Kültürel Miras Mevzuatı

Yanıt Açıklaması: Koruma Bölge Kurulları, Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları çerçevesinde olmak kaydıyla; • Bakanlıkça tespit edilen veya ettirilen korunması gerekli kültür varlıklarının tescilini yapmak, • Korunması gerekli kültür varlıklarının guruplandırmasını yapmak, • Sit alanlarının tescilinden itibaren 3 ay içinde geçiş dönemi yapı şartlarını belirlemek, • Koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü değişikliklerini inceleyip karar almak, • Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının koruma alanlarının tespitini yapmak, • Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarından özelliklerini kaybetmiş olanlarının tescil kaydını kaldırmak, • Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları ve koruma alanları ile sit alanlarına ilişkin uygulamaya yönelik kararlar almakla görevli ve yetkilidir.

Yanıt Açıklaması: Ta ş ı nmaz kültür varl ı klar ı için ş u örnekler verilmi ş tir: Kaya mezarl ı klar ı , yaz ı l ı , resimli ve kabartmal ı kayalar, resimli ma ğ aralar, höyükler, tümülüsler, ören yerleri, akropol ve nekropoller; ka le, hisar, burç, sur, tarihi k ı ş la, tabya ve istihkâmlar ile bunlarda bulunan sabit silahlar; harabeler, kervansaraylar, han, hamam ve medreseler; kümbet, türbe ve kitabeler, köprüler, su kemerleri, su yollar ı , sarn ı ç ve kuyular; tarihi yol kal ı nt ı lar ı , mesafe ta ş lar ı , eski s ı n ı rlar ı belirten delikli ta ş lar, dikili ta ş lar; sunaklar, tersaneler, r ı ht ı mlar, tarihi saraylar, kö ş kler, evler, yal ı lar ve konaklar; cam iler, mescitler, musallalar, namazgâhlar; çe ş me ve sebiller, imarethane, darphane, ş ifahane, muvakkithane, simke ş hane, tekke ve zaviyeler; mezarl ı klar, hazireler, arastalar, bedestenler, kapal ı çar ş ı lar, sandukalar, siteller, sinagoglar, bazilikalar, kiliseler, manast ı rlar, külliyeler, eski an ı t ve duvar kal ı nt ı lar ı ; freskler, kabartmalar, mozaikler, peri bacalar ı ve benzeri ta ş ı nmazlar.

Yanıt Açıklaması: Başvuru İl Kültür ve Turizm Müdürlüklerine yapılır. Yönetmeliğin 10. Maddesine göre başvuruların önceliklerinin belirlenmesinde aşağıdaki ölçütler dikkate alınır: Mevcut durumları ivedilikle ele alınmaları gereken yapılar, Mimari ve kültürel açıdan dönemsel ve bölgesel özellik gösteren yapılar, Niteliği bozulmamış sit alanları, korunması gerekli sokak veya meydanlarda yer alan yapılar, •Başvurulduğu yıl içinde tamamlanabilecek projeler. Kültür ve Turizm Bakanlığınca yapılacak parasal yardım tutarı, proje hazırlanması için (T 75.000) ’yi, uygulamalar için tahmini uygulama bedelinin % 70’ini ,tahmini uygulama bedeli ne olursa olsun T300.000.- ’yi geçemez.

Yanıt Açıklaması: Tarih Vakfı, Türkiye'de tarih bilincini geliştirip yaygınlaştırmayı amaçlayan ve kamu yararı için çalışan bir sivil toplum kuruluşudur. Tarih Vakfı, ülkemiz insanlarının tarihe bakışlarına yeni bir içerik, zenginlik kazandırmayı ve tarihi mirasın korunmasını köklü bir duyarlılıkla, geniş toplum kesimlerinin katılımıyla gerçekleştirmeyi amaçlar. Doğru seçenek A' dır.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı dışındaki diğer seçenekler, Rönesans Döneminde gelişmiştir. 1840’lardan sonra Londra’da çeşitli arkeolojik buluntular ele geçirilmiş, 1870lerden sonra da benzer koşullar altında Norveç’in başkenti Oslo’da yapılan çalışmalar sırasında Ortaçağ yerleşimlerine ilişkin izler ortaya çıkmıştır. Oslo ve Londra gibi kentlerde eski insan yerleşimlerinin izlerinin mühendisler tarafından belgelenmesine modern kentsel arkeolojinin başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bütünleme bir başka deyişle reintegrasyon Restorasyon kategorisinde yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde taşınır kültür varlıklarına dair kanuni düzenlemelerin dayandığı yasa 2863 sayılı yasadır.

Yanıt Açıklaması: 23. Maddeyle ayrıca ve 1919-1922 yılları arasında gerçekleşen Kurtuluş Savaşına ve Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşuna ait tarihi değer taşıyan belge ve eşyalar ve Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'e ait kişisel eşyalar, evrak, kitap, yazı ve benzeri taşınırlar da koruma altına almış ve korunması gereken taşınır kültür varlıkları olarak belirtmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mülhak Vakıflar: Vakıf kurucusunun soyundan gelenlerden olan mütevellilerince idare ve temsil edilen tüzelkişiliğe sahip vakıflardır. Vakıf senedinde yazılı şartlara göre vakfın evladından olan mütevellilerce idare edilir ve Vakıflar Genel Müdürlüğünce de denetlenir. Doğru seçenek B' dir.

Yanıt Açıklaması: Bak ı m ve basit onar ı m ile esasl ı onar ı m aras ı ndaki kesin ay ı r ı m ı belirlemek oldukça zordur. Ancak tan ı mlardan yola ç ı karak bak ı m ve basit onar ı m kapsam ı na girmeyen kimi müdahaleleri tan ı mlamak olas ı d ı r: •
Kültür varl ı ğ ı yap ı n ı n m imari özelliklerinde, plan ş emas ı ve cephelerinde de ğ i ş iklik yap ı lmayacak, herhangi yeni bir ö ğ e yani duvar, pencere ya da kap ı gibi eklenmeyecek ya da yap ı da var olan bu tür mimari ö ğ eler ç ı kart ı lmayacakt ı r, •
Kullan ı lan özgün malzemeler (ah ş ap, kerpiç, ta ş vb.) de ğ i ş tirilmeyecektir, •
Yap ı n ı n ta ş ı y ı c ı elemanlar ı nda ( dikmeler, kiri ş ler vb.) de ğ i ş iklik yap ı lmayacakt ı r, •
Kap ı , pencere, dolap, saçak, gusülhane vb. mimari ö ğ eler de ğ i ş tirilmeyecektir.

Yanıt Açıklaması: E şıkkı Türkiye dışında kültür varlığı olarak kabul edilebilir yapıları kapsayabilir. Fakat Türkiye için doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: A, B, D ve E seçeneklerinde yer alan birimler soru kökünde verilen görevleri kapsamamaktadır. Genel Müdürlüğün görev ve ilgi alanına giren konularda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşların; çalışmalarını izleme ve değerlendirme, gerektiğinde toplantılarda Genel Müdürlüğün temsilini sağlama, bu alanda yapılacak işbirliği çalışmalarını koordine etme ve konu ile ilgili birimler arasında bilgi paylaşımında bulunma gibi görevler Vakıflar Genel Müdürlüğü merkez teşkilatının Dış İlişkiler Daire Başkanlığı kapsamındadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu 21.7.1983 yılında kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D seçenekleri Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün birimleri arasında yer alır ancak E seçeneğinin konuyla bir ilgisi bulunmamaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kültürel Yatırımların teşviki Kültür alanında yapılacak yatırımları için çeşitli önlemler alınmaktadır. Böylece kültür alanında yatırım yapmak isteyen özel ve tüzel kişilerin özendirilmesi, katılımın üst düzeyde sağlanması amaçlanmıştır. Bu alanda oluşturulan ilk yasal düzenleme 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunudur.  Bu kanunun amacı kültür varlıkları ile somut olmayan kültürel mirasın korunmasını ve sürdürülebilir kültürün birer öğesi haline getirilmesi ile ülkemizin kültür varlıklarının yaşatılması ve ülke ekonomisine katkı yaratan bir unsur olarak değerlendirilmesi, kullanılması amacıyla kültür yatırımı ve kültür girişimlerinin teşvik edilmesini sağlamaktır.

Yanıt Açıklaması: 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Yasasının, 3386 sayılı yasayla değişik 3. maddesinin “(a) tanımlar” bölümüdür. Doğrudan arkeolojik sit sözcüğü geçmeyen bu tanımda, “yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özelliklerini yansıtan kent kalıntıları” arkeolojik sit olarak anlaşılmak durumundadır. Görüldüğü gibi yasa, arkeolojik alan için ayrı ve ayrıntılı bir tanım vermediği gibi, bu alanların nitelikleri ve dereceleri hakkında da hüküm içermemektedir. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 5.11.1999 gün ve 658 sayılı İlke Kararı bu boşluğu doldurmak amacıyla ‘arkeolojik sit’i, “… insanlığın varoluşundan günümüze kadar ulaşan eski uygarlıkların yer altında, yer üstünde ve su altındaki ürünlerini, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerini yansıtan her tür kültür varlığının yer aldığı alanlar ve yerleşmeler …“ olarak tanımlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Tarihi sit alanı, 2863 sayılı yasada “önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler” olarak tanımlanmıştır. Bu alanlarda ülke tarihinde önemli bir olayın gerçekleşmesi tek koşul olarak belirlenmiş olup alanın bunun dışında herhangi bir kültürel ya da doğal değer içermesi gerekmemektedir. Gazi Mustafa Kemal’in 22 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Meydan Savaşını başlattığı Kocatepe, 1071 yılında Malazgirt Savaşının yapıldığı Malazgirt Ovası vb. bu sit alanı türünün örnekleridir. Doğru cevap e'dir.

Yanıt Açıklaması: Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planının ışığı altında Kültür Bakanlığınca saptanan ilkeler; salt koruma yerine koruma, değerlendirme ve geliştirme ya da bütünleşmiş koruma, işlev vererek yaşatma ilkesi, bütünleşmiş koruma uygulamasının toplumun sosyal, ekonomik ve kültürel gereksinimlerini de karşılayacak, yaşam koşullarını sağlıklaştıracak biçimde yürütülmesinin sağlanması ilkesi, koruma-değerlendirme-geliştirme konusunun diğer sektör, özellikle turizm, kullanımları ile uyumlu bir şekilde ele alınması ilkesi, ilgili uzmanların yeterli ve nitelikli bir seviyede yetiştirilmesi ilkesidir.

Yanıt Açıklaması: Madde 39 – Kültür ve Turizm Bakanlığınca kabul edilen haklı bir sebep gösterilmeden, ruhsatname tarihinden itibaren, en çok altı ay içinde başlanılmayan araştırma, kazı ve sondajlara ait izin ve ruhsatnameler, hükümsüz sayılır. Araştırma, sondaj ve kazı çalışmaları, makul bir sebep gösterilmeksizin iki aydan fazla tatil edilemez. Doğru seçenek B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yıkılmaya yüz tutmuş yapıları kurula bildirmek, koruma yapamayacak maliklerle ilgili mali düzenlemeleri yapmak, kurul kararınca yapılan uygulamaları denetlemek ve gerekli hallerde onarımı durdurmak ve kurula bildirmek KUDEB'in görevleri arasında olup Belediye içinde restorasyon çalışmalarını yürütmek bunlardan birisi değildir.