İslam Mezhepleri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Fetih yoluyla İslam dünyasının sınırlarını genişletme hareketleri Hz. Ebu Bekir döneminde başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Arapça z-h-b sülasi fiilinden türeyen mezhep kelimesinin anlamı “izlenen, yol gidilen yer” anlamındadır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı devri yazarları üzerinde, ünlü Sünnî-Eş‘arî kelamcı Fahreddîn Râzî’nin (v.606/1209) büyük tesiri de farkedilmektedir. İlk Osmanlı müderrisleri genellikle Râzî ekolünün takipçisiydiler. Bu ekolün eserleri Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak yüzlerce yıl okundu. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hariciler kendileri için Ehl-i Şurât adını kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Mezheplerin ortaya çıkışına zemin hazırlayan pek çok neden vardır. Bunlar psikolojik, sosyolojik, dini, kültürel, siyasi unsurlar olarak sayılabilir. Mezheplerin ortaya çıkışında psiko-sosyal nedenler daha çok kişinin kendisi ve toplum ile olan ilişkileri ve dini algılama ve yorumlama biçimiyle ilgilidir. E seçeneğinde verilen ise dinin siyasi gelişimi ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Mezhep isimlerinin bir kısmı muhalifler tarafından aşağılama kastıyla konulmuş isimlerdir. Şiî kelamcı Ebû Ca’fer el-Ahvel’in takipçilerine Şeytâniyye ismi verilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ortak paydaları İslâm olmasına karşın, farklı kültürel aidiyetlere sahiptiler. Bu da çoğulcu ve katılımcı bir yaşama biçimini gerektiriyordu. Nitekim çoğulcu yaşama biçiminin en önemli temsilcilerinden olan Mürcie’nin bu türden şehirlerde taban bulması tesadüf değildir.

Yanıt Açıklaması: Ebu Hamid el-Gazzali, Eş'ariyye mezhebinin İslam coğrafyasına yayılmasında etkili olan isimlerden birisidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Birinci seçenek ''Dinleri veya mezhepleri diğerleri ile karşılaştırmaya kalkışmaz.'' şeklinde olması gerektiğinden ve ikinci seçenek ''Tasvirci bir yöntem kullanmaz.'' şeklinde olması gerektiğinden yanlıştır . Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İsmailiyye için Ta‘lîmiyye, Bâtıniye, Melâhide ve Seb‘iyye isimleri de kullanılmaktadır. Caferiyye ise başka bir mezhebin adıdır.

Yanıt Açıklaması: Yalnızca Suriyeliler ve Şam valisi olan Muâviye b. Ebi Süfyan, Hz. Ali’nin halîfeliğini tanımadı. Hz. Ali, Ümeyyeoğulları’ndan olan Muâviye’yi valilikten azledememişti. Muâviye, Hz. Osman’ın katillerinin bulunup cezalandırılması talebini daha da ileri bir noktaya taşıdı ve onun katlinden Hz. Ali’yi sorumlu tuttu. Hatta Hz. Osman’ın kanlı gömleğini kullanarak Suriyelileri halîfe aleyhine kışkırttı ve olayı bir Haşimoğulları Ümeyyeoğulları çekişmesine dönüştürdü. Hz. Ali’nin biat taleplerini geri çevirdi. Karşılıklı restleşmeler, iki kesim arasında kaçınılmaz bir savaşa kapı araladı. Suriye’nin kuzeyinde Rakka şehri yakınlarındaki Sıffîn ovasında Muâviye’nin ve Hz. Ali’nin ordusu arasında şiddetli bir savaş gerçekleşti (37/657).

Yanıt Açıklaması: Makalat teriminin tekili makaledir, fikir, söz, inanç anlamına gelmektedir. Mezhepler tarihi yazıcılığı her grup mensubunun kendi görüşünü savunması, diğer görüşleri eleştirmesi şeklinde başlamış bu gayeyle yazılan ve türünün ilk örnekleri olan küçük hacimli eserlere makalat denmiştir.

Yanıt Açıklaması: Muhammed b. el-Hanefiyye’nin ismi etrafında ortaya çıkan Keysâniyye ’nin, onun ölmediği, Radvâ dağında gizlendiği ( gaybet ), bir gün insanların arasına geri dönerek yeryüzünü adaletle dolduracağı ( mehdî ) şeklindeki inançları, Şiî farklılaşmaların ilklerinden olarak kabul edilebilir. Vasiyet nazariyesine dayanan Keysâniyye, Peygamber’in, Ali’yi vasî olarak atadığını öne sürüyor; bunu ondan sonra Hasan ve Hüseyin’e, sonra da İbnü’l-Hanefiyye’ye taşıyor; ondan sonra ise oğlu Ebû Hâşim’e götürüyordu. Bu gelişme Şîa hareketinin parçalanmasına ve birinci asrın sonunda bir dizi fırkaya bölünmesine yol açmıştır. Her bir fırka Ebû Hâşim’den vasiyetli olduğunu iddia etmiştir.

Yanıt Açıklaması: En son ele aldığımız dört imam, aynı zamanda Ehl-i Sünnet içinde doğup da bugüne Hanefîlik, Mâlikîlik, Şâfiîlik ve Hanbelîlik şeklinde ulaşan dört Sünnî fıkıh mezhebinin de kurucuları sayılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Basra Hâricîliği, Nehrevan'dan kurtulan Mis'ar b. Fedekî et-Temîmî tarafından kuruldu.

Yanıt Açıklaması: Fırka kelimesi, siyasi ve itikadi gayelerle vücut bulmuş gruplar yanında, kendilerini İslâm’a nispet eden dini, felsefi ve siyasi oluşumların karşılığı olarak kullanılır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ölmeden önce kendisine devlet başkanının kim olacağı sorulmasına karşın, Hz. Ömer doğrudan bir isme işaret etmedi; bunu Hz. Osman, Hz. Ali, Hz. Talha, Hz. Zübeyr, Hz. Sa‘d b. Ebî Vakkâs ve Hz. Abdurrahman b. Avf’tan oluşan altı kişilik bir şura heyetine havale etti. Abdurrahman b. Avf’ın başkanlığını yaptığı heyette, Hz. Osman’ın halîfeliği üzerinde karar kılındı.

Yanıt Açıklaması: Nizârî İsmâilîler de İsmâiliyye’nin temel inanışı olan bâtınî akideyi bütünüyle sürdürürler. Onlara göre İslâm’ın şartı iman (velâyet), tahâret, namaz, zekat, oruç, hac ve cihat olmak üzere yedi esastan ibarettir. İmanın en önemli şartı, zamanın imamını bilmek ve onun emirlerine boyun eğmektir. İman, sadece imama velâyet ile mümkün olur. İmânın ve İslâm’ın diğer esasları, velâyetin sadece yardımcı unsurlardır. Allah’ı tanıma, zamanın imamını tanımadır. İmam cismen fanî bir insana benzer, fakat onun ilahî tabiatı kesinlikle bilinemez. Doğru cevap 'A'dır.

Yanıt Açıklaması: Topluluk taraftarlar ı anlam ı ndaki Ehl-i cemaat ; Ehl-i sünnet taraf ı ndan en çok tercih edilen isimlerdendir. “Yetmi ş üç f ı rka” hadisinin baz ı versiyonlar ı nda geçen Sevâd- ı a’zam (büyük kalabal ı k) ifadesi de “ço ğ unluk Müslümanlar” anlam ı nda Sünnîlik için kullan ı lmaktad ı r. “Kurtulu ş a eren grup” manas ı ndaki f ı rka-i nâciye ; “yetmi ş üç f ı rka” hadisinde geçmekte, bu yüzden de her f ı rka mensubu, ba ğ l ı s ı oldu ğ u f ı rkan ı n f ı rka-i nâciye oldu ğ unu iddia etmektedir. Ehl-i sünnet de bunlar ı n ba ş ı nda gelmektedir. Yine Ehl-i hak ve ehl-i hüdâ da, ha k ve hidayet taraftarlar ı anlam ı nda kullan ı l ı r.

Yanıt açıklaması yok