Kültürel Miras Mevzuatı

Yanıt Açıklaması: 2863 sayılı Kanunun 3. Maddesindeki düzenlemeye göre kültür varlıkları; tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer üstünde, yer altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklardır.

Yanıt Açıklaması: Restitüsyon/tamlama, bir kültür varlığının zaman içinde geçirdiği müdahaleleri dönemleyen ve ilk yapıldığı ya da belli bir dönemdeki durumunun belirlenmesi için gerçekleştirilen bir etüttür. Bu etüt çeşitli kaynaklara dayanarak hazırlanır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 720 sayılı İlke Kararına gore: • Kentsel sitin ilanından itibaren, üç ay içinde kentsel sit alanlarında koruma amaçlı imar planı elde edilinceye kadar izlenecek kuralları tanımlayan geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları kentsel sitin niteliklerine bağlı olarak koruma bölge kurullarınca belirlenecektir, • Geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarının belirlenmesinde, sitin doku özelliklerine bağlı olarak yoğunluk, kütle, konum, yükseklik, mimari özellikler, yapı malzemesi, renk vb. koşulları tanımlanacaktır, • Kentsel sitlerde geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları belirlenene kadar; a. Yeni imar parseli oluşturmak üzere ifraz ve tevhid yapılamayacaktır, b. Koruma amaçlı imar planında öngörülecek yoğunluk ve kentsel donanım kararları belli olmadığından korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı parseline ilave yeni yapı yapılamayacaktır, c. Koruma amaçlı imar planı kriterlerini etkileyebilecek nitelik ve yoğunlukta uygulamalara izin verilemeyecektir, d. Bulunduğu sokakta ya da imar adasında korunması öngörülen kentsel silueti olumsuz etkileyebilecek konum ve yükseklikte yeni yapı yapılamayacaktır. Doğru cevap a'dır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı topraklarında eski eser aramak isteyenlerin Maarif Nezaretinden (Eğitim Bakanlığından) izin alması koşulunu getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Vakıf kurucusunun soyundan gelenlerden olan mütevellilerince idare ve temsil edilen tüzelkişiliğe sahip vakıflardır. Vakıf senedinde yazılı şartlara göre vakfın evladından olan mütevellilerce idare edilir ve Vakıflar Genel Müdürlüğünce de denetlenir.

Yanıt Açıklaması: Toplantılar, konferans, panel, sempozyum, açık oturum, sergi, fuar gibi etkinlikler düzenlemek Kültür ve Tescil Daire Başkanlığının görevidir. Doğru seçenek C' dir.

Yanıt Açıklaması: Buna göre taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarını bulanlara, malik oldukları veya kullandıkları arazinin içinde kültür ve tabiat varlığı bulunduğunu bilenler veya yeni haberdar olan malik ve zilyetlere haber verme zorunluluğu getirilmiştir. Bu kişiler bu durumu en geç üç gün içinde, en yakın müze müdürlüğüne veya köyde muhtara veya diğer yerlerde mülki idare amirlerine bildireceklerdir.

Yanıt Açıklaması: Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve koruma bölge kurulları kararlarının alınmasına ve uygulanmasına dair işlemlerin yürütülmesini ve koordinasyonunu sağlamamak  taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarının belirlenerek korunması, değerlendirilmesi ve yaşatılarak gelecek kuşaklara aktarılması amacı ile kurulan genel müdürlüğün görevlerinden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerin tamamı taşınmaz kültür varlıklarının korunmasını amaçlayan çeşitli mevzuatlarda yer alan yasalardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: "Araştırma, Sondaj, Kazı ve Define Arama" başlığı altında, Madde 43'te yapılan çalışmalarda bulunan varlıklarla ilgili yayım hakkının kazı başkanları nda olduğu, ancak bu raporları gerekli zaman içinde yayımlamadıkları durumda bu yayın hakkının Bakanlığa geçeceği ve bir daha aynı heyete kazı izni verilmeyeceği açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde veya denetiminde bulunan mazbut ve mülhak vakıflara ait taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları, gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan cami, türbe, kervansaray, medrese, han, hamam, mescit, zaviye, sebil, mevlevihane, çeşme ve benzeri korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının tespiti, envanterlenmesi Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılır. Buna göre doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Madde 5- Sondaj ve kazı yapmak isteyen Türk ve yabancılarda; a. Sondaj ve kazı yapılmak istenen yerin oluşumu ve kültürleriyle ilgili bilim dallarında uzman olduklarının belgelendirilmesi, b. Bu dallarda, bir üniversite veya yüksek okulun öğretim üyesi ya da bu konu ile ilgili bir bilimsel kuruluş yetkili elemanı olmaları, c. Bilimsel sondaj ve kazıda yeterli tecrübeye sahip bulunmaları, d. Çalıştıkları bilim dallarında yayınlanmış eserlerinin bulunması, e. Sondaj ve kazı yapmada sakıncalı durumlarının bulunmaması, f. Bağlı bulundukları kurumlarınca resmen tavsiye edilmeleri, g.Yapacakları sondaj ve kazı çalışmaları için bağlı bulundukları kurumlarınca yeterli ödeneğin sağlandığının yazıyla taahhüt edilmesi, şartları aranır.

Yanıt Açıklaması: Sondaj ve Kazı Yapacaklarda Aranan Nitelikler: Madde 5- Sondaj ve kazı yapmak isteyen Türk ve yabancılarda ; a. Sondaj ve kazı yapılmak istenen yerin oluşumu ve kültürleriyle ilgili bilim dallarında uzman olduklarının belgelendirilmesi, b. Bu dallarda, bir üniversite veya yüksek okulun öğretim üyesi ya da bu konu ile ilgili bir bilimsel kuruluş yetkili elemanı olmaları, c. Bilimsel sondaj ve kazıda yeterli tecrübeye sahip bulunmaları, d. Çalıştıkları bilim dallarında yayınlanmış eserlerinin bulunması, e. Sondaj ve kazı yapmada sakıncalı durumlarının bulunmaması, f. Bağlı bulundukları kurumlarınca resmen tavsiye edilmeleri, g. Yapacakları sondaj ve kazı çalışmaları için bağlı bulundukları kurumlarınca yeterli ödeneğin sağlandığının yazıyla taahhüt edilmesi, şartları aranır.

Yanıt Açıklaması: Bu değer değişik girdilere göre tanımlanabilir. Bunlardan ilki, o yapı ya da yapı grubunun o yerleşmenin tarihindeki bir olayla, bir değişimle ilgisinden kaynaklanır. O kentin ya da ülkenin yaşamında önemi olan bir olaya ev sahipliği yapmak, geçmişte kalmış ve toplumda iz bırakmış bir etkinlikle beraber anılmak o taşınmaza tarih boyutu güçlü bir değer katacaktır. İstanbul’da 1922 yılında Mimar Kemalettin Bey’in tasarımı ile inşa edilen Harikzedegan (Yangınzedeler) apartmanları Türkiye’nin ilk betonarme yapısı olarak tarihsel bir değere sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Sözleşmeye  ( Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşme’si ) taraf olan devletler, topraklarında bulunan kültürel ve doğal mirasın saptanması, korunması, sergilenmesi ve gelecek kuşaklara iletilmesinin sağlanması görevini üstlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tarih, Arkeoloji, Sanat ve Kültür Mirasını Koruma Vakfı (TASK) 2000 yılında kurulmuştur. TASK ülkemizdeki tarihi, arkeolojik, etnografik, ekolojik, mimari, sanatsal ve kültürel varlıkların belgelenmesi, envanterinin çıkarılması, kurtarılması, korunması, onarılması, tanıtılması; bu alanlarda bilimsel etkinliklerin, sanatsal ve kültürel yaratıcılığın ve yeni çalışmaların geliştirilmesi ve teşvik edilmesi; bu emanetlerin gelecek kuşaklara kalabilmesi için her türlü eğitim ve çalışmanın yapılması; bu amaçlar doğrultusunda ulusal ve uluslararası kamuoyunun bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi ve bu konuda faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliği içerisinde kamu yararına hizmet vermektir. Vakfın kültür varlıkları ile ilgili çalışması Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri (TAY) projesidir. Proje kapsamında höyükler, tümülüsler, anıtlar, mezarlıklar, ören yerleri tek tek belgelenmekte ve konu ile ilgili kişi ve kurumlara bir veri havuzu sunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de kültür varlıklarına duyulan ilgi ilk olarak 19.yy'da tarihlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Su altında korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının bulunduğu bölgeler, Cumhurbaşkanlığı kararı ile tespit edilir ve yayımlanır. Bu bölgelerde, sportif amaçlı dalış yapmak yasaktır, ikinci fıkra hükümlerine göre izin almak şartıyla araştırma ve kazı yapılabilir. Doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: Anıtkabir, İstanbul Kalender Kasrı ve Beşiktaş Deniz Müzesi Milli Savunma Bakanlığı’nın sorumluluğu altında bulunan taşınmaz kültür varlıklarından bazılarıdır. Doğru seçenek D' dir.

Yanıt Açıklaması: Rölöve Projesi Tek yapı ölçeğinde kullanılan bu projelerin ilk aşaması kültür varlıklarının mevcut durumunun değişik ölçek ve nitelikte (çizimler, planlar yada diğer grafik anlatım, fotoğraf, sayısallaştırılmış belgeler vb.) saptanması olarak tanımlanabilir. Belgelemenin ilk aşaması olan rölöve, alanda değişik teknikler kullanılarak yapılan ölçümlerle yapıların ve alanların mevcut durumlarının çizimlerinin hazırlanmasını kapsar.