Yaşayan Dünya Dinleri

Yanıt Açıklaması: Çince’de ‘yol’ anlamına gelen ‘Tao’, Taoizm’in tanrıyı ifade etmek için kullandığı bir kavramdır.

Yanıt Açıklaması: Hinduizm kaynaklarından en eskisi, Veda dönemi Aryan halklarının buraya gelişinden önceki bir safhayı oluşturan ve 1920’lerden önce Mohenjo- Daro ve sonra Harappa kentleri etrafında odaklanan arkeolojik kazılarda kalıntıları ortaya çıkan medeniyettir.

Yanıt Açıklaması: Şintoizm’de ölümden sonra ruhun yaşadığı ve ataların ruhlarının sonraki nesilleri koruduğu inancı vardır. Bu Kami inancı olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hint kökenli bir din olan Hinduizm’in bir kurucu şahsı yoktur. Cayinizm de Hint kökenli bir dindir ve kurucusu Vardhamana’dır. Bir başka Hint kökenli din olan Sihizim’in kurucusu Guru Nanak’tır. Taozim ise bir Çin dinidir ve kurucusu Lao-Tse’dir. Mecusilik ise İran kökenli bir dindir ve kurucusu da İran’da yaşamış olan Zerdüşt’tür.

Yanıt Açıklaması: Işık aleminin düzen, varlık ve verimliliği sembolize eden Hayat (Hayye) prensibinden oluştuğu ifade edilir. Böylelikle hayat prensibi bütün Sâbiî teolojisine baştan sona hakimdir.

Yanıt Açıklaması: Merkezi din anlayışının dışında kalan görüş ve akımlar ise heterodoksi olarak görülmüştür. Bu anlamda heterodoksi, çoğunluğun ya da bazı durumlarda siyasal gücün doğru ve kabul edilebilir saydığı resmi öğretinin dışında kalan her türlü akımı ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dinler tarihi çalışmalarında ele alınan konulara ilişkin öncelikli kaynaklar arasında ilgili kutsal metinler ve diğer dinsel materyal başta gelir. Ayrıca gözlem, mülakat, anket vb yöntemlerle dinlere yönelik saha araştırmaları ile ele alınan konunun özelliğine göre arkeolojik materyal de oldukça önemlidir. İkincil derecede önem arz eden kaynaklara da araştırıcının başvurması gereklidir. Ancak deneysel araştırmalar yapmak mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: Budizm, Seylan olarak da bilinen Sri Lanka’ya yaklaşık mö. iki yüz ellide Aşoka’nın gönderdiği misyonerler vasıtasıyla Sri Lanka kralı Devanampityatissa zamanında gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Milel ve Nihal başlığını taşıyan ilk eser , Aldülkahir el- Bağdadi 'ye aittir.

Yanıt Açıklaması: Mohenjo-Daro tanrısının Ana Tanrıçayla ilişkili olması aynı zamanda onun bereket-yeşillik tanrısı olduğunu da gösterir.

Yanıt Açıklaması: Dinler inanç ve öğretilerinin merkezinde yer alan ana kavram veya değer açısından da tanımlanmaya çalışılmaktadır. Bu bağlamda örneğin Hıristiyanlık tüm inanç ve değerlerinde Mesih inancına ağırlıklı yer vermesi nedeniyle Kristosentrik ya da “Mesih merkezli” bir dindir. Yahudilik İsrailoğullarının seçilmişliği inancını merkeze koyan etnosentrik bir din olarak, İslâm ise taviz vermez tevhid inancını merkeze alan teosentrik bir din olarak değerlendirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Dinler tarihi çalışmalarında ele alınan konulara ilişkin öncelikli kaynaklar arasında ilgili kutsal metinler ve diğer dinsel materyal başta gelir. Ayrıca gözlem, mülakat, anket vb yöntemlerle dinlere yönelik saha araştırmaları ile ele alınan konunun özelliğine göre arkeolojik materyal de oldukça önemlidir. Bundan başka konuya ilişkin ikincil derecede önem arz eden kaynaklara da araştırıcının başvurması gereklidir. Örneğin çeşitli konularda apolojetik ve reddiye geleneğini yansıtan literatür ile dinlerle ilgili yapılan çeşitli çalışmalar bunlar arasında zikredilebilir.

Yanıt Açıklaması: Hinduizm’in diğer inançları olarak kabul edilebilcek olanlara gelince bunların en önemlilileri, kast sistemi, karma, samsara, reenkarnasyon (tenasüh/ruh göçü), mokşa şeklinde sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Budist kutsal metinleri üç kategoriye ayrılır: Birincisi, içeriklerinin genel olarak Buddha’nın ağzından geldiği kabul edilen Pali dilindeki Tipitakada (Sanskritçe=tripitaka) korunmuş olan erken dönem kanonik metinler. İkincisi kronolojik olarak az önceki kanonik metinleri takip etseler de, onların tespit edildiği zaman bu grup içine girme imkânı bulamayan, fakat kanonik olanlara benzeyen metinlerdir. Üçüncü kategoride yer alanlar ise birçok sahte kononik ya da kanonik olmayan metinlerdir. Bunlar tarihçi bakış açısından Mâhâyana’nın sutraları, Vajrayana’nın tantraları (bu metinler iki grup tarafından Buddha’ya atfedilir) ve kononik metinler etrafında oluşan geniş yorum edebiyatını oluştururlar.

Yanıt Açıklaması: B şıkkı İslam-Hinduizm etkileşimiyle; C, D ve E şıkları ise İngiltere’nin Hindistan’daki yönetiminin etkisiyle ortaya çıkan modern akımlardır. Şaktizm ise Şivacılık ve Vişnuculuk ile birlikte Hinduizm’in kadim üç mezhebini oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Kur’an’da din terimi, “yol, hayat tarzı, hesap günü, kanun, hüküm” ve benzeri anlamlarda kullanılmaktadır. Buna göre din, insanın her türlü inancını, düşüncesini, tavır ve davranışlarını ifade eden, insanın yaşam tarzı ya da yaşamında izlediği yol anlamına gelmektedir. Diğer taraftan Kur’an din terimini özel anlamda İslâm için de kullanmakta ve “Allah katında din (eddin) İslâm’dır” demektedir. Bir diğer ifadesinde ise “Kim İslâm’dan başka bir din seçerse bu ondan kabul edilmeyecektir” diyerek İslâm’ın dışındaki dinlere de dikkat çekmektedir. Kur’an’ın bu kullanımı dikkate alındığında, Allah’ın inanan insanlara öngördüğü dinin İslâm olarak belirtildiği, ancak bunun dışındaki dinlerin mevcudiyetinin de prensip olarak kabul edildiği aşikârdır.

Yanıt Açıklaması: İslam ve Hinduizm’i uzlaştırmaya yönelik hareketlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Abhidhamma-Pitaka, tarih olarak ilk ikisinden daha sonra olan bu külliyat, farklı mezheplere göre değişen yedi ayrı Abhidhammadan oluşur. Bunlar öğretinin felsefi bir çözümlemesinin yapıldığı ve sistematik hale getirildiği metinlerdir. Keşişlerin bilimsel faaliyetlerinin bir sonucu olarak ortaya çıkmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Hindu dinlerinde insanların ruhlarının sürekli olarak ölümden sonra yeni bedenlerle bu dünyaya gidip gelmeleri, onlar eylemde bulundukça kaçınılmaz olsa da, söz konusu ölüm ve yeniden doğum zincirinden kurtulmak mümkündür. Hem dini grupların hem de felsefi grupların hepsinin amacı insanları bu sonsuz ölüm-yeniden doğum zincirinden kurtarmanın yolunu bulmaya çalışmaktır. İnsanların öldükten sonra, ölüm-yeniden doğum döngüsünden kurtulmaları ve bir daha başka bir bedende yeniden bu dünyaya gelmemelerine, mokşa denir

Yanıt Açıklaması: Reddiye tarzı kaleme alınan bu apolojetik eserlerde, bir yanda doğru inanç olarak görülen akidenin savunusu yapılırken, yanlış inançlar ve düşünceler alabildiğine eleştirilmektedir. Milel ve Nihal geleneğinin bunlardan en temel farkı, farklı inanç sistemlerini ele alıp tanımlarken elden geldiğinde ilginç inanç ve düşünce sistemlerinin kendi kaynaklarına ve argümanlarına yer vermesi ve ön yargılardan uzak şekilde onları tanımlamaya çalışmasıdır. Bir başka ifadeyle reddiyeci apolojetik eserlerde farklılıklar sapkın ya da zındık addedilerek ön yargılara dayalı bilgiler de kullanılarak onların reddedilmesi hedeflenirken Milel ve Nihal geleneğinde farklılıkların olduğu gibi tanıtılmasına da çalışılmaktadır