Ortaçağdan Günümüze Anadolu Uygarlıkları

Yanıt Açıklaması: 13. yüzyılda Bizans seramik üretiminde kullanılan fırın malzemelerinin çeşitlenmesi, tek seferde daha fazla kabın üretilebilmesine olanak tanımıştır. Geç Bizans döneminde kupa, küçük kâse ve tabak formları yoğun olarak kullanılan formlardır. Bezemelerde kuş ve hayvan motif­leri sıklıkla karşımıza çıkar. Geç Bizans döneminde ‘Zeuxippus Seramikler’ olarak anılan üretim grubu görülür. Aynı dönemde Champleve, Slip Boyalı, Tek Renk Sırlı Seramikler’in üretimi de devam eder. Bu dönemde birçok süsleme tekniğinin bir arada kullanıldığı örnekler de mevcuttur.

Yanıt Açıklaması: Altın hyperpyron son kez 11 karat olarak V. Ioannes (1341-1391) döneminde basılmış ve böylece Bizans altın sikkeleri 1350’lerde sona ermiştir.

Yanıt Açıklaması: Orta Bizans Dönemi İçin Önemli Tarihler 626 Konstantino polis’in Avarlar tarafından kuşatılması 634 Arap Akınlarının başlangıcı 691/92 Konstantinopolis Sinodu 717-741 İmparator III. Leon dönemi 726 İkonaklast Dönem başlangıcı 787 II. İznik Konsili-VI I. Ekümenik Konsil 838 Arapların Anadolu’yu işgali ve Amorion kuşatması 843 İkonaklast Dönem sonu 863 Son Arap Bizans savaşı. Bizans’ın galibiyeti. 1071 Malazgirt Savaşı 1091 Konstantinopolis’in Peçenekler tarafından kuşatılması 1096 I. Haçlı Seferi 1098-1099 Kudüs Krallığı ve Haçlı Kontlukları’nın kuruluşu 1146-1148 II. Haçlı Seferi 1202 IV. Haçlı Seferi 1204-1261 Latin İstilası

Yanıt Açıklaması: Selçuklular, I. İzzeddin Keykavus ve I. Alâeddin Keykubad Dönemlerinde Karadeniz ve Akdeniz limanlarına açılmış, 13. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren, Sinop’tan Antalya ve Alanya’ya kadar uzanan ticaret yoluna ve Trabzon hariç Karadeniz’in tüm kıyılarıyla iç kesimlerine yerleşerek kuzey güney ticaretini kontrol altına almışlardır. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Son dönemde bütün siyasi sıkıntılara rağmen, sanatsal açıdan farklı bir zevkin hâkim olduğu görülür. Bu özel karakteri nedeniyle bazı araştırmacılar, bu dönemin sanatını “Bizans Rönesansı” veya “Pa­ laiologoslar Devri Rönesansı” olarak tanımlar

Yanıt Açıklaması: B  ve c şıkları, hat sanatı terimleridir. D ve e cilt sanatına aittir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 14. yüzyılın üçüncü çeyreği içinde, V. Ioannes’in (1341-1391) iktidarı döneminde altın sikkenin yerini, hyperpyron adını taşıyan gümüş sikke almıştır. Gümüş hyperpyron, aynı adı taşıyan önceki altın hyperpyron’un yarısı değerindeydi. Bu sikke “stavraton” olarak da bilinmektedir. Follis ise 40 nummi değerinde bakır sikkeye verilen isimdir. Semissis, Solidus’un yarısıdır. Solidus’un üçte biri olan “tremissis” ise 1.52 gr ağırlığındadır. Hexagram ise Pers savaşları sırasında basılan gümüş sikkelere verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Bizans altın sikke birimi olan “solidus”un ağırlığında, kalitesinde ve büyüklüğünde İmparator II. Nikephoros’a kadar (963-969) herhangi bir değişiklik olmamıştır. II. Nikephoros ise solidus’tan daha hafif tetarteron olarak adlandırılan sikkeyi tedavüle sokmuştur. Follis ise 40 nummi değerinde bakır sikkeye verilen isimdir. Semissis, Solidus’un yarısıdır. Solidus’un üçte biri olan “tremissis” ise 1.52 gr ağırlığındadır. Hexagram ise Pers savaşları sırasında basılan yeni gümüş sikkelere verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Katakomp: Roma'da ilk Hıristiyanların içinde toplayıp tapındıkları yeraltı mezarlarının genel adıdır.

Yanıt Açıklaması: 29 Mayıs 1453 günü, 53 gün süren kuşatmanın ardından Konstantinopolis'in  Osmanlıların eline geçtiği zaman, Bizans İmparatorluğunun son imparatoru XI. Konstantinos Palaeologos'du.

Yanıt Açıklaması: 1. Alâeddin Keykubad tarafından 1229 yılında yaptırılan Konya Aksaray yolu üzerinde yer alan avlu ve kapalı bölümü bulunan Aksaray Sultan Hanı, Şamlı Havlan oğlu Muhammed’in eseridir. Avlunun tam ortasında, dört köşe payesi üzerinde yükselen, kare planlı köşk mescit bulunmaktadır. Denizli Çardak Han 1230, Kayseri Tuzhisarı Sultan Han 1230-1234, Avanos Sarı Han 1249, Ezine Pazarı Han ise 1238-1246 tarihlidir.

Yanıt Açıklaması: Bir dinin törenlerine ve tapınma biçimine ilişkin kuralların tümüne litürji denir. Litürji bir yapı olmadığı için doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 843 yılı ikonaklast döneminin sonnu ifade etmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Orta Bizans Dönemi Kapalı Yunan Haçı planlı kiliseler genellikle “Kompleks Tip” (Gelişmiş ya da Başkent Tipi) ve “Basit Tip” olarak iki başlık altında incelenebilir. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bizans Karanlık Dönemi sonunda bilinen en erken tarihli sivil yapısı, Anadolu yakasında Bostancı semtinde bulunan Bryas Sarayı’dır. Nea Moni Kilisesi, Konstantin Lips Manastırı, Hasios Lukas Kilisesi dini mimari eserleri arasında yer alır. Sekiz desenli tip ise mimari plan tipidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Malatya Ulu Camii, mihrap önü kubbeli, eyvanlı ve iç avlulu, Büyük Selçuklu camilerinin Anadolu’da kısmen tekrarlandığı tek örnektir. Larende Sahip Ata, Sivrihisar Ulu, Ankara Arslanhane, Beyşehir Ulu camilerinde ise bir iç avlu bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Morea (Pelaponnesos) Beyliği’nin Mistra’da yer alan Hodegetria Kilisesi “Mistra Tipi” denilen kiliselere öncülük etmesi bakımından önemlidir. Mistra tipi yapılar iki katlıdır. Bazilika Yunan haçı tiplerinin karışımı olan bu yapılarda, zeminin üç nef­li bir bazilika görünüşüne sahip olmasına karşın, sütun dizilerinin aralarına yerleştirilen dört payenin yardımıyla üst kat, bir yunan haçı görünümündedir. Alt kat bazilika, üst kat kapalı yunan haçı planlı olan bu tip, ilk kez Mistra’da görüldüğü için bu isimle adlandırılmaktadır. Anadolu’da tek örneği, Kırklareli Vize İlçesinde bulunan ve yaygın olarak Vize Ayasofya’sı (H. Sophia) diye bilinen camidir.

Yanıt Açıklaması: Etimolojik olarak Yunanca eiko fiilinden türetilen, ‘tasvir, suret’ anlamına gelen ikona, boya ile ahşap panel üzerine yapılan ve ibadet amacı da taşıyan dini konulu resimlerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İbn­i Sina’nın etkisinde kalarak, kozmosun yapısını çift anlam ve yönler sem­ bolizmi üzerine oturtan ve İşraki felsefesini temellendiren İsla^m dünyasının ye­tiştirdiği büyük düşünürlerden maktu^l Suhreverdi (1153­1191), Selçuklu Döne­mi’nde Anadolu’ya gelmiş, Artuklu ve Selçuklu saraylarında kabul görmüştür.

Yanıt Açıklaması: Erken Bizans dönemi cam sanatı söz konusu olduğunda değinilmesi gereken bir eser grubu da M.S. 578­636 yılları arasına tarihlenen “hacı kapları”dır. Suriye ve Filistin kökenli bu eserler, kalıba ü eme tekniği ile üretil­miş çokgen gövdeli şişelerdir. İçlerinden bazıları kulplu olan bu şişelerin üzeri İbrani ve Hıristiyan sembollerle bezelidir. Doğru cevap C'dir.