Yaşayan Dünya Dinleri

Yanıt Açıklaması: ‘Kader’, ezeli ve ebedi ilmiyle her şeyi bilen Allah’ın, ileride olacak olayları bilmesi ve tespit etmesidir. ‘Kaza’ ise, bu bilinen ve tespit edilen olayların zamanı geldiğinde kudret ve iradesiyle Allah tarafından yaratılmasıdır. Allah, kendisi razı olmasa da, kulun kendi iradesi ile gerçekleştireceği fiili yaratır. İnsan, bir fiili Allah bildiği için değil, kendi cüz’î iradesi ile istediği için yapar. Allah, insanın neyi seçeceğini mutlak ilmi ile bildiği için Levh-i Mahfuz’da olacakları yazmıştır. Allah yazdığı için insan öyle davranmaz; Allah insanın nasıl hareket edeceğini ve nasıl bir seçimde bulunacağını bildiği için o şekilde yazmıştır. Böylece, insan kendi iradesi ile gerçekleştirdiği fiillerden sorumlu tutulur. İnsanın seçim hürriyeti vardır. İnsanın ne zaman, nerede, anne ve babasının kim olacağını, teninin rengini ve boyunu belirlemek kendi elinde değildir. Bunlar, önceden Allah tarafından takdir edilir. Bu nedenle, insan kendi iradesinin dışında olan şeylerden sorumlu tutulamaz.

Yanıt Açıklaması: Yıllarca hatta asırlarca süren tartışmalar sonunda teslis inancı “üç uknumda tek Tanrı”, “bir üçtür, üç birdir” gibi formüllerle ifade edilmeye başlandı. Şimdi ise “tek bir Tanrı’nın üç ayrı tezahürü” şeklinde tanımlanan “teslis”in unsurları Baba, Oğul ve Kutsal Ruh’tur.

Yanıt Açıklaması: Hz. Muhammed’e ilk vahiy 40 yaşında iken gelir. Beş senedir, Ramazan aylarında Mekke’nin dışında yer alan Hira mağarasına gider ve orada itikafa girer yani kendisini ibadete verirdi. O yıl, Ramazan ayının sonlarına doğru yine itikafa girdiği bir zamanda kendisini bir melek ziyaret eder. Melek, Allah’ın kendisini peygamber seçtiğini haber verir ve Kur’an-ı Kerim’deki Alak suresinin ilk beş ayetini vahyeder.

Yanıt Açıklaması: Hıristiyan ilahiyatçıları vaftizin gayesini ise birkaç maddede belirtmektedirler: 1) İman ve kurtuluşu gerçekleştirmek, 2. Asli günah'ı silmek, 3) Tevbe ve ihtidayı sağlamak, 4) İnsanı aydınlatmak, 5) Kutsal ruh'a iştirakı sağlamak, 6) Mesih'in acılar içinde ölümünü hatırlatmak, 7) Kilise'ye ve Tanrı'nın Toplumu'na üye olmayı sağlamak, 8) Kıyametteki yargı gününü hatırlatmak, 9) Yeniden doğuşu gerçekleştirmek.

Yanıt Açıklaması: Rabbani geleneğe göre Tevrat’ın beş kitabı ve Eyup kitabı Musa peygamber tarafından, Yeşu kitabı ve Tesniye’nin son sekiz pasajı Yeşu peygamber tarafından; Samuel, Hakimler ve Rut kitapları Samuel peygamber tarafından; Mezmurlar Davud tarafından; Yeremya, Krallar ve Mersiyeler Yeremya peygamber tarafından yazılmış; İşaya, Meseller, Neşideler Neşidesi ve Vaiz kitapları kral Hizkiya tarafından; Ezra, Nehemya ve Tarihlerin büyük bölümü yazıcı Ezra tarafından; Hezekiel, On İki peygamber, Daniel ve Ester kitapları da Büyük Meclis üyeleri tarafından yazıya geçirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Saadya Gaon’un Amentüsü esasları insanın ruhen ve bedenen bütün günahlardan uzak durması gerektiğini vurgulamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hristiyanlıkta dinî ve fizikî anlamda bir cemaat, bir ibadet yeri ve bir müessese olarak ortaya çıkan Kilise’yi ifade etmek üzere gahal, ekklesia, church, katakomp, chapel gibi isimler kullanılmıştır. İlk dört asır boyunca Hıristiyan cemaatine verilen bu isim, sonraları cemaatin ibadet ettiği mekanlara da verilmiştir. Hıristiyanlığın başlıca kurumu olan kilisenin en yaygın olarak geliştiği dönem Ortaçağ’dır. Konstantin döneminde serbestçe yapılmaya başlanan kiliseler, Hıristiyanlığın yayıldığı her yerde inşa edilmiştir. Aslı Yunanca ekklesia’dan gelip toplantı, cemaat gibi anlamlara gelen “kilise” kelimesi, her şeyden önce Hz. İsa’ya inanan Hıristiyan cemaatinin tamamını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sihlerin kutsal olarak kabul ettikleri kitaplarının ismi Guru Granth Sahip’tir.

Yanıt Açıklaması: Hz. İsa bu oniki kişiyi seçmiş ve bunlara havarî ismini vermiştir. Bunların isimleri bazı küçük farklılıklarla Matta (10: 2-4), Markos (3: 16-19), Luka (6: 14-16) ve Resullerin İşleri’nde (1: 13) yer almaktadır: Simon Petrus, Andreas, Yakup (Zebedi’nin oğlu), Yuhanna, Filipus, Bartolomeus, Thomas, Matta, Yakup (Alfeos’un oğlu), Taddeus, Gayyur Simun, Yahuda İskariyot.

Yanıt Açıklaması: Yahudilik’te M.Ö. ortaya çımış üç önemli mezhep vardır ki bunlar da Peruşim, Sadukim ve İsiyim’dir. Ortaçağda ortaya çıkan başlıca mezhep Karailik’tir.

Yanıt Açıklaması: Ekümenik konsiller olarak isimlendirilen ilk yedi konsilde zaman zaman tartışmalar alevlense de Aryus, Nestoryus, Monofizitizm gibi olayları istisna tutarsak, herhangi büyük bir bölünme yaşanmamıştı. Ancak 764 yılında yapılan II. İznik Konsili’nde “ikon” konusu ve 869 yılında İstanbul’da yapılan Sekizinci Konsil’de Kutsal Ruh’un kimden çıktığı ve Roma Kilisesi’nin otoritesi gibi konular tartışıldı. Bu tartışmalarda Doğu Kilisesi Batı Kilisesi’nden farklı düşündüğünü ilan etti.

Yanıt Açıklaması: Kur'an, Hz. Peygamber'e 23 yıllık peygamberliği süresi boyunca parça parça vahyedilmiştir.  Peygamberliğin ilk 13 yılını kapsayan dönemde Mekke'de vahyedilen ayetlere 'Mekki ayetler' denmektedir. Hicretten sonra vahyedilen ayetlere ise, 10 yıllık Medine döneminde vahyedilen ayetler anlamında 'Medeni' ayetler denmektedir.

Yanıt Açıklaması: On emir’de yer alan Tanrının ismini boş yere ağza almama emrine uyularak YHVH kelimesi telaffuz edilmediği gibi Tevrat dışında da herhangi bir yere yazılmamıştır. Tanrı’nın özel isminin sadece yılda bir kere Kefaret gününde (Yom Kipur) Mabet ibadeti sırasında kutsama duası söylenirken baş kohen tarafından telaffuzuna müsaade edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hıristiyanlar İsa'nın pazar günü dirilişini haftalık pazar ibadetleri vesilesiyle kutlarlardı. Buradan hareketle onun dirilişini anmak üzere her yıl ilkbaharda değişik tarihlerde yapılan bu seramoniye "Paskalya Yortusu" denilirdi. Paskalya en büyük Hıristiyan bayramlarından biridir. İnsanı ebedî ölümden kurtaracağına inanılan Hz. İsa'nın yeniden dirilişi olayı Kilise'nin ve her Hıristiyan'ın hayatının merkezi sayılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Almak, kabul etmek anlamındaki Kabala kelimesi, Yahudi mistik ve ezoterik geleneğinin adıdır. Kabala hareketinin kökeni miladi I. Yüzyılın sonlarına kadar götürülse de müstakil bir sistem olarak XII-XIII. yüzyıllarda ortaya çıkmıştır

Yanıt Açıklaması: Sihlerin mensup oldukları dini gurubu ifade eden, Sanskritçe, “talebe, öğrenci” anlamına gelen şisya ya da “öğreti” anlamına gelen şikşadan türeyen Sihizm, on beşinci yüzyılda güney Asya’nın Pencap bölgesinde ortaya çıkan ve dünyanın farklı yerlerindeki bağlılarıyla dünyanın ana dinlerinden birini oluşturan bir inanç sistemidir.

Yanıt Açıklaması: Bir dinin içerisindeki farklı yorum tarzlarına MEZHEP adı verilir. Birçok tanrının varlığını kabul etmekle birlikte bunlardan yalnızca birisine tapınmayı esas alan teolojik yaklaşıma HENOTEİZM adı verilir.

Yanıt Açıklaması: İnciller arasında Hz. İsa’nın nesebi konusunda ittifak yoktur. Hz. İsa için hem “Allah’ın Oğlu”, hem de “Yusuf Oğlu”, “Davut Oğlu”,“Adem Oğlu” deyimleri kullanılmaktadır.İlk üç İncil’e göre Hz. İsa’nın esas memleketi Galile (Matta 13: 54-58;Markos 6: 4; Luka 4: 29), Yuhanna’ya göre Yahudiye’dir (Yuhanna 4: 3, 43-45). Matta ve Luka’ya göre Hz. İsa Betlehem’de doğmuştur (Matta 2:1, Luka4: 4-15). Markos ve Yuhanna’da bu konuda bir açıklık bulunmamaktadır ve İsa’nın Galile’den geldiği belirtilmektedir (Markos 1: 19; Yuhanna 7:42). Matta ve Markos’ta Hz. İsa’nın görevi Vaftizci Yahya hapse atıldıktan sonra (Matta 4: 12-17; Markos 1: 14-15), Yuhanna’da ise hapisten önce başladığı kaydedilmektedir (Yuhanna 3: 22-26, 4: 1-3).

Yanıt Açıklaması: Yahudilik’te sabah, öğleden sonra ve akşam olmak üzere günde üç vakit ibadet vardır. Yahudilik’te ferdi dua olduğu gibi cemaatle ibadet de vardır ve cemaat oluşması için on erkek gerekmektedir. Kadınlar hem ibadete iştirak edemezler hem de cemaatten sayılmazlar.

Yanıt Açıklaması: Tebliğ faaliyetinin başında Hz. İsa 12 kişiyi seçmiş ve bunlara havarî ismini vermiştir. Bunların isimleri bazı küçük farklılıklarla Matta (10: 2-4), Markos (3: 16-19), Luka (6: 14-16) ve Resullerin İşleri’nde (1: 13) yer almaktadır: Simon Petrus, Andreas, Yakup (Zebedi’nin oğlu), Yuhanna, Filipus, Bartolomeus, Thomas, Matta, Yakup (Alfeos’un oğlu), Taddeus, Gayyur Simun, Yahuda İskariyot.