Ortaçağdan Günümüze Anadolu Uygarlıkları

Yanıt Açıklaması: Beylerbeyi Sarayı, başmimar olan Sarkis Balyan tarafından inşa edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Büyük kubbeli yapılarda yarım kubbe ya da tonozları taşıyan iri taşıyıcı ve ayağa filpaye ya da fil ayağı adı verilir. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1337 yılında Kahramanmaraş ve Elbistan bölgesine yerleşen Oğuz Türkle- rinin Bozok boyundan olan Dulkadiroğlu Zeyneddin Karaca Bey, 1339 yılında Eretnaoğullarından aldığı Elbistan’ı başkent yaparak Dulkadiroğulları Beyliği’ni (1339-1521) kurdu. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Erken Osmanlı Dönemi’nden günümüze gelen yapıların çoğunluğu dini mimari örnekleridir. Bursa ve Edirne bu dönemin iki önemli başkenti olarak değerli örneklere ev sahipliği yapar. Gerek plan gelişimi açısından, gerekse malzeme- teknik ve üslup açısından yapıları değerlendirmek daha doğru olacaktır. Bu dönemden günümüze gelen yapıların çoğunluğu camilerdir. Cami; İslami inancın ibadet mekânıdır. Cami sadece ibadet mekânı olmayıp en önemli toplanma alanıdır ve sosyal, siyasi olaylarında konuşulup, tartışılacağı yerdir. Caminin, Cuma namazlarının kalabalık cemaatine de hizmet vermesi amaçlanır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Şifahane : Osmanlı külliyelerinin yapı programında sağlık hizmetleri vermek üzere inşa edilen yapılar. Şifahaneler medrese yapı tipine benzer olarak inşa edilirler. Arasta : Aynı meslek grubundaki esnafın bir araya toplandığı çoğunlukla sıra dükkanlar olarak düzenlenen çarşı. Cami dini yapılar arasındadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeniler Grubu ilk olarak, İstanbul’daki yoksul liman ve deniz işçilerinin yaşam mücadelesini konu alan, toplumsal içerikli bir sergi düzenlemiştir. Bu ilk sergiye katılanlar, bu yüzden Liman Ressamları olarak da anılmışlardır. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tophane Nusretiye Camisi, 1826 yılında II. Mahmut tarafından Kir­ kor Balyan’a yaptırılmış çokgen mihrap önü çıkıntısı, kuzey yönünde galeri kat­lı ek bölüm doğu­-batı yönünde revak dizisi, hünkar mahfili gibi bölümlerle dönemin farklı yapılarından birisidir. Yüksek kasnak üzerine oturtulmuş tek kubbeye sahip, yuvarlak kemerli pence­ reler Barok bezemeli süslemelerle dö­nem özelliklerini yansıtır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu Sultanları, ticaret yolları üzerine kervansaraylar yaptırarak, kervan yollarının güvenliğini sağlayarak, Venedik, Ceneviz ve Kıbrıslılarla ticaret antlaşmaları imzalayarak ve tacirlerin serbest dolaşımını sağlayarak ekonomiyi ve ticareti canlandırmışlardır. Tacirlerin vergiden muaf tutulmaları ise söz konusu değildir. Bu durumda doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ahşap Direkli Camileri, C¸obanoğullarının Kastamonu Atabey Gazi Camii (1273), Eşrefoğullarının Beyşehir Ulu Camii (1296), Sahipataoğullarının Afyon Ulu Camii (1341-1342), Candaroğullarının Kasabaköy Mahmud Bey Camii (1366), Karamanoğullarının Niğde S¸ah Mescidi (1413) ve Karaman İlisra Camii (15.yy) yapıları temsil ederler. Bursa Ulu Camii Osmanlı Devleti Döneminde yapılan bir eserdir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: S¸emseddin Muhammed Tusteri, Eşrefoğlu Mehmed Bey adına Arapça Fusu­ lü’l­Eşrefiyye isimli sekiz bölümlük bir eser yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: Başkent Konstantinopolis’te bu dönemde “Dehlizli Tip, Kapalı Yunan Haçı Planlı, Tek Nef­li, Yonca Planlı” dini yapı tipleri görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: 13. yüzyılın sonundan itibaren, özellikle denize kıyısı olan beyliklerde, deniz savaşlarının ve deniz ticaretinin öne çıktığı görülmektedir. Karadeniz, Akdeniz, Marmara ve Ege Denizi’ne açılan limanları bulunan Perva^neoğulları, Karasioğulları, Menteşeoğulları, Candaroğulları, Aydınoğulları, Saruhanoğulları ve Hamidoğulları denizcilik faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Laleli Camisi (1759-1763), III. Mustafa döneminde Mimar Tahir Ağa tarafından inşa edilir.

Yanıt Açıklaması: Moğollar’ın önünden kaçarak Anadolu’ya gelen kitlelerden Babai tarikatına mensup olanların 1240 yılında çıkardıkları, çok kanlı bir biçimde bastırılan Babai isyanı ve Selçuklularının 1243 Kösedağ Savaşında Moğollara yenilerek vergiye bağlanmaları, Anadolu Selçuklu Devleti’nin çöküşünü hazırladı. Moğolların 1256 yılında İran’da İlhanlı Devleti’ni (1256-1335) kurarak Selçuklu Sultanlarının taht kavgalarına taraf olmaları, Selçuklu Sultanlarını kendi memurları gibi azlederek ata- yabilmeleri, tabi oldukları İlhanlılara karşı direnemeyen bu Sultanların kötü yöneti- mi ve devletin ağırlaşan vergilerle yoksul düşmesi Selçukluların yıkılmasına ve aralarında Osmanlıların da bulunduğu çok sayıda beyliğin kurulmasına neden oldu. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Selçukluların maden eşya üretim merkezi Konya’dır.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu ahşap işçiliği teknik ve bezeme olarak Beylikler Dönemi’nde de sürdürülmüştür. Beylikler Dönemi’nde ahşap tekniklerine kakma ve tarsî adıyla anılan iki yeni teknik eklenir. Kakma tekniği, ahşap yüzeylerin yuvalarına tek parçadan oluşan başka bir malzemenin kakılması esasına dayanmaktadır. Tarsî tekniği, ahşap yuvalara birden fazla değişik malzemeden oluşturulmuş mozaik biçimli süslemelerin yapıştırılması esasına dayanmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Pandandif, bir kubbeyi taşıyan kemerler ile kubbe kaidesinin arasını kapatan ve kare bir plandan kubbenin dairesel kaidesine geçmeyi sağlayan küresel üçgene verilen isimdir. Katakomp, Roma’da ilk Hristiyanların içinde toplanıp tapındıkları yeraltı mezarlarının genel adıdır. Şapel ise küçük kilise yapılarına denir. Martyrium ise İsa’nın yaşamı ile ilişkili bir olayın geçtiği bir yerde ya da bir din şehidinin mezarı üzerine inşa edilen Erken Hristiyan yapısıdır. Manastır ise dünya ile ilişkisini kesmiş Hristiyan din adamlarının yaşaması için, genellikle kırsal alanda yapılmış yapı ya da yapı topluluğudur. Baptisteriumlar ise Hristiyanlar için, içinde vaftiz töreni yapılan, genellikle de merkezi planlı dinsel yapılardır.

Yanıt Açıklaması: Selçukluların yanında yer alarak Babaî isyanını bastıran Germiyan oymağının 1241 yılı sonrasında, Kütahya ve Denizli taraflarındaki uç bölgelere yerleştirildikleri düşünülmektedir. Germiyanlı Kerimeddin Alişiroğlu Yakup Bey, Anadolu Selçuklu emiri olduğu sıralarda, adına izafeten Yakup İli denilen Ankara ve yörelerin den Kırşehir’e kadar uzanan bölgeye hakimdi. 1327 yılın dan sonra öldüğü tahmin edilen Yakup Bey’in yerine geçen oğlu Mehmed Bey, Kula ve Simav İlçelerini alarak Simav Gölü’ne sahip oldu. Germiyanoğullarının son hükümdarı II. Yakup, 1429 yılında ölünce, vasiyeti üzerine toprakları Osmanlılara geçti ve Germiyanoğulları Beyliği sona erdi. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Pyxid, mücevher, tütsü kutusu ya da kiliselerde saklama kabı olarak yapılmış yuvarlak, kare ya da dikdörtgen kutulardır. U¨zerleri Yunan Roma mitolojisinden ya da Tevrat ve İncil’den konularla bezenmiş olabilir. Bu kutuların üzerinde dini konular olanları Röliker işleviyle de kullanılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bizans altın sikke birimi yaklaşık 4.40 gr. ağırlığındaki “solidus”tur.