Kültürel Miras Mevzuatı

Yanıt Açıklaması: Sit alanı: 2863 sayılı yasada (madde: 3, fıkra: 3) sit “Tarih öncesinden günümüze kadar gelen …”, “… yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özellikleri...” ni taşıyan “… kent ve kent kalıntıları, önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler ve tabiat özellikleri olan alanlar …” olarak tanımlanmıştır. Doğru cevap c'dir.

Yanıt Açıklaması: Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Bursa, Çanakkale, Diyarbakır, Edirne, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul I, İstanbul II, İstanbul III, İstanbul IV, İstanbul V, İstanbul VI, İstanbul VII, İzmir I, İzmir II, Karabük, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Muğla, Nevşehir, Samsun, Sivas, Şanlıurfa, Trabzon ve Van olmak üzere 32 adet koruma bölge kurulu vardır. Sonuç olarak İstanbul'da 7 adet koruma bölge kurulunun olduğu görülmektedir. Buna göre doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 3 maddede de verilen görev tanımlarının hepsi Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun görevleri arasındadır. Buna göre doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Madde 32 – Yurt içinde korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları yurt dışına çıkarılamaz. Ancak, milli çıkarlarımız dikkate alınarak, bunların hertürlü hasar, zarar, tehdit veya tecavüz ihtimaline karşı, gideceği ülke makamlarından teminat almak ve sigortalanmak şartı ile, yurt dışında geçici olarak sergilendikten sonra geri getirilmelerine; Cumhurbaşkanlığı nca karar verilir.

Yanıt Açıklaması: Taraf olduğumuz ikinci sözleşme ise, 1989 yılında onaylanan “Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi”dir. 1985 yılında, Granada’da Avrupa Konseyine üye ülkeler tarafından kabul edilen ve 13.4.1989 gün ve 3534 sayılı yasayla yürürlüğe giren bu sözleşmeye göre, ülkeler, mimari mirasın korunması için yasal önlemler almayı ve bu önlemler çerçevesinde ve her ülkeye ve bölgeye özgü yöntemlerle, anıtları, bina gruplarını ve sitleri korumayı üstlenmiş bulunmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Esaslı Onarım (Restorasyon): Yapının rölöveye dayanan restitüsyon ve restorasyon projeleri ile diğer ilgili belgelerin içerikleri ve ölçekleri koruma bölge kurulunca belirlenen müdahalelerdir. En sık uygulanan müdahaleler arasında sağlamlaştırma (konsolidasyon), temizleme (liberasyon), bütünleme (reintegrasyon), yenileme (renovasyon), yeniden yapma (rekonstrüksiyon) yer almaktadır. Doğru cevap e'dir.

Yanıt Açıklaması: Eshab-ı Kehf Mağaraları, mitolojinin mekana yansımasının tipik örnekleridir, bu nedenle mitolojik değere sahiptir. Beypazarı konut dokusu, geleneksel yaşam, yapım sistemi ve malzemesi gibi geleceğe ait özellikleri yansıttıkları için geleneksel değere sahiptirler ve Anadolu'da benzer nitelikte yerleşimler olduğu için enderlik değeri yoktur. Divriği Ulu Camisi ve Darüşşifası, Selçuklu döneminde Mengüçlü Beyliğinden Ahmet S¸ah ve Melike Turan tarafından başkentleri Divriği'de yaptırılmıştır. Yapım tarihi 1228-1229'dur. Caminin yapımında mimar ve sanatkar olarak Ahlatlı Hürremşah ve Tiflisli Ahmet çalışmıştır . Yapının gerek portal gerekse üst yapı (tonoz) süslemeleri eşsizdir ve Anadolu Sanatının en üst düzey taş süslemeleri arasında sayılır. Bu nedenle teklik/benzersizlik değeri vardır. Kentlerin belirli bölgelerinde toplumsal belleğe yer etmiş yapıların kimlik değeri vardır. İzmir'de Konak semtinin simgesi haline gelen Saat kulesinin bu nedenle kimlik değeri vardır.

Yanıt Açıklaması: Kanunun üçüncü bölümü "Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları" başlığı altındadır ve 12 maddeden oluşmaktadır. Bölümün ilk maddesi olan Madde 23'te bu varlıkların tanımlaması ve açıklaması yapılarak örneklenmesi söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Yurt içinde bulunan ve Kültür ve Turizm Bakanlığı yetki ve sorumluluğu altındaki korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları ile ilgili hizmetlerin bilimsel esaslara göre yürütülmesini sağlamak üzere, Bakanlığa bağlı “Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu” oluşturulmuştur. Yüksek Kurulun görevlerinden biri de; • Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının korunması ve restorasyonu ile ilgili işlerde uygulanacak ilkeleri belirlemektir. Doğru cevap b'dir.

Yanıt Açıklaması: Kanunun üçüncü bölümü "Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları" başlığı altındadır ve 12 maddeden oluşmaktadır. Bölümün ilk maddesi olan Madde 23'te bu varlıkların tanımlaması ve açıklaması yapılarak örneklenmesi söz konusudur. Madde 24'te bu varlıkların devlet malı niteliği taşımasından, gerektiğinde maliklerinden satın alınabileceğinden, yurtdışına çıkarılmada sıkı denetimde bulunulacağından bahsedilmektedir. Madde 25'te tanımlanan taşınır varlıkların ne şekilde müzelere alınacağı açıklanmaktadır. 26. Maddede müze kurma görevinin Bakanlıkta olduğundan, Bakanlıktan izin alındığı takdirde özel müze kurulabileceğinden, özel kişi ve kurumların koleksiyon isteklerinin Bakanlıkça onaylanacağından ve denetim altında bulundurulacaklarından söz edilmektedir. Kültür varlığı ticaretinin Bakanlık izni ile müzelere alınmaya gerek görülmeyen varlıklar için olduğu ve bu iş için alınan ruhsatın üç yıl geçerli olduğu Madde 27'de belirtilmiştir

Yanıt Açıklaması: Yurt dışına geçici olarak sergilenmek üzere kültür ve tabiat varlıkları gönderilmesi esasları ile, Türkiye'deki kordiplamatik mensuplarına beraberlerinde getirdikleri bu tür varlıkların giriş ve çıkışlarında yapılacak işlemler, istenecek belgeler ve ilgili diğer hususlar Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının birlikte düzenleyecekleri yönetmelikte belirtilir. Taşınır kültür ve tabiat varlıklarının yurt dışından getirilebilmesine ilişkin 33. Maddeye göre ise, yurt dışından kültür varlığı getirmek serbesttir.

Yanıt Açıklaması: Rönesans, Orta Çağ ile Yeni Çağ arasında 17. yüzyıla kadar yaşanmış olan bir dönemdir. Daha kesin bir ifade ile bir geçiş dönemidir. ‘Yeniden uyanış’, ‘yeniden doğuş’ anlamında kullanılan isimlendirme bu dönem için çok uygundur. Çünkü Rönesans her bakımdan yepyeni düşünce ve yaklaşımların, anlayış ve uygulamaların ortaya konduğu ve yepyeni bir insan olgusunun tarih sahnesine çıktığı çağdır.

Yanıt Açıklaması: 2863 sayılı Kanunun 3. Maddesindeki düzenlemeye göre kültür varlıkları; tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer üstünde, yer altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklardır. Doğru seçenek B'dir.

Yanıt Açıklaması: Madde 25 – Dördüncü maddeye göre Kültür ve Turizm Bakanlığına bildirilen taşınır kültür ve tabiat varlıkları ile 23 üncü Maddede belirlenen korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından bilimsel esaslara göre tasnif ve tescile tabi tutulurlar. Bunlardan Devlet müzelerinde bulunması gerekli görülenler, usulüne uygun olarak müzelere alınırlar.

Yanıt Açıklaması: Madde 50 – Define aramak isteyenlere, bu Kanunun 6 ncı Maddesinde korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlığı olarak belirtilen yerler ile tespit ve tescil edilen sit alanları ve mezarlıklar dışında, Kültür ve Turizm Bakanlığınca define arama ruhsatnamesi verilebilir. Doğru seçenek B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1864 yılında yayınlanan ve ana amaçları arasında yangınların önlenmesi bulunan ‘Turuk ve Ebniye Nizamnamesi’(Yollar ve Binalar Yönetmeliği) mevcut yapılarla ilgili çeşitli hükümler içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Taşınır nitelikteki kültür ve tabiat varlıklarının tasnif, tescil ve müzelere alınma usul ve esasları 2863 sayılı kanunun 25. Maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre; Müzelere alınma: Madde 25 – Dördüncü maddeye göre Kültür ve Turizm Bakanlığına bildirilen taşınır kültür ve tabiat varlıkları ile 23 üncü Maddede belirlenen korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından bilimsel esaslara göre tasnif ve tescile tabi tutulurlar. Bunlardan Devlet müzelerinde bulunması gerekli görülenler, usulüne uygun olarak müzelere alınırlar.

Yanıt Açıklaması: Tarihi sit alanı, 2863 sayılı yasada “önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler” olarak tanımlanmıştır. Bu alanlarda ülke tarihinde önemli bir olayın gerçekleşmesi tek koşul olarak belirlenmiş olup alanın bunun dışında herhangi bir kültürel ya da doğal değer içermesi gerekmemektedir. Gazi Mustafa Kemal’in 22 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Meydan Savaşını başlattığı Kocatepe, 1071 yılında Malazgirt Savaşının yapıldığı Malazgirt Ovası vb. bu sit alanı türünün örnekleridir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat dönemini biçimlendiren diğer önemli öğe her konu ve düzeyde yeni kurumların oluşturulmasıdır. Bu bağlamda merkezi bir örgütlenmenin yanısıra, yerel örgütlenmeye de önem verilmiş ve yeni ilişkiler oluşmaya başlamıştır. Kurumsallaşmanın önemli göstergelerinden bir tanesi, Tanzimattan hemen sonra, uzmanlaşmaya gidilmesi ve değişik alanlar için ‘Nezaret’ ler (Bakanlılar) oluşturulmasıdır. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Olumlu İlişkiler; Turizm, kentsel kalite ve bakımlı çevre gerektirir. Bu husus geleneksel yerleşmelerin korunması geliştirilmesi için, ön koşul olarak kabul edildiğinden, turizm bu niteliği ile de korumanın yadsınamaz bir parçası olmaktadır. Geleneksel kent dokularının kentin çöküntü alanları olduğu düşünüldüğünde, turizmin bu niteliği korumaya kaynak ayıramayan yapı malik ve kullanıcılarına yeni kaynaklar yaratabilecektir. Ziyaretçilerin ‘merak’, öğrenme ve yerel yaşam konusunda bilgilenme olarak tanımlanabilecek temel eğilimleri, ancak geleneksel çevre ve onun bileşeni olan geleneksel konutlarda en üst düzeyde tatmin edilebilir. Bu husus bir kültürü tanıtmanın en gerçekçi yollarından bir tanesi ve en önemlisidir. Turizm sunduğu yeni ve değişik kullanım olanakları ile ekonomik ve sosyal koşullar nedeniyle özgün kullanım sorunları olan geleneksel konut stokunun kullanılarak korunmasında önemli rol oynayacaktır. Olumsuz İlişkiler; Geleneksel konutların dış görünümlerinde veya sokak sağlıklaştırma çerçevesinde turistler için daha çekici hale getirilmesi için yapılacak müdahaleler, restorasyon teknikleri bakımından yanlış ve zarar verici olabilir.