Günümüz Fıkıh Problemleri

Yanıt Açıklaması: Adet kanaması bir hükmî kirliliktir ve namaza manidir. Namaz kılmayacak kişinin namazlarını birleşik bir vakitte kılması yani cem etmesi söz konusu değildir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde pek çok mesele tek kişinin yetkinliği ve uzmanlığı ile halledilemeyecek ölçüde çok yönlü ve karmaşıktır. Bu yüzden bu meselelerin konunun uzmanlarının da katıldığı çeşitli toplantı ve kurullarda ortak akılla ve çok yönlü olarak ele alınması büyük önem taşımaktadır.  Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 45–65° enlemleri arasında yaşayanların gündüz namazlarını normal vakitlerinde kılmaları gerekir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Dinî emir ve yasaklar, kural olarak bütün şahıslar için, her zaman ve şartta geçerlidir. Bunları değiştirmeye kimsenin yetkisi yoktur. Bunun tek istisnası, zaruret halleridir. Biyolojik ihtiyaçları karşılamak için helal yiyecek ve içecek bulunamaması ve tedavi ihtiyacı başta gelen zaruret sebepleri olmaktadır. Açlıktan bunalıp çaresiz kalanlar ihtiyaç miktarını aşmamak şartıyla haram olan gıdalardan yararlanabilirler (Bakara 2/173; Mâide 5/3). Helal sayarak değil de çaresizlik sebebiyle haram gıdalardan tüketen kimse, bu davranışından sorumlu olmaz. Zira insanın hayat hakkı ve bunun tehlikelerden korunması, İslam’ın temel gayelerindendir. Şu halde insanın vücut bütünlüğünün tehdit altında bulunduğu durumlarda, gıdadaki haram oluş özelliği geçici olarak kalkmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Dini^ usu^le uygun kesilmeden öldürülmüş ya da kendiliğinden ölmüş hayvanlar meyte grubuna girer. Ma^ide su^resinin üçüncü a^yetinde bu durumun değişik şekillerde ortaya çıkabileceği ifade edilmiştir. Bunlar, boğulmuş, sert bir cisimle vurularak öldürülmüş, yüksek bir yerden atılma veya düşme sonucu ölmüş, başka bir hayvanın darbesiyle ölmüş ve yırtıcı ya da pençeli hayvanların öldürüp parçaladığı hayvanın eti şeklinde belirtilmiştir. Aslında ölmüş hayvan sınıfına dahil olmakla birlikte balık ve çekirge ölüsü, Hz. Peygamber’in (s.a.) beyanıyla helal olan gıdalardan sayılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İslam bilginleri şu hususta görüş birliği etmişlerdir. Şayet uzman bir doktor hayatî bir tehlikeden ancak haram olan bir madde içeren ilaçla kurtulunabileceği ve bunun alternatifinin de bulunmadığını bildirirse, bu ilaçla tedavi caizdir. Bu şekilde hayati bir tehlikenin bulunmadığı durumlarda bir grup bilgin haram madde ile tedaviyi caiz görmezken, çoğunluk bunu belli şartlarla caiz görmektedir. Bunun için aranan iki temel şarttan birisi, alternatif helal bir ilacın bulunmaması, diğeri ise ehliyetli bir doktorun teşhis ve önerisinin bulunmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Klasik fıkıh terminolojisinde ana rahmindeki çocuğa cenîn adı verilir. Bu ismi gebeliğin hangi evresinde aldığı konusunda bir sınırlama yoktur. Mirasla ilgili bazı hükümler sağ doğmak kaydıyla çocuk ana rahmine düştüğü andan itibaren geçerli olur. Buna karşılık ana rahmindeki çocukla ilgili diğer bazı hükümlerin sabit olması ceninin yaratılışının belirli bir aşamaya gelmiş olmasına bağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tek taraflı iradesiyle boşama yetkisine sahip olan koca, gerek evlilik akdinin kuruluşu sırasında gerekse nikâhın devamı sürecinde boşama selahiyetini hanımına devredebilir. Buna fıkıh literatüründe, boşama hakkının devri anlamında olmak üzere “tefvîzü’t-talâk” denilmektedir

Yanıt Açıklaması: Gelenekselci/taklitçi yaklaşımlar: Bu yaklaşımların sahipleri, belirli mezheplerin fıkıh eserlerinde yer alan görüş ve açıklamaları çoğunluk itibariyle evrensel ve değişmez hükümler olarak görürler. Bunların günümüz fıkıh problemleri için de yeterli çözümler sunduğunu, dolayısıyla yeni içtihatlara çok fazla ihtiyaç olmadığını düşünürler. Bu kişiler yeni ictihat söylemlerine de büyük tepki gösterirler. Günümüzde bu anlayışın taraftarları giderek azalmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Din, can, mal, akıl ve neslin korunması zaruriyattır. Davranış, tahsiniyyat'tır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Şu halde nikâh işlemi resmiyet kazanmadığı sürece, nikâhtan doğan hak ve sorumlulukların maddî hukuk yaptırımıyla desteklenmesi mümkün olmadığından, mağduriyetlerin yaşanması kaçınılmazdır. Dolayısıyla resmî nikâh gerçekleşmeden, herhangi bir hukukî yaptırımı bulunmayan gayr-ı resmî mahiyette ‘dinî nikâh’ yapmak ve bununla yetinmek doğru değildir.

Yanıt Açıklaması: Fıkhın, hükümlerin değişmesine kapalı olduğu görüntüsü veren özelliklerinden en önemlileri onun amaç ve kaynak itibariyle ilahî nitelikli oluşu, İslâm’ın kemâle ermiş ve ebedî yürürlükte kalmak üzere gönderilmiş bir din olması ve bütüncül ve gayeci bir özelliğe sahip bulunmasıdır.

Yanıt Açıklaması: herhangi bir sebepten ölen hayvan etiyle birlikte üzerine Allah'ın ismi okunmadan boğazlanan hayvanla birlite kan ve domuzun eti de direk Kur'an'da haram kılınmışlardır. yırtıcı hayvanların etleri ise Peygamberimiz tarafından yasaklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: İslam, genel yapısı itibariyle inanç, ibadet, muamelât ve ukûbât şeklinde dört ana bölümden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Fakat istihâle, dışarıdan müdahaleyle yani irade ve isteğe bağlı olarak gerçekleşirse, istihâleye uğrayan ürün Şâfiî ve Hanbelîlerle, Hanefî müctehidlerden Ebu Yusuf’a göre helal hale gelmez, tüketilmesi hâlâ haramdır. Nitekim Allah Resûlü (s.a.) şarabın sirkeye dönüştürülmesini yasaklamıştır (Müslim, “Eşribe”, 11).

Yanıt Açıklaması: Ölüden diriye organ naklinin caiz olması için şu şartların bulunması gerekir. Organ naklinde bir zaruretin bulunması, konunun uzmanlarında hastanın bu tedaviyle iyileşeceğine ilişkin güçlü bir kanaatin oluşmuş bulunması, ölümden önce kendisinin veya ölümünden sonra mirasçılarının onayının alınmış olması, tıbbî ve hukukî ölümün kesinleşmiş olması, organın bir ücret veya çıkar karşılığında verilmemiş olması, alıcının da organ nakline razı olması. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1 Klasik fıkıh geleneğinin en belirgin özelliği belirli mezhepler temelinde üretilmiş olmasıdır. 2 Akademik yaklaşımlar mezhepler üstü ve delil odaklı çözüm getirme yolunu seçmiştir. 3 Gelenekselci-taklitçi yaklaşımlar yeni içtihatlara çok fazla ihtiyaç olmadığını düşünürler. Belirli mezheplerin fıkıh eserlerinde yer alan görüş ve açıklamaları çoğunluk itibariyle evrensel ve değişmez hükümler olarak görürler. 4 Yeni selefîci yaklaşımlar klasik fıkıh birikimi ve geleneğini büyük ölçüde yok sayan veya reddeden bir anlayışa sahiptir. Aslî kaynaklara dönüş çağrısını dillendiren ve ictihada aşırı vurgu yapar. 5 Modernist-tarihselci yaklaşımlar köken olarak Batı’ya aittir. Her şeyin tarihe göre değiştiği ve tarihsel olanın evrensel olamayacağı temel düşüncesine dayanmaktadır. Bu anlayışa göre Kur'ân ve Sünnet nasları da belirli tarihî şartların ürünüdürler ve bu bakımdan tarihseldirler. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Müslüman bilinç ve duyarlığına sahip kişiler için, hayatın normal seyrini sürdürdüğü şartlarda, içki içmenin meşru gerekçelerinden söz etme imkanı yoktur. Nişan, düğün, mezuniyet, yılbaşı gibi gün ve kutlamalar, asla içki tüketiminin meşru sebepleri olarak görülemez. ‘Bir defaya mahsus tatma’, ‘sadece bir kadeh içme’, ‘kalbe iyi gelme’ gibi, içkiyi masum göstermeyi amaçlayan aldatıcı ifadeler de, haram hükmünü çiğneme gerekçesi olamaz. Bununla birlikte hayatın normal seyrinin dışına çıktığı durumlarda özel hükümler devreye gireceğinden, geçici ve sınırlı olmak üzere içki içmek mümkün ve caizdir. Sözgelimi boğazına düğümlenen bir şey sebebiyle nefes alma veya yutkunma güçlüğü çekip hayatı risk altında bulunan kişiler, içki dışında meşru bir sıvının bulunmaması halinde, ihtiyaç ölçüsünde içki içebilirler. Aynı şekilde yanlışlıkla (hata) veya cebir ve tehdit (ikrah) sebebiyle içki içenler, bir haramı çiğnemiş, dolayısıyla günah işlemiş olmazlar. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İslam bilginleri otopsinin caiz olması için şu şartların yerine gelmesini gerekli görürler: Otopsi yapılmasını gerektiren bir zaruretin veya zaruret hükmünde değerlendirilebilecek insanî ve toplumsal bir ihtiyacın bulunması, otopsi yapılacak kişinin ölümünün tam olarak gerçekleşmiş bulunması, ölünün yakınları varsa onların rızasının alınmış olması, otopsinin uzman tabip tarafından yapılması, otopsinin maddi bir menfaat karşılığında yapılmaması, otopsinin zaruret ölçüsünü aşmayacak ve ölünün saygınlığını ihlal etmeyecek bir şekilde yapılması, otopsiden sonra cesedin mümkün olan en kısa zamanda usulüne uygun olarak defnedilmesi. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bunun yanında yiyecek, içecek ve bağımlılıklarla ilgili yasakların, bazı aklî sebeplere dayandığını ve bir takım amaçları gerçekleştirmeyi hedeflediğini söylemek de mümkündür. Bu amaçların başında, insanın akıl, ruh ve beden sağlığının her türlü zararlı etkiye karşı korunması gelmektedir. Bu açıdan zararı sabit olan şeyler haram kılınmıştır.