Din Psikolojisi

Yanıt Açıklaması: Orta yaşta dinî ilginin yeniden yükselişe geçmesinde evlenme, aile kurma ve çocuk yetiştirme, yaşantıyla çocuklarına iyi örnek olma isteği ön plana çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çocuklar ancak 3 yaşından itibaren dinî mahiyette söz, duygu ve davranışla ilgilenmeye başlamaktadır. Başlangıçta dinî kavramların muhtevasını anlayamasa da, çocukların dualara ve ibadetlere karşı ilgisi oldukça yüksektir. İlk olarak aile büyüklerinin icra etmiş olduğu dinî pratikleri gözlemleyen çocuklardaki dinî ilgi, taklit ve özdeşleşme yoluyla kendini göstermeye başlamakta, zamanla sosyal çevrenin dinî ortamı ve kendi ferdi kabiliyetine göre yavaş yavaş gelişip derinleşerek kişiliğe mal olmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hıristiyan kelamcılarından Fransiskenler daha çok İslâm Yeni-Eflâtunculuğuyla Augustinciliği birleştirirken, Dominikenler Fârâbî ve İbn Sînâ’yı ve onların Aristoculuğunu benimsiyorlardı. Bu arada bazı Hıristiyanlar ve Batı’da yaşayan Yahudilerin çoğu da, İbn Rüşdçülüğe eğildiler. Kısa zamanda beklenmedik bir inkişaf gösteren İbn Rüşdçülük özellikle kilise çevrelerinin dışında etkili olmaya ve Hıristiyan dogmasına ağır bir darbe indirmeye başladı.

Yanıt Açıklaması: Tanımı verilen aşama 2. aşama olan öyküsel-lafzi inanca aittir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İslam geleneğinde başka bir dinden İslam Dini’ne girme ihtida kavramı kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Bazı yazarlar da dinî değişimden önce bireyin yaşadığı en önemli beş problemi şöyle belirtmişlerdir: Ruhsal problemler: Anlamsızlık, hedefsizlik, güçsüzlük ya da kendini küçük görme. İletişim problemleri: Evlilik, aile içi ilişkiler ve çocuk yetiştirmedeki sıkıntılar. Kişilik ve karaktere bağlı problemler: Alkol ve uyuşturucu kullanımı. Benmerkezci tutumlar. Ekonomik problemler: İşsizlik, işinden memnun olmama ve eğitim sorunları. Fiziksel problemler: Sinirlilik, kronik hastalıklar.

Yanıt Açıklaması: Duanın insanlar üzerinde birçok faydası vardır. Öncelikle dua bireyde sükûnet ve huzur oluşturur, sinirlerini yatıştırır. Sıkıntılı ve gergin durumda ise onda hafiflik ve rahatlık meydana getirir.  Duanın en önemli yararı, kişinin yalnız olmadığını hissetmesidir. Dua insanın ümitvar olmasını sağlar, ondaki karamsar ve kötümser duyguları giderir, onu iyimser kılar. Dua aynı zamanda insana çalışma ve başarma gücü verir. Zorluklarla, güçlüklerle baş etme, mücadele etme, yılmama, dayanma, sabretme gücü kazandırır.

Yanıt Açıklaması: İbadet, terim olarak, Allah’a karşı kulluk ve bağlılığı ifade eden sözler ve hareketler, O’na yaklaşmak için yapılan dinî davranışlar diye tanımlanır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İnanç kelimesi tanımlarda imanı da kapsayacak şekilde daha genel bir anlam ifade ederken; iman, bir dine yönelme olarak, daha özel manada kullanılmaktadır. Smith, iman ve inanç kavramları arasında bir ayırım yaparak, imanın “temel bir insani nitelik” olduğunu belirtir. Fowler da Smith’in bu ayrımını aynen kabul eder. Ona göre iman, inancı ifade etme ve iletmenin önemli tarzlarından biridir. İnanç, imandan daha derindir, bilinçdışı güdülerimizi kapsadığı gibi, bilinçli iman ve fiillerimizi de içerir.

Yanıt Açıklaması: Orta yaşta bulunan yetişkinler, fizyolojik değişim ve farklılaşma yanında önemli psikolojik değişiklikler yaşamaktadır. Orta yaş döneminde şehvani duygular, kızgınlık, ahlaki infial, kendini beğenmişlik, hırs, kendine ilgi gösterilmesi ve inançlarda dogmatizm gibi konularda gençlik dönemine göre zayıflamalar olabilmektedir. doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bireyselleşme kişisel bir faktör olarak değerlendirilirken, eleştirel olma, soyut düşünme ve zihinsel gelişim düzeyi bilişsel faktörler içinde sayılır. Akran ilişkileri ise sosyal faktörlerdendir. Bu anlamda doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dinî değişim, psikolojik anlamda “dinî inanç ve davranışlarla ilgili yön değişimi” olarak tanımlanır. Dolayısıyla dinî değişim, zihinsel, duygusal ve davranışsal, dinle ilgili her türlü değişimi ifade eder. Tabii ki din değiştirmeyi de içine alan geniş bir anlama sahiptir. Dinî değişim olaylarının en yaygın olanı İslam’da “tövbe” olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Dua ruhsal bir hal olduğuna göre, insana sükün veren, kalp huzuru getiren şartların elverişliliği önemlidir. Bir cami, sakin bir ortam, gecenin sessizliği gibi dış etkilerden uzak, insanın içe dönüşünü, Allah’a yaklaşımını daha çok sağlayan bir yerde yapılan dua, kuşkusuz daha verimli olur.

Yanıt Açıklaması: Din Psikolojisi, yöntemi gereği “aşkın (müteâl) olanı araştırma dışında tutar”. Yani Tanrı’nın varlığı, yokluğu, tanımı, tavsifi, tasviri gibi konularda yetkisiz veya tarafsızdır. Dolayısıyla Din Psikolojisi ancak ve sadece insanın Tanrı, Mutlak Varlık veya Nihaî Hakikat olduğuna inandığı şeyle ilişkisine yoğunlaşabilir. Din Psikolojisinin görevi, Tanrı’yı ispat etmek, tanımlamak, tavsif veya tasvir etmek ya da insanın bu konudaki yeterliliğini iddia etmek değil; Tanrı-insan ilişkisi çerçevesinde, insanın inanıp bağlandığı Tanrı tasavvurunu anlamaya çalışmaktan ibarettir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal öğrenme teorisine göre, çocukta tabii bir duygu olarak ortaya çıkan din duygusunun gelişmesinde ve şekillenmesinde taklit, öğrenme, özdeşleşme ve örnek alma etkiliyken içselleştirme etkili değildir. Bu doğrultuda sorunun doğru cevabı D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Başa çıkılamaz durumlarla karşılaşıldığı durumlarda kutsalın dili (sabır, hikmet, ıstırap, ümit, sınırlılık, ilahi amaç, kader vb.) daha uygun bir hale gelmektedir.   Bu anlamda birinin ölümü başa çıkılmakta zorlanılan bir durumdur. Diğer taraftan diğer şıklardaki ifadelerde tedavisi olan ya da elimizden bir şeylerin geldiği durumlar sunulmuştur. Dolayısıyla doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Benlik, bir kimsenin kendi kendisi hakkındaki algıları ve yargıları toplamıdır. Benlik sürekli yenilenen bir oluşumdur. Her yaşantı, baştan geçen her olay, birey için önemli olan kişilerin onu beğenip beğenmemeleri, eleştirmeleri ya da övmeleri ve onun bunları algılayış tarzı, benliğinde yer eder, benliğinin alacağı şekli etkiler.

Yanıt Açıklaması: Allah’a karşı duyulan sevgi, saygı ve bağlılığın, O’nun nimetlerine şükrün ifadesi olarak dualar yapılmaktadır. Özellikle yemek dualarında bu  çok net olarak görülmektedir. “Ya Rabbi! Verdiğin nimetlere, sıhhat ve afiyete binlerce şükürler olsun!” ifadesi çokça söylenen bir şükür duasıdır.

Yanıt Açıklaması: Kadir-i Mutlak Tanrı tasavvuru, olumsuz anlamda ikili bir anlayışın oluşmasına yol açabilir. Bu tasavvur, bir taraftan insanın her türlü müdahalesini boş kılan bir kaderciliğe, diğer taraftan her türlü sebeplilik bağının kaybolduğu tam bir pasif dünya anlayışına götürebilir. Günümüz dünyasının post-modern şartları, Kadir-i Mutlak Tanrı tasavvurunun olumsuz şekillerinden, daha çok ikincisini yansıtmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İbadet insanı, olumsuz kişilik özelliklerinden uzaklaştırıp, olumlu kişilik özellikleri geliştirmesine yardımcı olur. Söz gelimi namaz kılan insan, yalan söylemekten, ikiyüzlü hareket etmekten kaçınır; samimi ve dürüst olmaya çalışır. Çünkü her gün huzuruna çıktığı Yüce Rabbinin, her şeyi görüp gözettiğini bilir. Sadece kendi çıkarını düşünen bencil birisi değil, çevresindeki insanları da düşünen yardımsever, diğerkâm bir eğilim taşır. Hak ve adaleti gözetmeye dikkatli ve cesaretli olur.