Kültürel Miras Mevzuatı

Yanıt Açıklaması: Maddesine göre Tasnif; 2863 sayılı Kanunun 23. Maddesinde belirtilen taşınır kültür ve tabiat varlıklarından, korunması gerekli olanlarla olmayanların, müzelere alınacaklarla alınmayacakların ayrımıdır.

Yanıt Açıklaması: 15.07.2018 tarihli 4 No.lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlanan Vakıflar Genel Müdürlüğü, Vakıflar Meclisi, merkez ve taşra teşkilatı olmak üzere üç ana birim ile yönetilir. Vakıflar Meclisi, Genel Müdürlüğün en üst seviyedeki karar organıdır.

Yanıt Açıklaması: Bu çağın insanı düşünen, kendine dönük, kendini inceleyen, soran, yargılayan ve kendi öz yargılarını özgürce ortaya koyan insandır. Kendini bütün dogmalardan ve ön yargılardan arındırma yolundadır. Aklını kullanır, bilim ve aklını kendine kılavuz bilir. 13. yüzyılda, Roma’da yüksek eğitim kurumu bulunmamakta, din adamları kültüre karşı kuşkulu bir tavır takınmaktadır. 1298 yılında Papa Boniface’nin Palestrina kentini yerle bir etmesi buna bir örnektir.

Yanıt Açıklaması: Koruma Bölge Kurulları, Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları çerçevesinde olmak kaydıyla hepsini yapma yetkisine sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Ad değişikliğinden önceki uzun ismi ile Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı; Türkiye'de barış, karşılıklı anlayış ve çağdaş tarih bilincinin gelişmesi amacı ile 1991 yılında 264 aydın tarafından kuruldu. Tarih Vakfı, Türkiye'de tarih bilincini geliştirip yaygınlaştırmayı amaçlayan ve kamu yararı için çalışan bir sivil toplum kuruluşudur. Tarih Vakfı, ülkemiz insanlarının tarihe bakışlarına yeni bir içerik, zenginlik kazandırmayı ve tarihi mirasın korunmasını köklü bir duyarlılıkla, geniş toplum kesimlerinin katılımıyla gerçekleştirmeyi amaçlar. Doğru cevap e'dir.

Yanıt Açıklaması: 1870’lerden sonra da benzer koşullar altında Norveç’in başkenti Oslo’da yapılan çalışmalar sırasında Ortaçağ yerleşimlerine ilişkin izler ortaya çıkmıştır. Araştırmacılar, kent arkeolojisinin kavram olarak henüz gelişmediği bu tarihlerde, Oslo ve Londra gibi kentlerde eski insan yerleşimlerinin izlerinin mühendisler tarafından belgelenmesinin, modern kentsel arkeolojinin kabul edilebileceğini belirtmektedir.

Yanıt Açıklaması: Vakıflar İdaresinde asıl değişiklikler, 5 Haziran 1935 tarihinde yürürlüğe giren "2762 sayılı Vakıflar Kanunu" ile yapılmıştır. Bu kanunun 1. Maddesine göre vakıflar; yönetim biçimine göre, Mazbut, Mülhak, Cemaat ve Esnafa Mahsus Vakıflar olmak üzere üç kategoride toplanmıştır. Türk Medeni Kanunu ile de dördüncü kategori olarak Yeni Vakıflar bulunmaktadır. Doğru cevap c'dir.

Yanıt Açıklaması: Vakıflar Meclisi, merkez ve taşra teşkilatı olmak üzere üç ana birim ile yönetilen kurum Vakıflar Genel Müdürlüğü’dür. Diğer seçeneklerin bu üç birimle bir ilgisi bulunmamaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Madde 23 – Korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları şunlardır: a. Jeolojik, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait, jeoloji, antropoloji, prehistorya, arkeoloji ve sanat tarihi açılarından belge değeri taşıyan ve ait oldukları dönemin sosyal, kültürel, teknik ve ilmi özellikleri ile seviyesini yansıtan her türlü kültür ve tabiat varlıkları; Her çeşit hayvan ve bitki fosilleri, insan iskeletleri, çakmak taşları (sleks), volkan camları (obsidyen), kemik veya madeni her türlü aletler, çini, seramik, benzeri kab ve kacaklar, heykeller, figürinler, tabletler, kesici, koruyucu ve vurucu silahlar, putlar (ikon), cam eşyalar, süs eşyaları (hülliyat), yüzük taşları, küpeler, iğneler, askılar, mühürler, bilezik ve benzerleri, maskeler, taçlar (diadem), deri, bez, papirus, parşömen veya maden üzerine yazılı veya tasvirli belgeler, tartı araçları, sikkeler, damgalı veya yazılı levhalar, yazma veya tezhipli kitaplar, minyatürler, sanat değerine haiz gravür, yağlıboya veya suluboya tablolar, muhallefat (religue'ler), nişanlar, madalyalar, çini, toprak, cam, ağaç, kumaş ve benzeri taşınır eşyalar ve bunların parçaları, Halkın sosyal hayatını yansıtan, insan yapısı araç ve gereçler dahil, bilim, din ve mihaniki sanatlarla ilgili etnografik nitelikteki kültür varlıkları. Osmanlı Padişahlarından Abdülmecit, Abdülaziz, V. Murat, II. Abdülhamit, V. Mehmet Reşat ve Vahidettin ve aynı çağdaki sikkeler, bu Kanuna göre tescile tabi olmaksızın yurt içinde alınıp satılabilirler. Bu madde kararına girmeyen sikkeler bu Kanunun genel hükümlerine tabidir.

Yanıt Açıklaması: 1877’de İngiliz ‘Arts and Crafts’(Sanatlar ve Zanaatlar) akımının öncüsü W. Morris’dir.

Yanıt Açıklaması: 2863 say ı l ı Kültür ve Tabiat Varl ı klar ı n ı Koruma Yasas ı n ı n 3. Maddesindeki tan ı ma göre kültür varl ı ğ ı “tarih öncesi ve tarihi devirlere ait, bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal ya ş ama konu olmu ş bilimsel ve kültürel aç ı dan özgün de ğ er ta ş ı yan yer üstünde, yer alt ı nda veya sualt ı ndaki bütün ta ş ı n ı r ve ta ş ı nmaz varl ı klard ı r”.

Yanıt Açıklaması: Ana hatlarıyla bakacak olursak; 2863 sayılı yasa yedi bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm olan "Genel Hükümler" başlığı altında beş madde bulunmaktadır. Birinci maddede kanunun korumacılıkta hangi amaçları güderek oluşturulduğu, ikinci maddede kapsam olarak korumada görevli kurum ve kuruluşların görevleri, üçüncü maddede kanunda geçen tanımlamalar açıklanmaktadır. Bu tanımlara göre eski eser kavramı yerine kültür varlıkları, tabiat varlıkları, sit, koruma kavramı, koruma alanı terimlerinin açıklaması ve kanunda geçen isimlerin geniş açılımı yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Papa IV. Martinus, 1425’de yolların temizlenmesi için bir örgüt oluşturmuş, kiliselerle birlikte bazı köprülerin onarımı yapılmıştır. Papa IV. Eugenius (1431-1447), Roma’yı bakımsız halde bulmuş ve bazı önlemler almıştır.

Yanıt Açıklaması: II. III. ve IV. maddelerde verilen görev tanımları Kültür ve Tescil Daire Başkanlığının görevleri arasındadır. Yalnızca I. maddedeki verilen görev tanımı Dış İlişkiler Daire Başkanlığının görevleri arasındadır. Buna göre doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Yüksek Kurulu’nun 702 sayılı İlke Kararına göre: a. Bu alanlarda, arkeolojik değerlerin sağlıklı ve kapsamlı envanter çalışması yapılacaktır. Bu çalışma sonucunda hazırlanacak olan planlar onaylanmadan parsel ölçeğinde uygulamaya geçilemeyecektir, b. Planlama çalışmaları sırasında alana gelecek işlevlerin uyumuna dikkat edilecek, günümüz koşullarının gerektirdiği altyapı hizmetleri kültür katmanlarına zarar vermeyecek ve toprak kullanımını en alt düzeyde tutacak biçimde ele alınacaktır, c. Bu alanlarda mevcut yıkıntı temeller üzerine, o temellerin ait olduğu eski yapı korunması gerekli kültür varlığı niteliği taşıyorsa, ayrıca içinde bulunduğu sitin tarihsel kimliğinin yeniden canlandırılmasına önemli bir katkı sağlıyorsa yapıya ait eski bilgi, resim, gravür, fotoğraf vb. dokümanlarla, eski yapı yeniden ihya edilebilecektir. Doğru cevap c'dir.

Yanıt Açıklaması: Genel Müdürlük tarafından yönetilen ve on yıldan beri mütevelliliği kimseye verilmemiş vakıflar ile kanunen veya fiilen hizmeti kalmaması üzerine, idaresi doğrudan Vakıflar Genel Müdürlüğüne bağlanan vakıflardır. Ayrı ayrı tüzel kişiliğe sahip olmakla beraber bu vakıflar, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından temsil ve idare edilir. Bütün iş ve işlemleri Genel Müdürlükçe yürütülür.

Yanıt Açıklaması: 2863 sayılı yasanın 5226 sayılı yasa ile değişik 3. maddesinin 9. bendine göre "Çevre düzenleme projesi"; ören yerlerinin arkeolojik potansiyelini koruyacak şekilde, denetimli olarak ziyarete açmak, tanıtımını sağlamak, mevcut kullanım ve dolaşımdan kaynaklanan sorunlarını çözmek, alanın ihtiyaçlarını çağdaş, teknolojik gelişmelerin gerektirdiği donatılarla gidermek amacıyla her ören yerinin kendi özellikleri göz önüne alınarak Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan veya yaptırılan 1/500, 1/200 ve 1/100 ölçekli düzenleme projeleridir.

Yanıt Açıklaması: Kültür varlığı: 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasasının 3. Maddesindeki tanıma göre kültür varlığı “tarih öncesi ve tarihi devirlere ait, bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer üstünde, yer altında veya sualtındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklardır”. Doğru cevap a'dır.

Yanıt Açıklaması: Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Edirne, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Muğla, Samsun, Sivas, Trabzon ve Van illerinde birer Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü bulunmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: A, B, D ve E seçeneklerinin soru kökünde verilen özelliklerle bir ilişkisi bulunmamaktadır. C seçeneğinde verilen Tarihi Köprüler Şube Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü ana hizmet birimlerinden Sanat Yapıları Dairesi Başkanlığı’na bağlıdır ve 2003 yılında kurulmuştur. Kültür varlığı olarak tescil edilmiş köprülerin bakım ve onarımlarını yapan müdürlüğün kuruluşunda 815 olan kayıtlı tarihi köprü sayısı 2018 yılı sonu itibariyle 1948' e ulaşmıştır. Karayolları Genel Müdürlüğünün kurulmuş olduğu 1950 yılından 2003 yılına kadar geçen süre içinde toplam 119 köprünün restorasyonu tamamlanmış, 2003 yılında Tarihi Köprüler Şube Müdürlüğü’nün kurulmasının ardından ivme kazanan onarım çalışmaları sonucunda bugüne kadar 600'den fazla tarihi köprünün koruma projesi yapılmış ve 250'den fazla tarihi köprünün onarımı gerçekleştirilmiştir. Uluslararası ilişkiler ile Osmanlı Döneminde yurt dışında yapılmış köprülerin restorasyonunda da yer alan Genel Müdürlük, Bosna-Hersek’te Sokollu Mehmet Paşa (Drina), Mostar ve Konjit köprülerinin restorasyon çalışmalarına katkı ve destek sağlamıştır. Doğru cevap C seçeneğidir