İş Sağlığı Ve Güvenliğinin Temelleri

Yanıt Açıklaması: Buna bağlı olarak, güvenlik kültürünün temel özellikleri şu şekilde sıralanabilir (Cameron, 2000); • Güvenliğe yönelik üst yönetimin bağlılığı, • Güvenliğe yüksek öncelik verilmesi, • Güvenliğe yönelik sistematik yaklaşım, • Güvenliğin stratejik önemi, • Üretimin sürekliliği için güvenlikten ödün verme, • Yeterli ve becerikli personel, • Açık rol ve sorumluluklar, • Açıklık ve iletişim, • Motivasyon ve iş doyumu, • Tüm işçilerin katılımı, • Zaman baskısı, iş yükü ve stresten arındırılmış çalışma koşulları, • Uygun kaynak dağıtımı, • İş birliği ve takım çalışması, • Örgütsel öğrenme, • Yönetici ve işçiler arasındaki ilişkiler.

Yanıt Açıklaması: İş kazasına uğrayanlara tazminat ödenmesi ilk olarak 1885 yılında Almanya’da uygulanmaya başlamış sonra Avrupa ve Amerika’da yaygınlaşmıştır

Yanıt Açıklaması: İş sağlığı ve güvenliği alanında bilimsel anlamdaki ilk gelişmeler İtalya’da ortaya çıkmakla birlikte konunun gelişimi İngiltere’de olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Demirbilek (2008) güvenlik kültürünün özelliklerini şu şekilde sıralamıştır; “İşçilerin farkındalığı ve tehlikeleri doğru şekilde algılamaları, doğru kişisel koruyucu malzemeleri kullanmaları, güvenlik komiteleri oluşturulması ve güvenlik önerilerinde bulunulmasıdır. Buradan hareketle, örgütlerde güvenlik kültürünün özelliklerini aşağıdaki hususlar etkilemekte ve belirlemektedir (Oedawald ve Reiman, 2007). Risk ve güvenlik algıları, • Risk ve güvenliğin motivasyonel etkileri, • Organizasyonel yapı ve süreçlerin karmaşıklığı, • Organizasyonel performansı tahmin etme ve modelleme, • Eğitim, • Kural ve prosedürlerin rolü, • Karmaşık üretim sistemlerindeki belirsizliğin üstesinden gelme, • Sorumluluklardaki belirsizlik.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde çalışma hayatında yer alan kişilerin karşılaştıkları risklerin sayı ve niteliği geçmişte yapılan üretime bağlı olarak kişilerin çalışma hayatında karşılaştıkları risklerin sayı ve niteliğinden oldukça farklı hale gelmiştir. Yeni teknolojilere bağlı olarak geleneksel riskler azalmakta, niteliği değişmekte ancak yeni riskler söz konusu olmaktadır. Dolayısıyla, yeni teknolojilere bağlı olarak yeni korunma yolları geliştirilmekle birlikte risklerin azaldığını söyleyebilmek mümkün değildir. Örneğin, radyoaktivite geçmişte olmayan ancak günümüzde karşımıza çıkan yeni bir risk faktörüdür. Japonya’da 2011 yılında meydana gelen deprem ve sonrasında Fukuşima nükleer santralinde olanlar sadece burada çalışanları değil, tüm toplumu hatta dünyayı etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Herkesin güvenlik konularında açık vermemek için bağımsız hareket etmesi, işletmelerin pozitif bir güvenlik kültürüne sahip olabilmesi için çalışan personelin sahip olması gereken niteliklerinden değildir

Yanıt Açıklaması: Tehlikeli durum ise; çalışma ortamının gürültülü, titreşimli, tozlu, dumanlı, buharlı, makinelerin koruyucusuz, çalışma platformlarının korkuluksuz olması gibi olumsuz çalışma koşullarından veya güvenlik tedbirlerinin yetersiz olmasından dolayı oluşan tehlikeli ortamları ifade etmektedir. Tehlikeli durumlara örnekler: • İş ekipmanlarında iş güvenliği bakımından bulunması gereken özelliklerin eksik ve kusurlu olması, • Sıcak ve soğuk, elektrik akımı, ses, ışık, radyasyon ve vibrasyon gibi etkenler, • Toksik ve korozif maddeler, • Hatalı depolama, düzenleme ve istifleme, • Kötü ve tehlikeli çevre şartlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Boyalar da içinde bulunan kimyasallar nedeniyle meslek hastalıklarına yol açan önemli bir risk faktörüdür. Boyalar, vücuda temas ve solunum yoluyla girmektedirler. Özellikle, sentetik ve madeni boyalardan oluşan inorganik boyalar içerdikleri azot, metan, arsenik, kurşun, cıva, kadmiyum gibi kimyasallar nedeni ile işçi sağlığı açısından tehlike yaratmaktadırlar. Boyalar genellikle göz, akciğer, ağız ve burunda tahrişe neden olmakta, kansere yol açabilmekte ve sinir sistemini olumsuz etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: SSGSSK’da yer alan hükümden hareketle iş kazasının unsurları şunlardır: 1. Kazaya uğrayanın 5510 sayılı SSGSSK anlamında sigortalı sayılması: SSGSSK m.4’de tüm sigorta kolları açısından sigortalı sayılanlar, m.5’de bazı sigorta kollarının uygulanacağı kişiler düzenlenmiştir. Kanunda m.6’da ise sigortalı sayılmayanlar sıralanmıştır. Dolayısıyla, SSGSSK anlamında bir olayın iş kazası sayılabilmesi için kişinin ya SSGSSK m.4 anlamında tüm sigorta kolları açısından sigortalı sayılanlar arasında yer alması ya da m.5 anlamında iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kolunun uygulanacağı kişilerden olması gereklidir. 2. Sigortalının kazaya uğraması: Sigortalının başına gelen olayın SSGSSK anlamında iş kazası sayılması için Kanunda m.13’de sıralanan hallerden birinde meydana gelmiş olması gereklidir. a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada kazaya uğraması: SSGSSK, sigortalının işyerinde bulunduğu sırada uğradığı kazayı başka hiçbir koşul aramaksızın iş kazası olarak kabul etmiştir. Sigortalının başına gelen kaza olayının mutlaka iş saatleri içinde meydana gelmesi de şart değildir. Örneğin, öğle tatilinde sigortalının başka bir işçi veya yabancı bir kişi tarafından öldürülmesi, yaralanması, işyeri bahçesinde koşarken düşmesi, sigortalının sarhoşken işyerinde kendini yaralayıp kan kaybından ölmesi iş kazasıdır b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle kazaya uğraması: Sigortalının, başına gelen kaza olayı işyerinde meydana gelmemiş olsa bile sigortalının işverenden aldığı talimat gereğince veya sigortalının işin gereği olarak işyeri dışına çıkması halinde uğradığı kaza iş kazasıdır. Örneğin, mali müşavirin yanında çalışan sigortalının işvereninden aldığı talimat gereğince vergi dairesine giderken trafik kazası geçirmesi sonucunda yaralanması iş kazasıdır. c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda kazaya uğraması: Sigortalının, işveren tarafından görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi durumunda asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda başına gelen her olay iş kazası sayılacaktır. İşveren tarafından sigortalının toplantı için başka bir şehre gönderilmesi halinde boş zamanlarını normal bir yaşantı içinde kalmak koşuluyla sinemaya, kahveye giderek değerlendirmesi ve bu sırada başına gelen olay iş kazası sayılacaktır. d) Bu Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda kazaya uğraması: 4857 İş Kanunu m.74/son’a göre, kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilecektir. Kadın sigortalının emzirme izni süresi içinde başına gelen olay iş kazasıdır. Kadın sigortalının emzirme izni süresi içinde evine giderken yolda düşüp ayağını kırması iş kazasıdır. e) Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında kazaya uğraması: Sigortalıların, işveren tarafından sağlanan taşıtla işin yapıldığı yere getirilip götürülmeleri sırasında başlarına gelen olay iş kazası sayılacaktır. İşverenin taşıtın sahibi olması şart değildir. Taşıtın işverenin zilyetliği altında bulunması yeterlidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de gerçek anlamda sanayileşme hareketinin Cumhuriyet döneminde başlamış olması nedeniyle iş sağlığı ve güvenliği alanında düzenlemeler asıl bu dönemde yapılmıştır. 10.09.1921 tarihli ve 151 sayılı Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun ile madenlerde 18 yaşından küçük olanların çalıştırılması yasaklanmış, günlük çalışma süresi 8 saatle sınırlandırılmış, 8 saatten fazla çalışılması halinde iki kat fazla ücret ödenmesi ve bu çalışmanın tarafların rızasıyla yapılması düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İş yükü ve stresten arındırılmış çalışma koşullarının sağlanmasının güvenlik kültürü üzerinde pozitif etkisi vardır

Yanıt Açıklaması: Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde, Osmanlı İmparatorluğu ile Batı Avrupa ülkeleri arasındaki siyasal yakınlaşma ekonomik ilişkilere de yansımış, Osmanlı İmparatorluğu yeni bir pazar olarak Batı Avrupa ülkelerinin ilgisini çekmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nda da ilk sanayileşme hareketleri başlamıştır. İş sağlığı ve güvenliği alanında ilk düzenlemeler de ancak bu dönemde yapılmıştır. İşçilerin en yoğun olarak çalıştıkları alanın kömür madenleri olması nedeniyle yapılan ilk düzenlemeler bu alana yöneliktir. Bu dönemde yapılan ilk düzenleme, 1865 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi’dir.

Yanıt Açıklaması: İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) potansiyel tehlike durumlarında, işletmede veya iş yerinde herhangi bir aksaklık olmadan önleyici tedbirlerin alınmasına imkân veren analizleri ve çalışmaları bir arıza oluşmamışken bile işletmede oluşabilecek tehlikelerin ve risklerin öngörülerek bunların kaynağından yok edilmesini içeren bir olgudur.