Ortaçağdan Günümüze Anadolu Uygarlıkları

Yanıt Açıklaması: 1224 yılında Selçuklu Sultanı I. Ala^eddin Keykubad Dönemi’nde yaptırıldığı kabul edilen Malatya Ulu Camii’nin de birkaç inşa dönemi geçirdiği anlaşılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Christogram: Hazreti İsa'nın adının kısaltması olarak harflerle düzenlenmiş bir tür arma.

Yanıt Açıklaması: Bizans İmparatorluğu 7-8. yüzyıllarda doğudan gelen Arap ve Sasani tehdidine maruz kalırken batıda da Slavların tehdidi altındaydı.

Yanıt Açıklaması: Dini mimariden çok ev mimarisiyle ilişkili olan "portico facade" düzenlemesinin günümüze gelen Palaiologoslar döneminin tek örneği Konstantinopolis kent surlarına nakan "Tekfur Sarayı" dır.

Yanıt Açıklaması: Bizans resim sanatı ile ilgili araştırmalarda Makedonya Rönesansı olarak tanımlanan bir dönemden söz edilir. Adını Makedonya hanedanlığından alan bu hareketin VII. Konstantinos Porfyrogenitos (913-959) döneminde var olduğu çok da net olmayan bir tez olarak sunulur. Bu döneme ait anıtsal duvar resimlerinin olmayışı, tanımlama konusunda sıkıntı yaratmaktadır. Makedonya Rönesansı olarak adlandırılan bu hareketin izleri, daha çok el yazmalarında izlenir. Bu dönemde Antik Çağ sanat ve edebiyatına ait el yazmalarının sanatçılar tarafından kopyalandığı bilinir. Döneme atfedilen el yazmalarındaki resimlerde klasik dönem sanat üslubu ağırlıklıdır. Bu döneme ait olduğu önerilen en önemli el yazması Paris Mezmuru (Parisinius gr.139)’dur (Şekil 2.7). Saray atölyelerinde üretilen yazmada on dört tam sayfa Tevrat konulu sahne yer alır. Figür üslubu, dengeli kompozisyon klasik dönemin ideal güzelliğini yansıtırken altın yaldız kullanımı ve alegoriler Bizans resim sanatının imzasını taşır.

Yanıt Açıklaması: Bahsedilen eserler köprüdür. Cevap a şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Renksiz iki cam arasına altın yaldızla yapılan süsleme tekniğine altın sandviç adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Thema Teşkilatı: Bizans İmparatorluğunda savunma ve üretimin devam edebilmesi önceliklerine dayanan askeri (toprak düzeni) kuruluş.

Yanıt Açıklaması: Bizans İmparatorluğu’nda yaşayanlar kendilerini hiçbir zaman ‘Bizanslı’ olarak tanımlamamıştır. ‘Bizans’ adı ilk kez 16. yüzyılda yaşamış Alman araştırmacı Hieronymus Wolff tarafından kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bşıkkı, tasavvuf ehlinin konakladığı han benzeri küçük yapılardır. C şıkkı, şeyh ve mürüdlerin konakladığı mescid ve toplantı mekanıdır. D şıkkı, akıl hastalarının tedavi edildiği şifahanedir. D şıkkı, hasta tedavi edilen şifahanedir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 7. yüzyılda ise büyük kullanım gören betimleme ayakta figür tipleridir. İki ortak imparator sikke üzerinde betimlendiğinde, yaşça büyük olanı sakallı olma­sıyla ayırt edilir. Genç olan sakalsızdır. Bu iki ortak imparatordan yaşça büyük olanı geleneğe göre sikkeye bakanın solunda ve küçük olanı sağda yer alır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu Selçukluları pek çok aşama geçirdikten sonra Bağdat Abbasi Sarayında geliştirilen Arap yazısının Kufî ve Sülüs türleri başta olmak üzere pek çok yazı çeşidini kullanmışlardır. Dolayısıyla doğru cevap E şıkkı yani Sülüs'tür.

Yanıt Açıklaması: Dehlizli Tip olarak adlandırılan bu tipte mekân kare bir kule gibi kilisenin ana kitlesini aşarak yükselmekte ve üstünü yüksek kasnaklı bir kubbeyle örtmektedir. Bu tipin İstanbul’da günümüze kadar az çok değişerek gelebilmiş örnekleri Hagios Andres Manastırı Kilisesi (1284) (Koca Mustafa Paşa Camii), Lips Manastırı Kilisesi güney binası (1290) (Fenari İsa Camii) ve Pammakaristos Manastırı Kilisesi kuzey binasıdır (1294) (Fethiye Camii) (Şekil 3.3). Bu tip İstanbul dışında Makedonya’da, daha küçük ve basit yapılarda görülür. Yani doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Dördüncü maddede verilen bilgi doğru değildir. Çünkü VIII. Mikhail Palaeologos döneminden sonra haleflerinin yönetiminde Bizans, özellikle doğu sınırında, Anadolu beyliklerinin saldırılarına maruz kaldı. Anadolu’da Osmanlılarla, Balkanlar’da Sırplarla savaşmak zorunda kaldı. Ortodoks Kilisesi’nde yeniden yapılandırmaya gidildi. İç savaşlar devleti zayıf düşürdü. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: I. Theodosius döneminde 391 yılında paganizm yasaklanarak Hıristiyanlık devlet dini olarak kabul edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Diğerleri Kargir kuruluşlu büyük ölçekli Selçuklu Camiileridir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Erken Bizans döneminde M.S. 3. yüzyılın sonundan itibaren surlara rastlanır. Daha önceki dönemlerde barış hakim olduğu için surlara ihtiyaç duyulmamıştır .

Yanıt Açıklaması: Dalmatika, Bizans Döneminde giyilen ve etekler doğru bollaşan uzun ve geniş kollu giysiye verilen isimdir. Dolayısıyla Bazilikanın bölümleri arasında yer almaz.

Yanıt Açıklaması: Kiliselerdeyse üzerinde İsa’nın bedenini simgeleyen ekmeğin ve yine İsa’nın kanını simgeleyen şarabın bulunduğu, genellikle taştan ya da madenden yapılmış, dört ya da daha çok destekle taşınan, bir üst tabladan oluşan masaya altar denir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk ekümenik konsil de I. Konstantinos döneminde 325 yılında Nikaia'da (İznik'te) toplanmıştır. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.