Ortaçağdan Günümüze Anadolu Uygarlıkları

Yanıt Açıklaması: 3. yüzyılın sonundan itibaren kentler sur duvarlarıyla korunmaya başlamıştır. Bazen de eski ve sağlam duvarlar küçük onarımlarla olduğu gibi kullanılmaya devam edilmiştir. Nadiren şehirlerin genişletildiği ya da yeni sur duvarlarının yapıldığı da görülmektedir. En önemli örnek, Konstantinopolis’in, İmparator II. Theodosius zamanında (408-413 yılları arasında) yapılan duvarlarıdır. Bunlar Geç Antik Çağ’dan beri, Blakhernai Mevkii’ndeki küçük eklentiler dışında, kenti 1000 yıl, yani 1453 yılında Osmanlı fethine kadar koruyabilmiştir. Duvarlar hendek, ön duvar ve asıl duvar olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. I. Konstantinos imparatorluğun doğu eyaletlerindeki hâkimiyetini korumak için stratejik olarak önemli bir konumda bulunan Byzantion (Konstantinopolis/Yeni Roma)’u başkent olarak seçmiştir. I. Anastasius, 498 yılında para reformunu gerçekleştirmiştir. I. Iustinianus Nika İsyanı sırasında yanan ve bazilikal planlı olduğu bilinen kilisenin yerine Bizans mimarisinin en muazzam eserlerinden biri olan Hagia Sophia (Kutsal Bilge-Bilgelik) Kilisesi’ni inşa ettirmiştir. 867-1056 yılları arasında tahtta bulunan Makedonya Hanedanlığının ilk temsilcisi I. Basileios (867-886), elden çıkan Anadolu topraklarını yeniden imparatorluk sınırlarına katmıştır. Girit, Kıbrıs, Suriye ve Balkanlar’ın bir kısmında tekrar Bizans hâkimiyetine girmiştir. I. Basileios ve ardılı VI. Leon (886-912) döneminde imparatorluğun hukuk sistemi de yeniden düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İbn-i Sina’nın etkisinde kalarak, kozmosun yapısını çift anlam ve yönler sembolizmi üzerine oturtan ve İşraki felsefesini temellendiren İslâm dünyasının yetiştirdiği büyük düşünürlerden maktûl Suhreverdi (1153-1191), Selçuklu Dönemi’nde Anadolu’ya gelmiş, Artuklu ve Selçuklu saraylarında kabul görmüştür. Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan’ın oğlu Niksar Meliki Berkyarukşâh adına Pertevnâme, Harput Artuklu hükümdarı Kara Arslan oğlu İmâdeddin (1185-1203) adına Elvâh ul-İmâdiye adlı eserleri yazmıştır. Mengücekli hükümdarı Behram Şah, Iraklı filozof ve hekim Abdüllatif el-Bağdadî’yi on iki, 1214 yılında Anadolu’ya göç eden Mevlânâ Celâleddin Rumî’nin babası Bahâeddin Veled’i iki yıl himaye etmiştir. Genceli şair Nizâmi, (öl.1213-1214), sırlar hazinesi anlamına gelen Mahzen-i Esrar adlı eserini Erzincan’a gelerek Behram Şah’a sunmuştur. Devrin mühendis ve mucidi El-Cezerî, Diyarbakır Artuklu hükümdarı Melik Nâsiruddîn Mahmud’un isteği üzerine, 1206 yılında geometri ve teknik aletleri konu alan, kısaca otomata adıyla bilinen Arapça Kitab fi Ma’rifet el-hiyel el-Hendesesiyye adlı minyatürlü bir kitap yazmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Fetihten bir yıl önce inşasına başlanan Rumeli Hisarı devam eden yapılanması ile Osmanlı Askeri mimarisinin en önemli örneğidir. Kasımpaşa bölgesinde yer alan Bizans tersanesi, fetih sonrası büyütülecek ve Tersane-i Amire olarak Osmanlı Donanmasına hizmet verecektir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: A şıkkında yer alan eser en önemli örneklerini sergiler Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Geç Osmanlı dönemi minyatür eserlerde iki önemli sanatçı ön plana çıkmaktadır. Birincisi, Levni, diğeri de Buhari'dir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Başkent İstanbul’da Tarihi Yarımadanın kent dokusunun yoğunluğu sonucu yeni yerleşimlerin oluşturulma sürecine öncelikle devletin üst yönetiminin nitelikGeç Osmanlı Dönemi (XVIII.-XIX. Y.Y.) 186 Ortaçağdan Günümüze Anadolu Uygarlıkları li yapıları inşa edilerek önem verilir. Bu uygulama Dolmabahçe Sarayı ve ona bağlı inşa edilen Dolmabahçe Camisi ve saat kulesi, Beylerbeyi Sarayı, Yıldız Sarayı ve bağlı kasırlarla Boğaziçi hattı imara açılır. Boğaziçi hattı nitelikli devlet yapıları ile imara açılan en önemli bölge olacaktır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Germiyanoğulları Beyliği’nde yetişen, Osmanlı Devleti’nin ilk hekimbaşısı olarak bilinen Sultan Çelebi Mehmed’in özel hekimi Şeyhî’nin Türkçe Divanı bulunmaktadır. Şeyhi ayrıca, Nizâmî’nin yazdığı Hüsrev ü Şîrîn adlı mesneviyi Osmanlı Sultanı II. Murad adına aynı isimle Türkçeye çevirmiş ve Türkçe Hâr-nâme adlı bir de mesnevi yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: Karamanoğulları, Germiyanoğulları ve Aydınoğullarının koruyuculuğunda eser veren bilgin ve şairler, Oğuz Türkçesinin yazı dili olarak gelişmesine öncülük etmişlerdir. Karamanoğlu Mehmed Bey’in, çarşıda, pazarda, divanda ve dergâhta Türkçe kullanılacağı yolundaki ünlü fermanı, Oğuz Türkçesinin gelişmesine dayanak oluşturmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Birbirine paralel kemer sıraları arasında kalan üstü örtülü geniş meka^n birimlerine sahın denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Konstantinopolis'i ele geçiren Osmanlı padişahı II. Mehmed, fetih tarihi ise 1453'tür. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İlhanlı veziri Sahip S¸emseddin Cüveyni^’nin 1271-1272 yılında darülhadis olarak yaptırdığı Sivas C¸if­te Minareli Medresesi’nin günümüze sadece giriş cephesi gelebilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Levni dönemin en önemli minyatür sanatçısıdır. Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Primitif: Sanat tarihinde ilkel toplumların sanatını ve kültürünü nitelemek için kullanılan bu kavramı Batı etkisindeki Osmanlı resim sanatı için ilk kez Fransız yazar Rene Huyghe kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Selçukluların büyük divanında bulunan ve toprak hukuku ile ilgili olarak hâs ve iktâlarla ilgili işlemleri yapan dairenin hazırladığı, Sultanın verdiği  imtiyazları bildiren fermana Pervâne denir.

Yanıt Açıklaması: İlk ekümenik konsil, I. Konstantinos döneminde 325 yılında Nikaia (İznik) da toplanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Geç Bizans döneminde, sarı ve hardal sarısı renklerde, daha geç örneklerinde ise yeşil renkte sır kullanılmış olan, karakteristik olarak kabın iç yüzeyinde merkezde iç içe konsantrik dairelerden oluşan bezemenin yer aldığı seramik üretim grubuna verilen isim, Zeuxippus Seramikleridir. Zeuxippus Seramikleri, ince ve zarif bir üretim grubudur. Slip boyalı seramiklerde astar seramik yüzeyinin tamamını kaplamaz. Fırça yardımıyla ya da akıtılarak seramik üzerinde bezeme unsuru olarak kullanılır. Sgrafitto ise astar kazımadır. Püskürtme boyalı seramiklerde boya serbest bir şekilde dalgalı çizgiler ve noktalar oluşturacak biçimde uygulanır. Champleve ise geniş oymadır.

Yanıt Açıklaması: Topkapı Sarayı Mutfakları Mimar Sinan’ın inşasıdır

Yanıt Açıklaması: Yaklaşık 920 tarihli Myrelaion Manastırı Kilisesi’dir (Bodrum Camii). Yapı İmparator I. Romanos Lekopenos (920-944) tarafından Konstantinopolis'de inşa ettirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Haseki Hürrem Sultan Külliyesi, İstanbul Şehzade Mehmet Külliyesi ve İstanbul Süleymaniye Külliyesi Klasik Osmanlı Dönemi eserleri olup İstanbul Aksaray Muratpaşa Külliyesi erken dönem eserleri arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Küçük ölçekli bir yapı olan 1333 tarihli İznik Hacı Özbek Camii, Osmanlı’dan günümüze gelen ve inşa tarihi bilinen ilk camidir.