Günümüz Fıkıh Problemleri

Yanıt Açıklaması: Namaz vakitleri güneş ve dünyanın hareketlerine göre belirlenmektedir. Bu belirlemede, dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesi ile oluşan güneşin doğması, batması, gölge uzunluğu, şafağın belirmesi ve kaybolması, fecrin doğması gibi özel durumlar esas alınmaktadır. Ancak bu süreler sabit değildir. Mevsimlere ve bölgelere göre değişebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bu olay ziynet eşyalarının zekatına işaret etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ötenazi uygulanışı bakımından iki temel kısma ayrılmaktadır: 1. Aktif ötenazi: İyileşmesi tıbben mümkün görülmeyen bir hastanın acı ve ıstırabını gidermek amacıyla, hayatına son verecek maddelerin, kendisinin veya kanuni temsilcisinin isteği üzerine bilerek kullanılmasına denir. Örneğin hastanın zehirli iğne ile öldürülmesi gibi. 2. Pasif ötenazi: Hastanın hayatının devamı için zorunlu olan tıbbî tedavinin durdurulması ve böylece ölüme terk edilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Hanbelîler'e ve onlarla aynı görüşü paylaşan bazı bilginlere göre haram maddelerle tedavi caiz değildir. Zahirî bilginleri yenilip içilmesi haram maddelerle tedaviyi ilke olarak caiz görürler. içinde Hanefî ve Şâfiîlerin de bulunduğu İslam bilginlerinin çoğunluğu haramla tedaviyi belli şartlarla caiz görürler. Bu sebeple sıralama c a b şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Kurban ibadetinin icra edilişi değil sonuçları fakirleri ilgilendirmektedir. Amaç emre itaat, sonuç fakirlere yardımdır. Dolayısıyla, sadece sosyal dayanışma ve malî yardıma indirgenebilecek bir ibadet olmayan ve içerisinde bir takım hikmetleri barındıran kurban yerine başka bir ibadetin ikame edilmesi, mesela kurbanın parasının dağıtılması, fakirlere gıda yardımı yapılması, namaz kılınıp, oruç tutulması caiz görülmez.

Yanıt Açıklaması: İslam bilginleri hak dini şöyle tanımlarlar: “Din akıl sahibi insanları kendi tercihleriyle bizzat hayırlı olan şeylere götüren ilahî bir kanundur.”

Yanıt Açıklaması: Tabbudî hükümler fıkhın değişime kapalı alanlarını, ta`lîlî hükümler ise genişletilmeye ve değiştirmeye elverişli alanlarını oluşturmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İslam bilginleri otopsinin caiz olması için şu şartların yerine gelmesini gerekli görürler: · Otopsi yapılmasını gerektiren bir zaruretin veya zaruret hükmünde değerlendirilebilecek insanî ve toplumsal bir ihtiyacın bulunması. · Otopsi yapılacak kişinin ölümünün tam olarak gerçekleşmiş bulunması. · Ölünün yakınları varsa onların rızasının alınmış olması. · Otopsinin uzman tabip tarafından yapılması. · Otopsinin maddi bir menfaat karşılığında yapılmaması. · Otopsinin zaruret ölçüsünü aşmayacak ve ölünün saygınlığını ihlal etmeyecek bir şekilde yapılması. · Otopsiden sonra cesedin mümkün olan en kısa zamanda usulüne uygun olarak defnedilmesi.

Yanıt Açıklaması: Tahâret, namaz, oruç, zekât ve hac gibi bütün ibadetleri içine alan terim ibâdâttır.

Yanıt Açıklaması: Bu bilimsel veri, farklı sebeplere bağlı iddet hükümleriyle birlikte değerlendirildiğinde, şu tespiti yapmak hiç de zor olmayacaktır: İddet hükmünün amaç ve hikmeti, gebeliğin belirlenmesine indirgenemez. Zira amaç bundan ibaret olsaydı, en azından menopoza girmiş kadınlar, bilhassa yaşı ilerlemiş nineler hakkında herhangi bir iddet hükmünün bulunmaması gerekirdi. Halbuki Talak suresinin dördüncü âyetinde yaşının ilerlemesi sebebiyle adet görmeyen kadınların, yeni bir evlilik yapabilmeleri için üç ay iddet beklemeleri gerektiği açıkça ifade edilmiştir (Talak 65/4).

Yanıt Açıklaması: Gerek Kur’ân ve Sünnet’te ele alınışı, gerekse fıkıh doktrini ve edebiyatındaki yeri itibariyle evlilik, karakteristik özellikleriyle ibadet mahiyetine de sahip tipik bir medenî sözleşmedir.

Yanıt Açıklaması: Açlıktan bunalıp çaresiz kalanlar ihtiyaç miktarını aşmamak şartıyla haram olan gıdalardan yararlanabilirler (Bakara 2/173; Mâide 5/3). Helal sayarak değil de çaresizlik sebebiyle haram gıdalardan tüketen kimse, bu davranışından sorumlu olmaz. Zira insanın hayat hakkı ve bunun tehlikelerden korunması, İslam’ın temel gayelerindendir.

Yanıt Açıklaması: İctihât “fakihin şer`î-amelî bir meselenin hükmünü ilgili delillerden çıkarabilmek için olanca gayretini sarfetmesi” şeklinde tanımlanmaktadır. Bu melekeye sahip olan kimseye de müctehit adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Şu hususta bütün fıkıh mezhepleri ve müctehidler ittifak halindedirler. ‘İlahî talep ve yasakların tamamı, temel karakteri itibariyle, Allah’a gönülden bağlılığın test edileceği kulluk sınavı mahiyeti taşır (taabbud). İlahî iradeye gönülden teslimiyet gösterip içtenlikle kullukta bulunanlarla böyle hareket etmeyenlerin ayırt edilmesi, ilahî buyrukların ortak hikmet ve amacını oluşturur.’

Yanıt Açıklaması: Müslüman aile, Allah ve Resûlü’nün istediği gibi yaşayan ailedir.

Yanıt Açıklaması: Bu açıdan dikkat çekilmesi gereken iki önemli husus bulunmaktadır: ? Zaruret halinde haram olan gıdadan tüketme izni, geçici ve istisnaî bir hükümdür. Zaruretin sona ermesiyle birlikte genel hüküm (haram) tekrar işlerlik kazanır. ? Zaruret halinde haram gıdadan yararlanma, zarureti asgarî düzeyde ortadan kaldıracak ölçüyü aşamaz.

Yanıt Açıklaması: Kesen kişinin dini^ mensubiyeti ve kesim sırasında Allah’ın adının anılmasıyla ilgili görüş ve değerlendirmelerin şu noktalarda birleştiği görülmektedir: İslam, Yahudilik ve Hıristiyanlık gibi ilahi^ kaynağa dayalı bir dine mensup olmayanların kestiği hayvanların eti yenilemez. Müslüman veya ehl-i kitaptan birisinin Allah’tan başkası adına kestiği hayvanın eti haramdır. Müslüman ya da ehl-i kitap birisinin, kesim sırasında Allah’ın adını anmayı unutması, Za^hiri^ler hariç, o hayvanın etini haram hale getirmez. Buna göre doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hanefîlere göre yetişkin (bulûğa ermiş) kızlar, malî tasarruflarda bulunabildiklerine göre, tek başlarına evlilik kararı da alabilirler; bunun için velilerinin izin ya da onayı gerekmez. Aralarında Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelî mezheplerinin de bulunduğu çoğunluğa göre ise, yetişkin de olsa kızlar ancak velileri aracılığıyla evlenebilirler. Bu mezheplere göre veli izni olmadan gerçekleşen evlilikler geçersizdir (bâtıl). Hz. Peygamber’in (s.a.), “Veli ve iki âdil şahit bulunmadan nikâh olmaz”, “Velisinin izni olmadan evlenen kadının bu evliliği hükümsüzdür” şeklindeki açıklamaları, bu şartın hukukî dayanaklarını oluşturmaktadır. (Hadisler için bk. Buhârî, “Nikâh”, 36; Ebu Davud, “Nikâh”, 19).

Yanıt Açıklaması: Fakat İslam âlimleri, domuz etinin haramlığıyla ilgili âyetlerde, bu durumun fısk (hak yoldan sapma) ve rics (maddî veya manevî anlamda pis ve murdar) olarak ifade edilmesinden ve bazı hadislerden hareketle haramlığın domuzun eti ile sınırlı olmadığı görüşündedirler.

Yanıt Açıklaması: İslam Konferansı Teşkilatı Fıkıh Akademisi toplantılarda önceden belirlenen konularda bildiriler sunulmakta, bunlar etrafında tartışmalar yapılmakta ve ulaşılan kararlar açıklanmaktadır. Ayrıca bunların tamamı Akademi'nin çıkardığı Mecelletü Mecma‘i'l-Fıkhi'l-İslâmî dergisinde yayımlanmaktadır. Akademi'de ele alınan konuların büyük çoğunluğu günümüz fıkıh problemleriyle ilgilidir. Doğru cevap E seçeneğidir.