bulunduğu kentsel alan dokusu ve anıtsal yapılarıyla önemlidir. Üçüncü sit alanı Zeyrek, Zeyrek Camii ve çevresindeki ahşap evleri kapsayan kentsel sit alanıdır. Dördüncü alan II. Theodosius Surları ve çevresindeki koruma bandını kapsayan Karasurları’dır. Birbirinden bağımsız olan bu dört alan “İstanbul’un Tarihi Alanları” olarak tek bir isim altında toplanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Nevşehir ve yöresi, 1176 yılındaki fetihden itibaren Anadolu Selçuklularının elinde kalmıştır. Türkler, Nevşehir yöresine yerleştikten sonra Hristiyanlarla ile beraber yaşamaya başlamış ve bu bölge için “sağlam yapılı” anlamına gelen “Muşkara” ismini kullanmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Zaman içinde kente önce yerli sonra yabancı turist akını başladı. Bu insanlar için hiçbir otel yoktu. Birtakım kişiler hem Safranbolu aşkıyla hem de bir hizmet verdiklerini düşünerek bazı büyük evleri satın aldılar ve onları otele ve lokantaya çevirdiler. Bu sırada özellikle alt katlar otelin mutfak, yemekhane alanı olarak kullanılınca Safranbolu evinin en önemli mekânı olan alt kat düzeni kayboldu. Hatta çoğu kez üst katların düzeninde de değişiklikler yapılarak sofanın bazı bölümleri odaya çevrilerek oda sayısı arttırılmaya çalışıldı. Evin iç düzeni artık anlaşılmaz bir duruma düştü. Turizm sayesinde pek çok yapı onarım gördü, işlev kazandı ama ortamı ticaret kokusu sardı. Her yerde ilanlar, panolar, olur olmaz hediyelik eşya satan dükkânlar ortaya çıktı. Diğer yandan araçlar ve hatta yayalar için kolaylık olsun diye taş kaldırımlı sokaklar asfalt veya parke taşıyla kaplandı. Yine araçlar için dar geldiği gerekçesiyle yollar genişletildi. Yüksek bahçe duvarları yıkıldı yerine alçak bir duvar üstünde demir bir parmaklık yer alıyordu. Sokaklar bu duruma gelince arkasındaki evler artık geleneksel dokunun bir parçası olamazdı. Kent nüfusu artınca şebeke suyu yetersiz kaldı. Kolay bir çare olarak Bağlardaki bahçeleri sulayan su şehir suyuna katıldı, bahçeler susuz kaldı, ağaçlar kurumaya başladı.

Yanıt Açıklaması: Edirne Selimiye Cami Sultan II. Selim tarafından yaptırılmıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Fresko, “intonaco” olarak adlandırılan yaş-taze kireç harcı ya da alçı sıva tabakası üzerine, su ile karıştırılan boyayla yapılan duvar resim tekniğinin adıdır. Sıvanın kimyasal içeriğinde bağlayıcı bir maddeye ihtiyaç olmadığı görülür. Dolayısıyla intonaco’nun boya pigmentlerini tutan aracı bir madde olduğu bilinir. Yaş alçı tabakasının boyayı içine işleyecek biçimde emmesinden birkaç saat sonra sıva kurur. Duvar resminde kireç, Bizans'ta sıvanın temelidir. Bazen kireç, sıkıştırıcı olarak kum, saman tozu, kesilmiş saman çöpü, kendir ve kıtık içerir. Duvar temizlenip nemlendirildikten sonra, sayıları birden üçe kadar değişebilen tabakalar halinde yapılabilen ilk sıva, genellikle 2-3 cm kalınlığındadır. Resmin uygulanacağı son tabaka intonaco’dur. Sıvanın boyanacak kompozisyonla aynı ölçüde olmasına dikkat edilir. Sıva nemli iken resmin yapılması gerekir. Duvardaki sıvanın yüzeyi günlük çalışma için bölümlere ayrılır ve resmi yapılacak tasvirin dış hatları, boyamadaki fırça vuruşlarını sabitleştirmek için sıvaya kazınır.