Anadolu Arkeolojisi

Yanıt Açıklaması: Kült: Kutsal olarak bilinen varlıklar çevresinde saygı, tapınma, dua, kurban gerektiren özel yer ve zamanlarda törenleri içeren inanç sistemi.

Yanıt Açıklaması: Seleukos Kralı I. Antiokhos (MÖ 281-261) MÖ 270-268 yılları arasında ve Seleukos ordusundaki filler nedeniyle Filler Savaşı olarak adlandırılan savaşta Galatları yenerek Batı Kıyılarından, İç Anadolu’ya doğru sürdü.

Yanıt Açıklaması: Bu savaşlardan en öenmlilerinden biri MÖ 301' de yapılan İpsos (Çay yakınları, Afyonkarahisar) Savaşı' dır. Antigonos ve oğlu Demetrios Anadolu' yu yönetirken, Makedonia ve Yunanistan' ı da kısmen ele geçirdiler. Bunlara karşı Lysimakhos, Seleukos ve Ptolemaios birleşti. Savaşta Antigonos öldürüldü, oğlu Demetrios ise kaçtı.

Yanıt Açıklaması: Saygın bir senatör olan Nerva (MS 96-98) tahta geçti. Nerva, kendisine veliaht olarak o sıralar Roma İmparatorluğu’nun en güçlü kişilerinden birisi olan General Traianus’u gösterdi. Böylelikle iç savaşlara engel olmak için devlet yönetimine en uygun kişinin, akrabalık ilişkileri olmasa da bir önceki imparator tarafından veliaht ilan edilmesi âdeti başlamış oldu.

Yanıt Açıklaması: Romalıların Anadolu’da mimariye soktukları yeni yapı tipleri arasında en önemlisi hamamlardır. Hamam binası Roma’nın anıtsal mimarlığının en görkemli eserleri arasındadır. Tonozlar kullanılarak inşa edilen bu yüksek yapılar pek çok antik kentin en büyük yapılarıydı.

Yanıt Açıklaması: Antik çağda şarap ve zeytin yağı gibi malzemelerin depolanması, saklanması ve nakledilmesi için kullanılan; Yunan seramik endüstrisinde üretilen büyük boyutlu, geniş karınlı çift tutamaklı kap formunun ismi Amphora'dır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kent-devletlerinin oligar?ik bir yapıdan demokratik yapıya geçişi ise Arkaik Çağ’da gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: M.Ö. yılında Atinalılar ile Persler arasında imzalanan Kallias Barış Antlaşmasıyla Persler Batı Anadolu kentleri üzerindeki egemenlik haklarından vazgeçmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Romalıların MÖ 133 yılında Pergamon Krallığı’nın son kralı III. Attalos öldüğünde, krallığını vasiyet yoluyla Roma devletine bırakmıştır. Böylece Batı Anadolu’da ilk defa toprak elde eden Romalılar burada “Asia Eyaletini” kurmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Urartu Krallığı’nda çivi yazısı, yıllık sefer yapma, ölçü sistemi, krali unvanlar, stel dikme, savaş taktikleri, nüfus nakilleri, resim, süsleme ve kabartma sanatı gibi uygulamalar, Asur etkili olarak gelişmiştir. Mimari, sorguçlu miğferler, kazanlardaki siren eklentileri, hiyeroglif yazısı, yakarak gömme, fildişi sanatı gibi dallar ise Kuzey Suriye’den etkiler almıştır. Bronz levhalar üzerindeki bezemelerde Asur etkisi yanında Geç Hitit izleri de görülmektedir. Bütün bu etkiler Urartu insanı ve zorlu coğrafyasıyla bütünleşerek yeni biçimler almış ve Urartu sanatını oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kentin savunması sadece çepeçevre uzanan bu surlara bırakılmamıştır. Kentin iç alanı da bir kent suru ile kuzeyde aşağı kent, güneyde ise yukarı kent olarak ikiye ayrılmıştır. Kral sarayı ve diğer yönetim binalarının üzerinde bulunduğu Büyükkale’den kuzeybatıya doğru, Kızlarkayası’nın eteğinden geçerek uzanan ve yine bir toprak yığması üzerine inşa edilmiş bu sur da potern adı verilen 5 adet tünel aracılığı ile aşağı ve yukarı kentleri birbirine bağlamaktadır. Ayrıca güney kesimde, yani yukarı kentlerdeki doğal engebeler olan kayalıklar da (Yenicekale, Sarıkale gibi) bağımsız birer kale ha^line sokularak, surların düşman kuvvetleri tarafından aşılması ha^linde, bunlardan da güçlü bir savunma noktası olarak yararlanılması düşünülmüştür. Büyükkale'deki içe dönüklük, Mezopotamya saraylarından farklıydı. Oradaki merkezi avlular etrafına sıralanmış meka^nlar yerine, burada bağımsız ve genellikle birden çok katı olan binalar yer almaktaydı. Hattuşa surları üzerinde altı kapı görülebilmektedir. Bunlardan başka kentin en kuzeyinde 2 kapı yeri daha tahmin edilebilmektedir. Kapıların savunma sistemi içinde önemli bir yeri vardı. Kapılar, sadece kente giriş çıkışı sağlayan duvar kesintileri olarak kabul edilmemelidir; buraları, aynı zamanda sur sistemi içindeki en zayıf noktalardır.

Yanıt Açıklaması: MS 4. yüzyıl sonu - MS 5. yüzyıl başında paganlık yasaklanmış, pagan tapınakları ve diğer mülkleri kiliseye devredilmiştir. Bu nedenle pek çok antik tapınak kiliseye dönüştürülmüştür. Örneğin Ankyra’daki (Ankara) Augustus Tapınağı ve Pergamon’daki (Bergama) Mısır kültlerine tapınılan “Kızıl Avlu” kiliseye dönüştüren Anadolu'daki Roma tapınaklarının güzel iki örnekleridir.

Yanıt Açıklaması: Henüz Makedonia İmparatorluğu şeklen dağılmamıştı ama Diadokhoslar aralarında yönettikleri bölgeleri genişletmek için savaşmaya başladılar ve kendilerini MÖ 306 sonrasında yönettikleri yerlerde kral ilan etmeye başladılar. Bu savaşlardan en önemlilerinden biri MÖ 301’de yapılan İpsos Savaşıdır.

Yanıt Açıklaması: Soru kökünde özellikleri verilen ve bu dönemin en ünlü yazarı olan kişi Herodotos'tur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İlk olarak 1870’te ismi arkeoloji dünyasında hep polemik konusu olan Heinrich Schliemann tarafından kazılmaya başlayan Troia (Hisarlık Tepe) bir yerde tabakalanmasının sistematik şekilde belgelenmesinden dolayı Arkeoloji Biliminin ilk sistematik kazısı sayılır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Orientalizan seramik sanatının Yunanistan'daki öncü merkezi Korinth kentidir. Batı Anadolu’da Orientalizan dönem seramiği üretimi yapan önemli merkezler arasında Pitane, Larissa, Smynra, Klazomenai atölyeleri sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Kral II. Eumenes (MÖ 197-159) Roma tarafında yer almayı sürdürmüş ve onun yönetimi altında Pergamon büyük bir sanat ve kültür merkezi hâline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu’da bilinen tek Neandertal fosil kalıntısı Karain Mağarası’nda (Antalya) bulunan alt çene kemiğidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Aleksandros’un generallerinden I. Ptolemaios (MÖ 321-285) tarafından Mısır’da kurulan ve onun ismiyle anılan Ptolemaios Krallığı, Güneybatı Anadolu’nun deniz kıyısındaki bölgelerini kısa bir süre yönetmiştir. Ptolemaioslar Ege Denizindeki ticaret merkezlerine ulaşabilmek için kullanacakları limanlar arayışında idiler ve kereste, demir, bakır gibi Anadolu’nun doğal kaynaklarına ihtiyaçları vardı. Diğer krallıklar güneybatı anadoluyu yönetmemişlerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Geç Hellenistik Dönem’in Anadolu'da en tanınan anıtsal heykel grubu, Nemrud dağındaki tanrı heykelleridir. Bunlar, Yunan ve Pers tanrıları synkretism ile birleştirilmişlerdir. Seleukos kralları (anne tarafı) ile Pers kralları (baba tarafı) Ata kültüne bağlı olarak tasvir edilmiştir.