Din Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Kamusal alan kavramının boyutları şunlardır: 1-Kamusal alan insanlar arası iletişim ve karşılıklı etkileşimin gerçekleştiği alandır. 2- İnsan faaliyetlerinin oluşturduğu metafor alanıdır. 3- Taraflar arasında farklı tarz ve biçimlerde gerçeklesen bilgi alışverişlerinin yapıldığı mekandır. 4- Her türlü ilişki ve tartışmaların yapıldığı mekandır. 5- Gerek devlet gerekse devlet dışı oluşumların politikalarının gerçekleştirildiği alandır.

Yanıt Açıklaması: “Euro İslam” Müslümanların Avrupa koşulları içerisinde yaşadıkları ve tartıştıkları İslam’ı anlatmaktadır. Benzer bir ilişkiyi batılıların doğu dinleri karşısında edindikleri tecrübeler için de söyleyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: sünnet ve nikah dinin bireysel alana etkilerinden olup Milli Bayramlar dinin toplumsal etki alanlarındandır.

Yanıt Açıklaması: İslam’ın ilk dönemlerinde dinin yayılması için yapılan savaş ve mücadele ile inkârcılara karşı koymak “cihad” olarak görülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Bu modelin önemli isimlerinden Bruce Ackerman’ın “liberal diyalog” kavramı, bu yaklaşımın temeline yerleştirilebilir. Bunun mantıkî bir sonucu olarak iktidarın, “iyi”nin ne olduğunu vatandaşlardan daha iyi bildiğini ve diğer vatandaşların bir ya da daha fazlasından yaratılışları gereği üstün olduklarını savunmaları gerekmektedir. Bu yaklaşımda önemli olan, kamuda neyin iyi ve ahlâkî olduğunu ortaya koymak değildir. Fakat kamusal düzenin nasıl sağlanacağı önemli bir sorundur. Bu bağlamda, toplumda yaşayan insanlar neyin “iyi” olduğu konusunda ortak bir noktada buluşmasalar da, önemli olan birlikte yaşama sorununu akla uygun nasıl çözecekleri hususunda bir araya gelmeleridir. Dolayısıyla liberal kamu yaklaşımında neyin iyi ve ahlâkî olduğu sorusu yerine, ortak yaşamın akla uygun olarak nasıl gerçekleştirileceği problemi ikâme edilir. Fakat bu, neyin iyi olduğu konusunda bir diyalog ve tartışmaya son vermemeli, hatta buna taraflar istekli olmalıdırlar.

Yanıt Açıklaması: Roland Robertson’a göre, glokal kavramı, global ve lokal küçültme yoluyla elde edilmektedir. Yani Roland Robertson’ın bakış açısından küreselleşme kavramı, küresel ile yerel olanın etkileşimidir. Bunun anlamı; küresel (evrensel) ile yerel olanın karşılıklı olarak bir gerilim ve iletişim içerisinde olmasıdır. İşte bu sebeple “global” ve “local” (yerel) kelimeleri bir anlamda kaynaştırılarak “glokalleşme” kavramı elde edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Gelenek -din çatışmasının birbirine zıt iki boyutu bulunmaktadır. Birincisinde toplum, dindarlığını resmi dinin öngördüğü biçimden fazlası ile ifade etmek ister. Bid’at ya da hurafe olarak görülen tutum budur. İkincisinde ise toplum, resmi dinin ince ve katı normlarını, bütünüyle karşı gelmeden yumuşatmak ister.

Yanıt Açıklaması: Dini^ kuruluşların veya ilahiyatçıların söylemlerinin yanında dinin gelenek içinde aldığı biçime halk dini denir. Buna aynı zamanda paralel din denmesinin sebebi ise resmi^ söylemlerin dışında bazı inanç ve uygulamaları da içermesidir.

Yanıt Açıklaması: obertson’a göre, glokal kavramı, global ve lokal küçültme yoluyla elde edilmektedir. Yani Roland Robertson’ın bakış açısından küreselleşme kav-ramı, küresel ile yerel olanın etkileşimidir. (Robertson, 1999/b: 119-123) Bunun anlamı; küresel (evrensel) ile yerel olanın karşılıklı olarak bir gerilim ve iletişim içerisinde olmasıdır. İşte bu sebeple “global” ve “local” (yerel) kelimeleri bir anlamda kaynaştırılarak “glokalleşme” kavramı elde edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: “ Kamu” kelimesi devlet”, “halk” ve “umum” gibi anahtar kavramlar üzerinden tanımlanmıştır. Toplumla ilişkili bir kavram olmasına rağmen Özel bir alan olmaktan uzaktır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişimle birlikte dinin değişiminde etkili olan önemli faktörlerden biri, mevcut dine, din anlayışına veya dinin yaşanış biçimine yapılan itirazdır. Bu nedenle ilgili maddelerin hepsi toplumsal değişimle birlikte dinin değişiminde etkili olan faktörler arasında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Din çeşitli faktörler ile kültürün etkisine açık ve hazır hale gelir. Bu faktörlerin bir kısmı psikolojik bir kısmı ise toplumsaldır. Bunlar bireylerdeki dindarlık eğiliminin kolektif hale gelmesi, pratik toplumsal ihtiyaçlar ve diğer kültürlerle temas şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Hare Krişna ve Zen Budizmi ise Uzakdoğu kökenli olup Batı’da yaygınlaşan hareketlerdendir.

Yanıt Açıklaması: Yehova Şahitleri 160’a yakın bir dilde Gözcü Kulesi isimli dergi ile yayın yaparlar.

Yanıt Açıklaması: Amerikan Protestanlığına ilişkin kavram Fundamentalizmdir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de din ve kamusal alan tartışmalarının yapıldığı somut bağlam olarak başörtüsü öne çıkmıştır. Bu zamana kadar daha çok Fransız tipi katı bir kamusal alan anlayışı sebebiyle, kamusal alanda genelde dini sembollerin özelde başörtüsünün bulunamayacağı bu yaklaşımı savunanlarca dile getirilmiştir. Bu çerçevede başta üniversiteler olmak üzere, eğitim kurumları, birçok kamu kurumlarında başörtüsü yasağı uygulanmaktadır. Geçtiğimiz 20-30 yıl sürecinde kamusal alanın sınırları kadar kamusal alanın içeriği de tartışma konusu olmuştur. Kamusal alanın sınırları başörtüsü yasağına konu olacak bir düzeyde tartışılmıştı. Diğer yandan Türkiye’de özel olarak kamusal alanın içeriği, hizmet alanlar ve hizmet verenler seklindeki bir ayrım üzerinden de tanımlanmaya çalışılmıştır. Bu ayrımda hizmet verenlerin dini sembollerle çalışamayacakları ileri sürülmüştür.

Yanıt Açıklaması: İnanç veya dini pratikler düzeyinde yüksek bir farklılaşma söz konusu olmaksızın, dini daha iyi yaşamak gayesiyle bir liderin etrafında bir araya gelen küçük oluşumlara tarikat adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Modern zamanlardaki kamusal alan düzenlemeleri ya da tasarımları, dinin kamusal alandan uzaklaştırılması temel tezi üzerine kurulmuşlardır. Ancak küreselleşme, post modernlik ve çok kültürlülük gibi çokça tartışılan kavramlar bağlamında kamusal alanın niteliği tartışma konusu yapılmakta; tüm bu farklı kültürlerin kamusal alanda nasıl temsil edileceği sorusu üzerinde durulmaktadır. Dolayısıyla farklı dinlerin nasıl bir arada yaşayacağı net çözümlere kavuşmasa da farklı dinlerin kamusal alanda kendisini ifade edebilecekleri düşüncesi bir başka yaklaşım olarak gündeme getirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim’in din ile toplumsal bütünleşmenin yan yana var olduklarını ileri sürmesinden ve dinde gevşemenin toplumdaki dayanışma bağlarınıda çözerek anomiye (amaçsızlık) yol açtığına işaret etmesinden beri sosyolojik literatürde din, bildiğimiz kadarıyla hemen herkesçe bir istikrar faktörü olarak değerlendirilmekte, bu nedenle de toplumsal değişime set çeken etkin bir toplumsal güç olarak yer almaktadır. Din ayrıca, dünyevi düzenin anlam yoksunluğunu gideren, toplumsal gerçekçiliği kutsallaştırılmışbir düzene dönüştüren bir model olarak da kavramsallaştırılmıştır.