Anadolu Arkeolojisi

Yanıt Açıklaması: Özellikle Halan Çemi, Çayönü, Çatalhöyük, Aşıklı Höyük ve Göbekli Tepe gibi yerleşmeler, Anadolu’daki Neolitik yaşam bölgelerinin anahtar yerleşimleri niteliğindedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kalkolitik Dönem (MÖ 5500-3000) Mezopotamya uygarlığının temelleri gerçek anlamda “Bakır-Taş Devri” anlamına gelen Kalkolitik Dönem‘de atılır. Önce Halaf ve Obeyd kültürleri ile başlayan ve kentsel gelişmenin ortaya çıktığı Uruk’la devam eden süreçte Mezopotamya’da önce gelişkin köyler ve sonra da ilk şehirler ortaya çıkar. Taş aletler eski önemini giderek kaybeder; bunun yerine, madencilik ve özellikle buna bağlı olarak bölgeler arası ticaret giderek daha da önem kazanır; bakırın yanında altın ve gümüş gibi değerli madenler de ilk defa işlenmeye başlanır. Şehirciliğe doğru giden bu gelişimin gerisinde yatan en önemli nedenin, o zamanki köylerde birikmeye başlayan “artı ürün” olduğu, artık tüm bilim adamlarınca kabul edilmektedir. Artı ürün, tarımla uğraşması gerekmeyen tüccarlık, zanaatkarlık, askerlik gibi çeşitli iş kollarının doğmasını, bu şekilde toplumlarda iş bölümünün giderek daha da yaygınlaşmasını ve daha da önemlisi, bunların tümünü denetleyecek bir yönetici sınıfının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Tüm bu gelişmeler aniden olmamış, zaman içinde ihtiyaçlar doğrultusunda şekillenmiş ve karmaşık toplum düzeninin, diğer bir deyişle, şehirlerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi, bilim adamlarınca o zamanki köylerde birikmeye başlayan “artı ürün”ün Kalkolitik Dönemde şehirciliğe doğru giden gelişimin gerisinde yatan en önemli neden olduğu kabul edilmektedir, dolayısıyla doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Erkek güneş tanrısıyla özdeşleştirmesine rağmen kral, sadece ölümünde sonra kutsallaşıyor ve o zaman güneş tanrısının kıyafetini giymiş bir biçimde resmediliyordu.Hitit kralları, kendilerini Mısır’da dâhil olmak üzere, Yakın Doğu’nun önemli güçlerinin hükümdarlarıyla bir tutmuşlardır. Hitit devlet sisteminde kral bütün Hatti topraklarının gerçek sahibiydi ve bu anlayış bin yıldan daha uzun bir süre devam etmiştir. Herhangi bir bölge ve bu bölge halkının kaderi hakkında karar vermeye kanunen yetkiliydi. Aynı zamanda kral, başkomutanlık, baş yargıçlık ve başrahiplik görevlerini yapıyordu. Eyaletteki prensler ise, devletin temsilcisi sıfatıyla hem askeri hem de mülki işlere bakıyor, vergileri topluyor ve dinî törenlere başkanlık ediyordu. Doğru cevap B'dir

Yanıt Açıklaması: Hitit askerleri kişisel koruma için miğfer giyer ve bazende kalkan taşırlardı. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dördüncü Jeolojik zamanın son buzul devri olan würm döneminde buzullar çekilerek, iklim ılımanlaşmış, halen içinde bulunduğumuz Holosen dönem başlamıştır. Günümüzdekini andıran bitki örtüsü ve hayvan türleri ortaya çıkmıştır bunun üzerine bir geçiş dönemi olarak düşünülen Mezolitik dönem yaşanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Urartu Krallığı’nda çivi yazısı, yıllık sefer yapma, ölçü sistemi, krali unvanlar, stel dikme, savaş taktikleri, nüfus nakilleri, resim, süsleme ve kabartma sanatı gibi uygulamalar, Asur etkili olarak gelişmiştir. Mimari, sorguçlu miğferler, kazanlardaki siren eklentileri, hiyeroglif yazısı, yakarak gömme, fildişi sanatı gibi dallar ise Kuzey Suriye’den etkiler almıştır. Bronz levhalar üzerindeki bezemelerde Asur etkisi yanında Geç Hitit izleri de görülmektedir. Bütün bu etkiler Urartu insanı ve zorlu coğrafyasıyla bütünleşerek yeni biçimler almış ve Urartu sanatını oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: Antalya Öküzini Mezolitik dönem yerleşimi olup diğer seçenekler neolitik döneme ait yerleşimlerdir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Erken Kalkolitik Dönem’de Anadolu’nun en iyi iskân edilmiş ve kendine özgün tipik kültürü olan bölgelerden biri Göller Yöresi’dir. Bu yörenin Kalkolitik Çağı hakkında Hacılar, Kuruçay ve Höyücek kazıları sayesinde bilgiler edinilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hattuşa’da 1986 yılında bulunan ilk madeni tabletin üzerinde “Hitit Kralı ile Tarhuntaşşa Kralı arasındaki bir antlaşmanın” metni vardır.

Yanıt Açıklaması: Bakır-Taş C¸ağı ya da Kalkolitik çağ: Yunanca khalkos (bakır) ve lithos (taş) sözcüklerinden üretilmiştir. Günümüzden 7 bin 500-5 bin yıl önce yaşanmış; Aletlerin, bakırın ergitilerek kalıplara dökülmesiyle yapıldığı, ancak taş aletlerin de kullanılmaya devam edildiği dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu yarım adasında yaşayan halklar bu dönemde Mezopotamya ile güçlü ticari ilişkiler kurmuşlardır. Mezopotamya halklarından olan Asurlular ile yapılan ticari ilişkiler ve bunun sonucu olarak yapılan anlaşmalar kil tabletler üzerine işlenerek yazının Anadolu’ya geçmesine olanak sağlamıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Neolitik Dönem Kronolojisi temelde seramik kullanımının bir belirtgeç olarak kullanılması sebebi ile erkenden geçe doğru Çanak Çömleksiz Neolitik ve Çanak Çömlekli Neolitik olarak ikiye ayrılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Neolitik Dönemde Yabani hayvan türlerinden de önce keçi ve zamanla da koyun, domuz ve sığır ehlileştirilmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hitit sivil mimarlığı değişmez ve katı planlara sahip değildi. Evler genellikle bağımsızdı ve yer darlığından sıkışık bir düzende yapılmaları gerektiğinde bile evlerin dış duvarları ayrı yapılmaktaydı. Evlerde bir avlu bulunması isteniyorsa bu genellikle evlerin dışında bulunuyordu. Evlerin iç bölümlerinde de kesin bir plana bağlı kalınmamıştı. Evlerin büyüklüğü gibi, iç mekânların da sayısı ve boyutları gereksinmeye göre değişiyordu. Evin odaları dar gelmeye başladığında ve yeterli arsa da varsa ek yapılarla binaların kullanım kapasitesi artırılabiliyordu. Evlerin çoğunluğu tek katlıydı. Ancak arazinin eğiminden yararlanılarak iki katlı evlerin de var olabileceği kabul edilmelidir. Evlerdeki yapı malzemesi temelde taş, duvarlarda ise kerpiçti. Damlar düz ve toprakla kaplıydı.

Yanıt Açıklaması: Kaniş Krallığı’nın merkezi ve Anadolu’daki Asur Ticaret Kolonileri sisteminin başşehri olan Kültepe’nin eski adı Kaniş veya Neşa’dır. Erciyes Dağı’nın eteğinde, bereketli bir ovanın ortasında, Sivas’tan gelen doğu-batı, Malatya’dan geçen güneydoğu-batı ve güneyden kuzeye ulaşan tarihi ve doğal anayolların birleştiği noktada yer almaktadır. Kültepe’den başka Hattuşaş, Alişar, Acemhöyük, Karahöyük gibi yerleşimlerin de aralarında olduğu dokuz yerde daha karumlar kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Yukarıdaki seçeneklerde aktarılan bilgilerin tamamı Göbeklitepe yerleşimi ile ilgilidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.