Anadolu Arkeolojisi

Yanıt Açıklaması: İTC¸ I evresinde Malatya Elazığ ovalarında, Pulur Sakyol, Tepecik, Norşuntepe, Korucutepe, Tülintepe (Elazığ), Arslantepe, Pirot Höyük (Malatya) gibi yerleşme yerlerinde köy ve kentlerin kurulduğu saptanmaktadır. İçlerinde yerleşimi özellikle en iyi araştırılmış olanlardan biri Pulur/Sakyol (Elazığ) dikkat çekicidir. Burada ortadaki avlunun çevresine ışınsal olarak dizilmiş ve çember bir dış set meydana getiren dörtgen trapez biçimli meka^nlar, İç Batı Anadolu da Demircihöyük ve Küllüoba da (Eskişehir) rastlanan “Anadolu Tipi Yerleşme” düzeninin Do¤u Anadolu’ya kadar uzandığını göstermektedir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Megaron: Genel planı ile ince uzun dikdörtgen biçimde bir yapıdır. Bu yapının uzun duvarları biraz daha uzatılarak kapının olduğu giriş kısmında küçük bir sundurma meydana getirir. Yapıların ortasında, günlük kullanımdan çok başka bir işlevi olduğu anlaşılan büyük ocaklar, bu yapıların bazılarının hem idari hem de dinsel işlevi olduğunu bize anlatmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Uraratularda ulusal Tanrı Haldi’nin eşi ve tüm tanrıçaların başı Arubani’dir.  Altın, gümüş ve tunçtan yapılmış madalyon ve pektoraller üzerindeki ilginç resim sahnelerinde, Tanrıça Arubani, aslan üzerinde ayakta duran Tanrı Haldi’ye oğlak sunarken gösterilmiştir. Benzer sahnelerde de, elinde başak demeti tutarken betimlenmiştir. Ana Tanrıça Arubani, gerek hayvanların, gerekse bitki ve tarım ürünlerinin verimliliğini arttırmak için elinde veya yanında bu tür sembol ve hayvanlarla birlikte betimlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: b ve c aşölyen aletlerin bulunduğu yerlerdir; d ve e oldowan endüstrilerinin ele geçtiği yerlerdir. Anadolu'da bilinen tek Neandertal fosil kalıntısı Karain Mağarası'nda bulunan alt çene kemiğidir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Diğerleri Neolitik Döneme aittir.Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Gordion gibi alçak ve yassı tepeler üzerine kurulmuş olan Phryg sitadellerinin çevresi bir sur ile çevrelenmiştir. Sitadeli iç kısmında koruma duvarları ile bölümlere ayrılmış alanlarda ve teraslar üzerinde, birbirine paralele olarak inşa edilmiş, megaron planlı yapılar yer almaktadır. Bazı megaronların tabanı Phryg buluşu olan renkli çakıl taşlarıyla ya da boyalı kil çivilerle yapılmış mozaiklerle süslüdür. MÖ 6. yüzyılın ortalarına doğru batıdan gelen etkilerle yapıların dış yüzleri pişmiş toprak kabartma bezekli kaplama levhalar ile süslenmeye başlanmıştır. Phrygler’in ikinci yerleşim tipini sarp kayalıklar üzerine kurulmuş kaleler ve eteklerinde halkın oturduğu yerleşmeler oluşturmaktadır. Kayaların düzeltilmesi ve takviye edilmesiyle doğal bir savunma sisteminin oluşturulduğu kalelerde, Phryg dönemine ait yapılar hakkında fazla bir bilgi yoktur. Ancak kayalara oyulmuş merdivenli gizli geçitler, büyük su sarnıçları, kaya mezarları, bir Phryg Kalesinin karakteristik özelliklerini yansıtmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Marmara Bölgesinin bilinen ilk C¸anak C¸ömlekli Neolitik dönem topluluğu Istanbul’un Kadıköy tarafındaki Fikirtepe’ de saptanmıştır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: O¨zellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi, yabani tahıl türlerinin doğal yayılım alanı içinde olması ve bu türlerin yerleşik topluluklar tarafından tarıma alınmasında birincil rol oynamıfştır. Güneydoğu Toroslar’la ovanın kesiştiği dağ eteklerinde kurulu yerleşmelerde C¸anak C¸ömleksiz Neolitik dönemden başlayarak emmer ve einkorn buğdayı, arpa, yulaf, çavdar, mercimek ve çeşitli baklagillerin tüketildiği saptanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Anadolu’da bilinen tek Neandertal fosil kalıntısı Karain Mağarası’nda (Antalya) bulunan alt çene kemiğidir.

Yanıt Açıklaması: Troia’da ilk kazılar, Henrich Schlieımann tarafından Homeros’un İliada Desta- nı’ndan yola çıkarak 1870 yılında Troia’yı bulmak için kazılara başladı. Amacı ar- keolojik olmaktan çok defineciliğe yönelikti ve Priamos’un efsanevi hazinesi arı- yordu.

Yanıt Açıklaması: Urartuların, başkenti Tuşpa (Van) idi. Urartu Devleti en güçlü döneminde (MÖ 8-7.  yüzyıl), günümüzdeki Doğu Anadolu, Kuzeybatı İran, Irak’ın küçük bir bölümü ile kuzeyde Aras Vadisi’ne kadar bölge egemenlik sınırları içinde idi. Urartu yerleşim bölgesinin sınırlarını, batıda Karasu-Fırat, kuzeyde Kuzey Ermenistan Dağları, doğuda İran Azerbaycan’ındaki Savalan Dağları, güneyde ise Zagros Dağları’yla birleşen Doğu Toroslar oluşturur. MÖ 730’larda Asur’un güçlenmesiyle Urartu Devleti toprak kaybetmeye başlamıştır. Bu dönemi Asur’la olan savaşlar takip etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hattuşa’da şimdiye kadar MÖ 1200’lerden itibaren Balkanlar’dan boğazlar yolu ile Anadolu’ya göç eden Thrak kökenli Phrygler, binlerce yıldır bu topraklarda kökleşen güçlü Ana Tanrıça inancını benimseyerek, yeni yurtlarında bu tanrıçaya adeta tek tanrı olarak ibadet etmişlerdir. Matar, Phryglerin gözünde doğanın ve hayvanların egemeniydi. Bereketin, bolluğun ve doğurganlığın simgesi olan tanrıça, doğayı tüm canlılığı ve verimliliğiyle simgeleyen evrensel bir nitelik taşımaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Mezopotamya’dan Ege’ye kadar geniş bir coğrafyada artan ticaret sayesinde daha önce Orta Anadolu’nun doğusunda, Konya Ovası ve İçbatı Anadolu’da hissedilen Mezopotamya etkileri, Troia’ya kadar ulaşmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hitit mimarisinde, Büyük Tapınağın avludaki ana yapısının karşılıklı (simetrik) düzenli giriş kapısı ve Büyükkale’nin E Yapısı birer “Bit Hilani” olup bu tip uygulamalar Hurri kökenlidir. Ön yüzünde bir ya da iki ayaklı geçidi; bunu arkasında ise çevresinde küçük oda toplulukları bulunan, enine yerleştirilmiş, ocaklı bir ana odası bulunan yapı tipine Bit Hilani denilmektedir. Stadion, antik yunan şehirlerinde çeşitli spor karşılaşmalarının yapıldığı geniş bir alandır. Gymnasion, Hellenistik Dönem’de eğitim ile ilgili yapı tipidir. Bouleuterion ve Prytaneion ise antik şehirlerin kendilerini yönetmeleri için inşa edilmiş yapı tipleridir.

Yanıt Açıklaması: Kalkolitik C¸ağın başlangıç aşamasını temsil eden Halaf kültürü, Saçkagözü, Amik Ovası, Mersin Yumuktepe, Gaziantep yakınlarında Turlu ile Diyarbakır’ın kuzeyinde Giriki Haciyan kazılarıyla tanınır. Orta Kalkolitik dönemde Irak’ın güneyinde Basra ile Bağdat arasında Güney Mezopotamya olarak tanımlanan F›rat ve Dicle Deltası’nda Hacı Muhammed kültürü görülür. Kalkolitik C¸ağın ortalarında Obeyd (Ubaid) adı verilen dönemde Güney Mezopotamya, tam anlamıyla dönemin etki alanını belirleyen çekirdek bölge durumuna gelir. Geç Kalkolitik çağda Halaf kültürünün sona ermesiyle birlikte avcılık ve toplayıcılıkla geçinen küçük insan topluluklarının kısa süreli mevsimsel göçebeliğine dayalı “gezgin” yaşam tarzı ve buna bağlı olarak gelişmiş toplumsal-ekonomik düzen de son bulur.

Yanıt Açıklaması: Urartu devletinin resmi dili Urartuca idi. Bu dil sabit köklere ek ilavesiyle oluşan bitişken diller grubundandır. Bu haliyle ne Asur, Babil gibi Sami dillerine ne de Hitit dili gibi Hint Avrupa dillerine benzemektedir. Tek benzerliği, Ön Asya’nın farklı bir dil ailesine mensup olan Hurrice’dir. Dil bilimciler her iki dilin ortak bir atadan çıkıp ayrı ayrı geliştiğinin ortaya koymuştur.

Yanıt Açıklaması: Potern, Boğazköy’de sfenksli kapının altında yer alan 80 m uzunluğunda düşmana karşı baskın, çıkartma yapmak için kullanılan bir tüneldir. Obsidyen, Doğal yollarla oluşan volkanik kökenli bir cam türüdür. Lavın havayla temas edip hızlıca soğuması ve kristalleşmeye yetecek kadar zaman geçmeden donmasıyla oluşur. Vabartum,  Asurlu tüccarların ana merkezler arasında konakladıkları tesislerdir. Panteon, Tanrılar topluluğuna verilen addır. Atribü, Antik heykel ve kabartmalarda, tanrı, tanrıça ve kahramanların anlaşılmasına kolaylık sağlayan ayrıntı, giysi veya aksesuara verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Urfa Göbekli tepede yapılan kazı sonrası şu ana kadar Ön Asyada eşi görülmeyen dünyanın en erken tapınak yapıları ortaya çıkarılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Karum, Anadolu’da Asurlu tüccarların içinde serbestçe alış-veriş yapabildikleri şehrin yanına kurulan ticaret merkezine verilen isimdir. Surla çevrili yerleşim yerine kale, yerleşme dışındaki mezarlık alanına nekropol, sur üzerinde yer alan açıklığa seğirdim yolu, denilmektedir. Akuadük, şehirlere su taşınmasında kullanılan kemerlerdir.

Yanıt Açıklaması: Troia’da ilk kazılar, Henrich Schliemann tarafından Homeros’un Iliada Destanı’ndan yola çıkarak 1870 yılında Troia’yı bulmak için kazılara başladı. Amacı arkeolojik olmaktan çok defineciliğe yönelikti ve Priamos’un efsanevi hazinesi arıyordu.Doğru cevap B'dir.