Kültürel Miras Mevzuatı

Yanıt Açıklaması: Kültür varlıkları ve bu varlıkların korunmasına yönelik yaklaşım ve programların kurallara bağlanması ilk kez 19. yüzyılın ortalarında Tanzimat sonrasında izlenmektedir. Tanzimat’ın en önemli iki ögesinden biri olan yasalaştırma yeni kurallar getirerek koruma alanında da etkisini göstermiştir. Hukuk alanındaki eşitsizlikleri kaldıran, devletin görevlerini sınıflayan ve yeniden tanımlayan, taşra örgütlerine yeni görev tanımları getiren, yargılama yöntemleri geliştiren bu yasalaşma hareketleri, 19. yüzyıla damgasını vuran bir eylemler dizisi olmuş, bu husus, eski eser ve koruma alanında da etkisini kısa sürede göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: ICCROM 1959 yılında Roma’da kuruldu. Taşınır ve taşınmaz mirasın korunmasıyla ilgili eğitim veren ve uzmanlarıyla uygulama yapan bir kuruluştur.

Yanıt Açıklaması: Papa II. Pius, Avrupa’daki birlik amacını doğuya da aktarmak istiyordu. 1462’de Roma ve civarındaki tarihi anıtların yıkılmasını ve zarar görmesini yasaklamış, bu buyruğu ile eski anıtların korunmasında genel tedbirler alan ilk Papa olarak tanınmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1877’de İngiliz ‘Arts and Crafts (Sanatlar ve Zanaatlar) akımının öncüsü W. Morris’dir.

Yanıt Açıklaması: Polonya'da eski eserlerle ilgili en kapsamlı yasa 1962 yılında kabul edilen ‘Kültürel Değerlerin Korunması ve Müzeler Yasası’dır. Bu yasa, kültürel miras ve gelişme açısından tarihi, bilimsel, artistik değeri olan antik veya çağdaş tüm taşınır ve taşınmaz değerleri ‘korunması gerekli kültürel miras’ kapsamına alır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Sözleşmesinde Arkeolojik mirasın bir envanterinin çıkarılması ve koruma altına alınacak anıt ve alanların tespiti ve İmar çalışmaları sırasında arkeolojik mirasa ait öğelerin bulunması halinde uygun olan hallerde bunların bulundukları yerlerde korunmaları için önlemler alınması maddeleri yer almaktadır. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Batılılaşmanın doğası gereği oluşturulmaya başlanan yasal düzenlemeler 2 ana başlık altında toplanabilir. Bunlardan ilki dolaylı düzenlemelerdir ve ilk dolaylı düzenleme olarak 1840 tarihli “Ceza Kanunu” gösterilebilir. Bu yasanın 133. maddesi, özellikle cami, mescit ve türbe gibi İslami yapılar başta olmak üzere, kentin önemli yapılarını tahrip eden veya yıkanların cezalandırılacağını belirtmektedir.

Yanıt Açıklaması: Rönesans, Orta Çağ ile Yeni Çağ arasında 17. yüzyıla kadar yaşanmış olan bir dönemdir. Daha kesin bir ifade ile bir geçiş dönemidir. ‘Yeniden uyanış’, ‘yeniden doğuş’ anlamında kullanılan isimlendirme bu dönem için çok uygundur. Çünkü Rönesans her bakımdan yepyeni düşünce ve yaklaşımların, anlayış ve uygulamaların ortaya konduğu ve yepyeni bir insan olgusunun tarih sahnesine çıktığı çağdır. Rönesans bir yeniden yapılanma hareketi olmasına karşın hemen hemen işlediği bütün konu ve sorunlarda Antik Çağ felsefesini temel ve örnek almış, onu yeniden inceleyip, değerlendirmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1975 yılı Avrupa Konseyi tarafından ‘Avrupa Mimari Miras Yılı’ olarak kabul edilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Her toplumun geçmişteki olaylarla ilgili anıları vardır. Bu anılar kimi hallerde bir yapıyla özdeşleşir. O¨rneğin, bir kişinin doğup büyüdüğü yapı o kişi için önemli bir değer taşıyabilir. Bazı yapı ya da yapı grupları da tarihteki bir olayın canlı tanıkları olduğu için o yöre ya da tüm ülke halkı tarafından ‘o olaylarla’ birlikte anılırlar. Bu durum, yapı ya da yapı gruplarının anı değeri ile ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması: Rönesans hareketleri İtalya’da başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Kurumsallaşmanın önemli göstergelerinden bir tanesi, Tanzimattan hemen sonra, uzmanlaşmaya gidilmesi ve değişik alanlar için ‘Nezaret’ ler (Bakanlılar) oluşturulmasıdır. 1826 yılında ilk nezaret olan ‘Evkafı Hümayun Nezareti’ kurulmuştur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Batılılaşmanın doğası gereği oluşturulmaya başlanan yasal düzenlemeler 2 ana başlık altında toplanabilir. Bunlardan ilki dolaylı düzenlemelerdir ve ilk dolaylı düzenleme olarak 1840 tarihli “Ceza Kanunu” gösterilebilir. Bu yasanın 133. maddesi, özellikle cami, mescit ve türbe gibi İslami yapılar başta olmak üzere, kentin önemli yapılarını tahrip eden veya yıkanların cezalandırılacağını belirtmektedir.

Yanıt Açıklaması: Büyük kentlerdeki ulaşım, yeni yapılaşma vb. konularda çağdaş tanım ve uygulamalar getirmeyi amaçlamakla beraber, yapılaşmış alanlardaki eski yapılara ilişkin bazı hükümler de içeren Ebniye Nizamnameleri’nin (İmar Yönetmelikleri) ilki 1848 yılında yayınlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Osman Hamdi Bey döneminin bir başka önemli etkinliği, eğitim alanında olmuş ve sanat eğitimine ilgisi korumaya da katkıda bulunmuştur. 1882 yılında kurulan Sanayi-i Nefise Mektebi, İmparatorluğun ilk tasarım ve güzel sanatlar okuludur. Bu kurum daha sonra Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ve son olarak da Mimar Sinan Üniversitesi adını alacaktır.

Yanıt Açıklaması: Bu listede Türkiye’den Antalya, Aspendos, Bursa, Didim, Efes, Fethiye-Ölüdeniz, Bodrum (Halikarnassos), İstanbul, Kaunos, Kekova, Knidos, Milet, Bergama, Faselis, Priene, Truva ve Ksantos yer almaktadır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Döneminde 1906 yılında yürürlüğe giren son Asarı Atika Nizamnamesi, Cumhuriyetin korumayla ilgili ilk yasası olan 1710 sayılı yasanın çıkmasına değin, 67 yıl yürürlükte kalmıştır. 1710 sayılı yasa, gerek getirdiği tanımlar, gerekse uygulamaya yönelik hükümleriyle bir çok ‘ilk’ i içermektedir. ‘Sit’ ve ‘koruma alanı’ tanımı, bir alan ya da yapının eski eser kimliği kazanması için gerekli sürecin tanımlanması, Yüksek Kurul’a tescil ve onarım kararlarını alma yetkisi verilmesi, imar planlarının yapımında Yüksek Kurul’un görüşünün alınma zorunluğu bu ‘ilk’ lerin bir bölümünü oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Sözleşmenin ( Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşmesi ) getirdiği en önemli yeniliklerden bir tanesi de, her ülkenin saptanmış ölçütlere göre “evrensel” olarak nitelendirdiği yapı ve alanlarından oluşan bir liste yapması ve “Dünya Miras Listesi”nde yer almak üzere UNESCO’ya başvurmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Çevresel değer, yapı ya da yapı grubunun çevresinden aldığı değer ya da çevresine kattığı değerler olarak tanımlanır. Bu bağlamda, peyzaj veya kent görünümü açısından önemli olmak; bulunduğu yerin simgesi olarak kabul edilmek; önemli bir anıtın çevresinde yer alan ve ona ölçek veren, o alanın vazgeçilmez bir bileşeni olmak ve bir kentsel tasarımın parçası olmak çevresel değerler arasında sayılabilir ölçütlerdir.

Yanıt Açıklaması: Osman Hamdi Bey'in en önemli çalışması 21 lahtin ortaya çıkarıldığı Sayda (Sidon, Lübnan) kral mezarlığı kazılarıdır. Doğru cevap E'dir.