Ortaçağdan Günümüze Anadolu Uygarlıkları

Yanıt Açıklaması: Erken Bizans döneminde; değişik çap ve formda (daire, kare, dikdörtgen, haç, balık, vb.) diskler olup, birden fazla cam kandili taşıyan eserlere verilen isim Polykandilion'dur. dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1300 yılı sonrası II. Andronikos (1282-1328) "basilicon" adlı Venedik gümüş "ducat"sına benzeyengeniş fakat çukur olmayanyeni bir gümüş sikke tedavüle sokmuştur. Tedavüle girdiği yıldan yaklaşık 50 yıl sonra ortadan kalkan bu sikke hyperpyron'un 1/12'si değerindeydi.

Yanıt Açıklaması: Dini mimariden çok ev mimarisiyle ilişkili olan “portico facade” düzenlemesinin günümüze gelen Palaiologoslar dönemini tek örneği Konstantinopolis kent surlarına bakan, “Tekfur Sarayı” denilen yapıdır. Bu yapı VIII. Mikhael Palaiologos’un oğlu olan Porphyrogennetos’un sarayı olarak bilinir. Üç katlı dikdörtgen yapının inşa tarihi 1261- 1291 yılları arasında olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: İkinci madde dışında verilenler, Konstantinopolis dışında yapılan eserlerdir. 1204-1261 yılları arasında Latin hükümdarlığının başkent Konstantinopolis’te tek mimari etkinliğinin, Hagia Sophia’n›n (Ayasofya) güneydoğudaki çatı örtülü kapalı girişinin olduğu söylenebilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Soruda özellikleri açıklanan Makedonya Rönesansı el yazması Paris Mezmuru'dur. Dönemin dikkati çeken bir diğer eseri Yeşu Rulosu'dur. Palatina Şapeli resim sanatının çarpıcı etkisini yansıtan mozaiklerdir. Ioannes Skylitzes Kroniği 12.yüzyılın el yazmaları arasında bulunur. Topkapı Sarayı Kitaplığında korunan önemli bir yazma ise Oktateukh dur. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Mine metal üzerine fırınlanarak kaplanan cam esaslı tabakadır. Yapılan işleme ise mineleme denilmektedir. Bu durumda seramik ile ilgili bir işlem olmayan mineleme işlemi seramik yapım aşamaları arasında yer almaz.

Yanıt Açıklaması: İznik’te 1204 yılında I. Theodoros Laskaris, İznik İmparatorluğu kurucusu ve Roma hükümdarı olarak taç giymiştir.

Yanıt Açıklaması: VIII. Mikhael Palaeologos’un 1261’de Bizans tahtına geçmesinden, 29 Mayıs 1453 günü, Konstantinopolis’in, Osmanlılar tarafından fethine kadar geçen sürede Palaiologoslar Bizans tarihi ve sanatının son aşamasına adını veren bir ailedir. 856-1056 yılları Makedonya Sülalesi Dönemi’dir. 963-969, İmparator II. Nikephoros dönemidir. 408-413 yılları İmparator II. Theodosius zamanıdır. 364-378 ise İmparator Valens dönemidir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu Selçukluları Dönemi'nde Türkçe yazılmış çok az eser bulunmaktadır. Bu dönemde Türkçe yazıldığı bilinen ilk şiir “olısar”, Evhadüddin Kirmânî tarafından redif­li gazel olarak kaleme alınmıştır. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Templon; kiliselerde kutsal mekân olan bema ile halka açık ibadet mekânı olan naosu ayıran bölüme denir.

Yanıt Açıklaması: Erken Hıristiyanlık ve Bizans Dönemi’nde bazilika genel olarak “kilise” anlamında kullanılmıştır. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Her beyti başlı başına kafiyeli ve başından sonuna kadar aynı vezinde olan manzumelere mesnevi denir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Geç Bizans Döneminde görülen Mistra tipi yapılar 2 katlıdır. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bugünkü bilgilerimiz ışığında, Anadolu’da yazıldığı bilinen günümüze gelebil­miş ilk eser, Kayserili İbnü’l Kemal’in Danişmendli Beyliği’nin kurucusu Gümüş­ tekin Ahmet Gazi (öl.1105) adına kaleme aldığı Farsça Keşfu’l-Akabe adlı eseri­dir.

Yanıt Açıklaması: Artukluların çok sayıdaki köprüsünden Batman Hasankeyf Köprüsü (1154-1175), Diyarbakır Haburman Köprüsü (1179), Diyarbakır Devegeçidi Köprüsü (1218), Diyarbakır Malabadi Köprüsü (12.yy), Mardin Kızıltepe (13.yy) ve Şırnak Cizre Akabin (13.yy) Köprüsü en bilinenleridir. Çağlayan Köprüsü ise Danişmendliler tarafından yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Her beytin sonunda kafiyeden sonra tekrarlanan ek ve kelimelere redif, klasik doğu şiirinin konularını aşk, tasavvuf, tabiat ve hayat felsefelerinden alan nazım biçimine gazel, gazellerin her beytinin sonunda kafiyeden sonra tekrarlanan ek ve kelimeleri bulunanlarına redifli gazel denilmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bema; sadece din adamlarının girebildiği, naostan levhalar aracılığı ayrılmış, naos seviyesinden biraz daha yüksek döşemesi olan altar odasıdır. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde, Başkent’teki yapılarda gördüğümüz mozaiklerin çoğunluğu Palaiologoslar Dönemi’ne aittir. 13.yüzyılın başına tarihlenen bu eserlerdeki sahnelerin büyük bir kısmı günümüze ulaşamamıştır. H.Sophia’nın güney galerisinde yer alan “Deesis” sahnesi de bu dönemde yapılmıştır. Gerek teknik ve işçilik, gerek anlatım yönünden son derece etkileyici bir sahnedir. Merkezde yer alan İsa’nın dünyevi görünüşü, figürdeki hümanist yaklaşımı açıklıkça ortaya koyar. Sahnede yer alan Vaftizci Yahya tasvirinde duyguların dışa vurumu oldukça etkileyicidir. Deisis, Meryem ve Vaftizci Yahya’nın Kıyamet günü yargılanan insanlar için İsa’nın affedici olmasını diledikleri, mahşer sahnesinin merkezinde betimlenen üçlü bir kompozisyondur. Ortada İsa, iki yanında annesi Meryem ve Vaftizci Yahya yer alır. Diptikon ise birbirine menteşe ile bağlı iki levhadan oluşan, Konsüller başa geçtiği zaman, diğer meslektaşlarına yeni görevine başladığını haber vermek için üretilen hediyedir. Ampulla ise içine kutsal yağın konduğu kaplara verilen isimdir. Ökaristinin kelime anlamı şükran demektir. Hıristiyan liturjisinin ana ayinidir. Röliker ise önemli dini kişilerin kemiklerinin muhafaza edildiği kutulardır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa’da 3. yüzyılın ortalarında Hıristiyan topluluğunun kolaylıkla buluştuğu ve litürjik gereksinimlerini karşıladığı yapılar için bilinen en erken örnekler katakomplardır. Katakomp, Roma’da ilk Hristiyanların içinde toplanıp tapındıkları yeraltı mezarlarının genel adıdır. Şapel, küçük kilise yapılarına denir. Bazen bir azize adanmış tapınma yeri de olabilir. Martyrium ise İsa’nın yaşamı ile ilişkili bir olayın geçtiği bir yerde ya da bir din şehidinin mezarı üzerine inşa edilen Erken Hristiyan yapısıdır. Manastır, dünya ile ilişkisini kesmiş Hristiyan din adamlarının yaşaması için, genellikle kırsal alanda yapılmış yapı ya da yapı topluluğudur. Baptisteriumlar ise Hristiyanlar için, içinde vaftiz töreni yapılan, genellikle de merkezi planlı dinsel yapılardır.

Yanıt Açıklaması: Başı ve omuzlardan itibaren tüm vücudu örten bol giysiye maphorion denilmektedir. Tunik ise dize kadar uzanan tek parça, geniş giysidir. Dalmatika ise Eteklere doğru iyice bollaşan, uzun ve geniş kollu giysidir. Paludemantum ise düz uzun ve mor askeri pelerindir. Genellikle zırhın üzerine giyilir. Khlamys ise büyük bir dikdörtgen kumaşın omuzda fibula yardımıyla tutturulmasıyla oluşan ve tüm vücudu örten pelerinlere verilen isimdir.