Anadolu Arkeolojisi

Yanıt Açıklaması: İnsanoğlunun Anadolu yarımadasındaki ilk yerleşim yeri Paleolitik Çağın Alt Paleolitik dönemine aittir. Dİğerleri de bundan sonra gelen dönemlerdir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ortostad, kerpiç yapı tekniğimde su basman seviyesi üzerine yerleştirilen büyük taş bloklardır. Kerpiç duvarların temelinin sağlam olmasını sağladıkları gibi, aynı zamanda üzerine kabartma resimler yapılarak süsleme unsuru olarak da kullanılmışlardır.

Yanıt Açıklaması: En güçlü döneminde günümüzdeki Doğu Anadolu, Kuzeybatı İran, Irak’In küçük bir bölümü ile kuzeyde Aras Vadisi’ne kadar olan bölgede egemenlik süren Urartu Devleti; M.Ö.850-600 yılları arasında var olmuştur. Urartu Devleti'nin başkenti ise, Tuşpa (Van)'dır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk Tunç Çağı I ve II’ye denk gelen dönemde kent devletlerinden oluşan siyasal bir yapılanma söz konusudur. Anıtsal saraylar ve tapınaklar inşa edilir; özellikle dönemin sonlarına ait yazılı belgeler bize bu konuda önemli bilgiler vermektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Orta Anadolu’daki Alacahöyük’te bulunan ve MÖ 2300 yılına tarihlenen demir kamanın yapımının bir rastlantı sonucu olmadığı ve bu parçanın demirden yapılmış en eski alet olduğu kabul edilmektedir. Anadolu insanı ilk defa Eski Tunç Çağı’nın sonuna doğru hematit, magnetit gibi demir cevherlerini eritmeyi ve demir elde etmeyi başardı. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Su kaynakları yakınında anıt yapma geleneği, Geç Hititlerde de sürmüştür. Konya’nın Ereğli ilçesine 12 km uzaklıkta, bir su kaynağının kayalık yüzeyine oyulmuş olan 4.20 m boyundaki büyük kabartma, Aramlaşmış Hitit sanatının anıtsal bir örneği ve Geç Hitit döneminin en önemli sanat yapıtlarından biridir. Tanrı figürünün yüzü önündeki hiyerogliflerden, MÖ 742-727 yılları arasında, Kral Varpalavas tarafından yaptırıldığı tahmin edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Güneydoğu Anadolu’da Çayönü ve özellikle Göbekli Tepe, İç Anadolu’da Pınarbaşı ve Aşıklı Höyük  Neolitik dönem yerleşmelerindendir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Assur ticaret kolonileriyle birlikte Anadolu'daki en önemli gelişme yazının, anlaşmalardan ticarete, evlenme belgelerinden evlat edinmeye kadar her alanda kullanılmaya başlamasıdır.

Yanıt Açıklaması: İlk olarak 1870’te ismi arkeoloji dünyasında hep polemik konusu olan Heinrich Schliemann tarafından kazılmaya başlayan Troia (Hisarlık Tepe) bir yerde tabakalanmasının sistematik şekilde belgelenmesinden dolayı Arkeoloji Biliminin ilk sistematik kazısı sayılır.

Yanıt Açıklaması: Mezolitik Çağ’da besin kaynaklarının bol olduğu su kenarlarında sabit, kalıcı yerleşimler kurulmuştur; böylece bu dönemde yerleşik yaşam başlamıştır. Mezolitik Çağ yerleşimleri, daha çok nehir ve göl kenarlarında bulunan küçük köyler şeklindedir. Bu çağa özgü alet teknolojisine mikrolit adı verilir. Bu aletler tahta, kemik ve boynuzların üzerine yerleştirilerek kullanılmıştır. Aletlerin bazıları balıkçılıkta kullanılan olta ve zıpkın işlevi görmüştür. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanlık tarihinin başlangıç evresini Paleolitik Çağ oluşturmaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Obeyd döneminde kültürel birliğe kavuşan Mezopotamya’da, İlk Tunç Çağı III başında  ortaya çıkan Akkad Krallığı ile ilk defa siyasal birlik de sağlanmış olur. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Çavuştepe, Urartu yerleşmelerinden biridir. MÖ 1200’lerde batıdan gelen Ege Göçlerinin saldırıları eski gücünü kaybeden Hitit ‹mparatorluğu’na son vermiş, başta Boğazköy olmak üzere, bütün Hitit şehirleri yakılıp yıkılmıştır. Bu saldırılardan kurtulabilen Hititler Güney ve Güneydoğu Toroslar’ın dağlık bölgelerine çekilerek tarihte son Hitit Beylikleri çağını yaşamışlardır. Bundan sonra bir daha merkezi bir Hitit Devleti kurulamamış, Hitit geleneği, bu Geç Hitit Beylikleri tarafından Asurluların sürekli saldırıları ile tarih sahnesinden silindikleri devir olan MÖ 700 yıllarına kadar devam ettirilmiştir. Kargamış, Zincirli, Malatya - Aslantepe, Sakçagözü, Karatepe ve Tell Tayinat’da yapılan kazılarda bu dönemin önemli merkezleri açığa çıkarılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Batı Anadolu’da bir önceki dönemde şekillenmeye başlayan kültür bölgelerinin sınırları daha belirgin bir hâle gelir. Bunlardan Beycesultan E.T.Ç I Kültür Bölgesi, kabaca Denizli, Uşak, Afyon Kütahya ve Akşehir bölgelerini içine alan geniş bir alanda, İç Kuzeybatı Anadolu’da ise Doğu Marmara’da İznik; Eskişehir bölgesinde de Frigya Kültür Bölgesi ortaya çıkar. Frigya Kültür Bölgesi içinde başından itibaren Eskişehir’ de Demircihüyük ve Frigya Vadisinden Küllüoba yerleşmesi söz konusudur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hitit döneminin askeri anlamda en değerli madeni olan İşuva bakır yatağının kaybı, yeni bakır yataklarına ihtiyaç doğurdu. Bu nedenle Suriye muhtemelen donanmasının yardımıyla Kıbrıs’ı ele geçirdi. Böylece Hititler güneydoğu ticaret yolu üzerinde bir süre daha elverişli konumda kalabilmişlerdir. Bu antlaşma Mısır Kralı II. Ramses ve dönemin Hitit kralı III. Hattuşili (MÖ 1275-1250) arasında yapılmıştır. Barış antlaşması metnine göre iki ülke birbirlerine karşı asla savaşmayacak, hatta başka devletlerin saldırılarına karşı birbirlerine asker ve savaş arabalarını gönderecek gibi maddeler içermektedir. Yapılan bu savaş sonucunda Asur Devletinin güç kazanmasına yol açmıştır. Asur kralı I. Şalmanezer’in, Malatya yakınlarındaki Fırat’a ulaşmasıyla, İşuva bakır madenlerinin denetimi Hititlerin elinden alındı. IV. Tuthalia (MÖ 1250-1220) imparatorluk dönemine, Hititler en zengin maden yatağını kaybetmiş olarak girdi.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de tarih öncesine ait izlerin çok sayıda olmasına karşın, fosil insan ka- lıntıları enderdir. Dolayısıyla, Kocabaş Köyü yakınındaki Denizli traverten yataklarında saptanmış olan kafatası parçası önemli bir buluntudur. G.O¨. 500.000 yıl civarına tarihlenmiş olan bu travertenin katmanları arasında göz çukurları üzerinde kalın bir kaş kemeri taşıyan bu kafatası, anatomik açıdan “Homo Erectus”a bağlanmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ticaret kolonileriyle birlikte yazı, anlaşmalardan ticarete, evlenme belgelerinden evlat edinmeye kadar her alanda kullanılmaya başlanmıştır. Kaneş, Hattuşa, Alişar ve Karahöyük gibi yerleşmelerde yapılan kazılarda binlerce tabletten oluşan arşivlere rastlanmıştır. Asur çivi yazısıyla yazılmış bu tabletler pişmiş kilden yapılmışlardır. O¨zellikle dönemin kültürel, siyasi ve ticari yapısını öğrendiğimiz çivi yazılı kil tabletlerin büyük bir çoğunluğu, Kayseri’nin 20 km doğusundaki Kültepe Höyüğü’nün aşağı şehrinde yer alan Karum’da yapılan kazılarda ele geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerin tamamı Fikirtepe yerleşimi ile ilgilidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Eski Hitit Devleti’nin genişlemesi, I. Murşili’nin bir suikast sonucu öldürülmesi ile son bulur. Suikasttan sonra tahta, I. Hantili (MÖ 1590-1560) çıktıysa da bu olay Hitit kral ailesi arasında çekişmelere ve kan davalarına yol açarak ülkenin zayıflamasına yol açar.

Yanıt Açıklaması: Toprak yığmasının altından, birbiri üstüne bindirilerek sivri bir kemer biçimine sahip, potern adı verilen, 80 m uzunluğundaki bir tünel aracılığı ile düşmana ansızın baskınlar düzenlenilmesi sağlanmıştır. Surun iç ve dış duvarlarında bulunan kuleler ile de savunma kolaylaştırılmıştır. Potern, Boğazköy’de sfenksli kapının altında yer alan 80 m uzunluğunda düşmana karşı baskın, çıkartma yapmak için kullanılan bir tüneldir. C¸ok iri taşlardan, bindirme yöntemi ile inşa edilmiş ve Hititlerden önceki dönemlerde Anadolu’da bu tür mimariye rastlanılmamıştır.