İş Sağlığı Ve Güvenliği Mevzuatı

Yanıt Açıklaması: Buharın keşfi ve fabrikaların ortaya çıkmasıyla birlikte bir yandan üretimin yapısı değişirken, diğer taraftan yeni bir toplumsal sınıf olarak işçi sınıfı ortaya çıkmıştır?

Yanıt Açıklaması: Kanunlara ve Anayasa değişikliklerine karşı şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açma süresi on gündür

Yanıt Açıklaması: Uygulamada tarafların gerçek iradelerini, yani işçi temini (iş aracılığı) sözleşmelerini, asıl işveren alt işveren işçisi gibi göstererek, alt işveren işçisi gibi gösterdikleri işçileri daha düşük ücret ve çalışma koşullarında çalıştırma yoluna gittikleri görülmektedir. Yine göstermelik ihalelerle arka arkaya iş verilen alt işverenler değişmesine rağmen, işçiler hep aynı kalmakta; işyerinde çalışmaya devam etmektedir.Muvazaalı bir asıl işveren-alt işveren ilişkisinde işçi başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi olarak işlem görür (İK m.2, f.8). Bu takdirde taraflar muvazaalı alt işverenlik ilişkisi ile ulaşmak istedikleri amacı elde edemeyecekler, bu şekilde çalıştırılan işçiler başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi olarak kabul edilecektir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçlarıyla işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir. Uzaktan çalışmaya dayalı iş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesi, belirli veya belirsiz bir süre içinde işçi ve işverene hak ve borçlar yükleyen, taraflar arasında kişisel ilişkiler kuran, iki taraflı ve sürekli borç ilişkisi doğuran bir özel hukuk sözleşmesidir.İş sözleşmesi, bir özel hukuk sözleşmesidir. İş sözleşmesi tarafların serbest iradelerine dayanır. İşçi tarafı daima bir gerçek kişidir. İşveren tarafı ise gerçek veya tüzel kişi hatta tüzel kişiliği olmayan kurum veya kuruluş olabilir. İş sözleşmesi, satış ve kira sözleşmesi gibi sözleşme ilişkilerinden farklı olarak taraflar arasında kişisel ilişki kurar.

Yanıt Açıklaması: İsnat yeteneği; kişinin kendi hareketlerinin anlamını kavrayabilme ve bunları yapmayı isteme gücüne sahip olması demektir.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesinden kaynaklanan emir ve talimat verme yetkisini işveren kendisi kullanabileceği gibi bu yetkiyi işyerinde çalışan diğer işçilere de verebilir. İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kişilere işveren vekili denir (İK m.2, f.5). Bir kişinin işveren vekili sıfatı taşıması için iki niteliği bir arada taşıması gerekir;  • İşveren adına hareket etme,  • İşin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alma.  İşveren vekili olan kişi ile işveren arasında bir temsil ilişkisi vardır. İşveren vekili, işveren adına emir ve talimatlarla işyerinin yönetiminde görev alır. İşçiye emir ve talimat verme yetkisinin işverene ait olduğu dikkate alınırsa işveren vekili sayılan bir başka kişinin emir ve talimat verme yetkisi ancak temsil yetkisi ile açıklanabilir. Öte yandan, işvereni temsilen, işveren adına hareket ettiği için işveren vekilinin işçilere karşı eylem ve işlemlerinden doğan yükümlülüklerden doğrudan işveren sorumludur (İK m.2, f.5). Örneğin fabrika müdürü işveren vekili fazla çalışma kararı almış olsa da fazla çalışma ücretlerinden işveren sorumludur. İşveren vekili olan kişi ile işveren arasındaki hukuki ilişki bir iş sözleşmesidir. Dolayısıyla işveren vekili, aynı zamanda işçidir. Bu nedenle işveren vekilliği sıfatı, işçilere tanınan hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmaz (İK m.2, f.5). İşveren vekili olan bir kişi de İş Kanunu’ndan doğan tüm haklarını diğer işçiler gibi talep edebilir. İşveren vekillerinin yapmış oldukları eylem ve işlemlerden doğan hukuki sorumluluk, bir başka deyişle haklar ve borçlar işverene ait olmakla beraber, işveren vekilleri görev ve yetkileri çerçevesinde ortaya çıkacak hukuka aykırılıklardan kaynaklanan idari sorumluluğu taşırlar. Örneğin işçi ücretlerinin geç ödenmesi veya eksik ödenmesi hâlinde kanunda bir idari para cezası yaptırımı düzenlenmiş olup İş Kanunu; kanundan, toplu iş sözleşmesinden veya iş sözleşmesinden doğan ücret ödemelerini süresi içinde kasten ödemeyen veya eksik ödeyen işveren ve işveren vekili için idari para cezası öngörmüştür (İK m.102, f.1/a). O hâlde kanundaki idari para cezasının muhatabı muhasebeci konumundaki işveren vekili de olabilir. Ancak ücretin ödenmesi sözleşmeden doğan bir borç olduğundan ücretin ödenmemesinden doğan hukuki sorumluluk sadece işverene aittir.

Yanıt Açıklaması: 6331 Sayılı kanun  İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunudur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Uygulamada özellikle inşaat ve limanlarda yapılan yük taşıma işlerinde veya tarım kesiminde görüldüğü üzere mevsim ve kampanya işlerinde sıklıkla karşılaşılan takım sözleşmesi, birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilen bu işçilerden birinin, takım kılavuzu sıfatıyla işverenle yaptığı bir sözleşmedir. Takım sözleşmesinde, sözleşmenin tarafları işveren ile takımı oluşturan işçileri temsilen takım kılavuzudur. Takım sözleşmesi yapıldığı anda takım kılavuzu ile işveren arasında iş sözleşmesi meydana gelir. Ancak, diğer işçilerle işveren arasında iş sözleşmesinin kurulması sözleşmede ismi yazılı işçilerden her birinin işe başlamasıyla gerçekleşir. İşe başlamasıyla iş sözleşmesi kurulan işçilerin her birine ücretlerini işveren veya işveren vekili ayrı ayrı ödemek zorundadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet Dönemi öncesinde: 1766 yılında, Kütahya’da imzalanan ve Fincancılar Esnafı Anlaşması olarak isimlendirilen sözleşme ile çalışan sınıfın hakları, ülke yönetimine karşı yazılı metinle güvence altına alınmış ve yapılan iş karşılığı ödenecek ücret bu sözleşme ile belirlenmiştir. Söz konusu anlaşma, dünya tarihindeki ilk toplu sözleşme vasfını kazanmıştır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İşçi benzeri bir diğer grup, stajyerlerdir. Stajyerler, teorik bilgilere sahip oldukları bir mesleğin uygulamasını izleyerek o mesleğin uygulamasını öğrenmek üzere işyerinde bulunan kişilerdir. Stajyerler ekonomik bir değer yaratmak üzere işyerinde bulunmadığından işçiden, mesleğin teorik bilgisine sahip oldukları için de çıraklardan ayrılır. Mesleki Eğitim Kanununun 25. maddesi uyarınca stajyerlere ödenmesi gereken ücret miktarı da çıraklardan farklıdır. Kanun uyarınca işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında staj veya tamamlayıcı eğitim gören öğrencilere asgari ücretin net tutarının; yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde otuzundan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde onbeşinden aşağı ücret ödenemez. Uygulamada bu haller dışında da stajyerlere ücret ödeyebilmektedir. Ücret ödenmesi stajyerin işçi sayılmasını gerektirmez.  Stajyerler iş sözleşmesi ile çalışmadıkları için iş mevzuatı dışında kalırlar. Ancak işyerlerinde bulundukları sırada iş kazaları ve meslek hastalıkları riskine maruzdurlar. Bu nedenle stajyerler de İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun kapsamına alınmıştır (İSGK m.2).

Yanıt Açıklaması: 4857 sayılı İş Kanunu’nun 8. maddesinin ilk fıkrası ile Türk Borçlar Kanunu’nun 393. madde­sinin ilk fıkrasında iş sözleşmesi tanımlanmıştır

Yanıt Açıklaması: İşveren çırağa her yıl tatil aylarında bir ay ücretli izin vermekle de yükümlüdür. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) sözleşmelerinin ana temalarından olmuştur ILO sözleşmelerinin yanında sosyal hakları güvence altına alan bir dizi uluslararası sözleşme sağlık hakkı, yaşama hakkı, örgütlenme hakkı üzerinden iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin hükümler getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: (İK m.2, f.1)göre işyerinin tanımı şöyledir: İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlarla işçinin sürekli biçimde örgütlendiği birime işyeri denir. Diğer seçenekte verilenler işyerlerinin yapılan işe göre aldığı adlarıdır. Bu nedenle doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İş Hukukunun İlkeleri; İşçinin Korunması Sözleşme Serbestinin Sınırlanması Yararlılık veya İşçi Lehine Şart Kendi Kendine Yardım

Yanıt Açıklaması: Şekli Anayasa: “Şekli anlamda anayasa”,  normlar hiyerarşisinde en üst sırayı işgal eden, kanunlardan farklı ve daha zor bir usulle konulup değiştirilebilen hukuk kurallarının bütünü olarak tanımlanmaktadır. Bu anlamda bir kuralın anayasa kuralı olup olmadığına, onun içeriğine bakılmaksızın, o kuralın bulunduğu yere ve yapılış veya değiştirilme şekline bakılarak karar verilir. Eğer bu kural normlar hiyerarşisinde en üst basamakta yer alıyorsa ve kanunlardan daha zor bir usulle değiştirilebiliyor o kural, içerik olarak neye ilişkin olursa olsun bir anayasa kuralıdır.

Yanıt Açıklaması: Asıl işin alt işverene verilmesine ilişkin bu sınırlama sadece özel sektör işverenleri için geçerli olup, 01.07.2006 tarih ve 5538 sayılı kanunla 2. maddeye eklenen bir düzenleme ile kanuna veya kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulan kamu kurum ve kuruluşları ile bunların doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin en az yüzde ellisine sahip oldukları ortaklıklarda asıl işin herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın alt işverenlere verilebileceği kabul edilmiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçlarıyla işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir. İşveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Bağımlı ve bağımsız çalışma tipi arasındaki temel farklılık, kişinin çalışma ilişkisinde sahip olduğu özerkliktir. Bağımlı çalışanlar, bir başkasının emir ve talimatı altında çalışan kişilerdir. Terzi, kendi işini özerk biçimde yapan bağımsız çalışma tipindedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.