Günümüz Fıkıh Problemleri

Yanıt Açıklaması: Karı-kocanın anlaşmasıyla evliliğe son verme. Bu, karının kocasına belli bir malî bedel ödeme teklifinde bulunması, kocasının da bunu kabul etmesiyle gerçekleşen ayrılık şeklidir ki, fıkıh literatüründe buna hul’ ya da muhâlea denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: İslam’ın aile kurumuna yaklaşımını ve oturduğu zemini ifade eden birçok değer ve ilkeden söz etmek mümkündür. Burada, günümüzde aileye yüklenen anlam ve buna bağlı aile sorunlarının çözüme kavuşturulması noktasında, önemli olan bazı değerlere kısaca yer verilecektir. Sevgiye Dayalı Huzur ve Şefkat Yuvası Emanet ve Sorumluluk Bilinci Aile Mahremiyetinin Korunması İslamî Değer ve Hükümlere Tam Bağlılık

Yanıt Açıklaması: Kocanın spermi ile karısının yumurtasının dışarıda döllendirilmesiyle oluşan emriyonun diğer karısının rahmine yerleştirilmesi caiz görülmeyen bir uygulamadır.

Yanıt Açıklaması: Sözü edilen bilginler ve kurullar canlıdan canlıya organ naklinde şu şartların bulunmasını gerekli görürler: ? Bir zaruretin bulunması. ? Vericinin izin ve rızasının bulunması. ? Organın alınmasının vericinin hayatını riske sokmayacak, sağlığını ve beden bütünlüğünü bozmayacak olması ve bu durumun tıbbi raporla belgelendirilmesi. ? Konunun uzmanlarında operasyon ve tedavinin başarılı olacağına ilişkin güçlü bir kanaat oluşmuş bulunması. ? Yeterli tıbbî ve teknik şartların bulunması. ? Organ vermenin ücret veya belli bir çıkar karşılığında olmaması.

Yanıt Açıklaması: İnsanın içine doğduğu ve ilk değerleri kazandığı kurum ailedir.

Yanıt Açıklaması: Ötenazi sözlükte "iyi ölüm" demektir. Terim olarak da iyileşmesi imkansız bir hastalıktan dolayı dayanılmaz acılar çeken bir kimsenin yaşamına, kendi veya kanunî temsilcilerinin isteği üzerine, acı vermeyen bir yöntemle son vermesine ötenazi denir.

Yanıt Açıklaması: 66 enleminden itibaren sadece yatsı ve imsak vakitleri değil, diğer namazların vakitleri de oluşmamaktadır. Kutuplara yaklaştıkça güneşin batmadığı ya da doğmadığı gün sayısı artmaktadır. Buralarda 24 saat içinde güneş doğup batmamakta, aksine uzun süre gündüz veya gece yaşanmaktadır. Uzun gecelerin yaşandığı bölgelerde, günlerce gündüz namazlarının vakti, uzun gündüzlerin yaşandığı bölgelerde de gece namazlarının vakti oluşmamaktadır. Oluşmayan bu namaz vakitlerinin takdir edilip edilemeyeceği, eğer edilecekse neye göre takdir edileceği tartışmalıdır.

Yanıt Açıklaması: İslâm dininin tamamlanmış, bütünlüğe ulaşmış, kemâle ermiş olması da hükümlerin değişmesine engel olarak gözüken hususlardan biridir. Kur’an-ı Kerîm’de bu husus, “Bugün size dininizi kemâle erdirdim. Üzerinizdeki nimetimi tamamladım, din olarak sizin için İslâm’ı seçtim ve ondan razı oldum” (el-Mâide 5/3) ayetiyle ifade edilmiştir. Bu ve benzeri ayetlere göre din tamamlanmış olup onun hükümlerine eklemeler yapmak veya mevcut hükümleri başkaları ile değiştirmek İslâm’ın bu özelliği ile bağdaşmaz.

Yanıt Açıklaması: Sahabe nesilinin önde gelen alimlerinden İbn Abbas anlatıyor: “Hz. Peygamber ile Ebu Bekir döneminde ve Ömer’in yönetiminin ilk iki yılında üç boşama bir sayılıyordu. Hz. Ömer, ‘bu insanlar düşünüp taşınarak yapmaları gereken bir işi aceleye getirir oldular. Onların bu aceleci beyanlarını olduğu gibi geçerli saysak’ dedi ve aynı anda yapılan üç boşamayı üç boşama olarak uyguladı” (Müslim, “Talak”, 15, 17; Müsned, I, 314; III, 23).

Yanıt Açıklaması: İslâm’ın bir taraftan özünü ve safiyetini koruyup diğer taraftan durmadan değişen hayat realitesine uyum sağlama zorunluluğu ve yeteneği onun bazı hükümlerinde zamana, çevreye ve şartlara göre nisbî bir değişme olup olmayacağı meselesini gündeme getirmiştir. Bu konu klasik fıkıhta “ahkâmın tağayyürü (hükümlerin değişmesi)” adı altında ele alınmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde evliliğin sonlandırılmasıyla ilgili olarak yaygınlık kazanan aile problemlerinden bazıları şunlardır: Aile birliğinin kocanın tek taraflı iradesiyle sonlandırılması. Boşamanın bir anda ve tüm yetkiler kullanılarak gerçekleşmesi. Boşama iradesinin açığa vurumu sırasında şahitlerin bulunması ve boşama tasarrufunun resmi organlar nezdinde kayıt altına alınması. Eşinden ayrılmış veya kocası ölmüş kadının yeni bir evlilik yapabilmesi için iddet bekleme zorunda olması. E seçeneği bu sorunlar arasında değildir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Şafiîler cenine gebeliğin kırkıncı gününden sonra ruh üflendiğine ilişkin hadisi esas alarak bu süre içinde eşlerin rızasının olması ve anne adayının bundan zarar görmemesi şartıyla çocuk düşürmenin caiz olduğunu söylemişlerdir. Hanbelî mezhebinde de tercih edilen görüş ruh üflenmeden önce çocuk düşürmenin caiz olduğu yönündedir. Onlar da bu konuda kırk günü esas almışlardır.

Yanıt Açıklaması: İki namazı bir vakitte kılmanın İslam literatüründeki kavramı cemdir.

Yanıt Açıklaması: İslam bilginleri otopsinin caiz olması için şu şartların yerine gelmesini gerekli görürler: ? Otopsi yapılmasını gerektiren bir zaruretin veya zaruret hükmünde değerlendirilebilecek insanî ve toplumsal bir ihtiyacın bulunması. ? Otopsi yapılacak kişinin ölümünün tam olarak gerçekleşmiş bulunması. ? Ölünün yakınları varsa onların rızasının alınmış olması. ? Otopsinin uzman tabip tarafından yapılması. ? Otopsinin maddi bir menfaat karşılığında yapılmaması. ? Otopsinin zaruret ölçüsünü aşmayacak ve ölünün saygınlığını ihlal etmeyecek bir şekilde yapılması. ? Otopsiden sonra cesedin mümkün olan en kısa zamanda usulüne uygun olarak defnedilmesi.

Yanıt Açıklaması: Namazları cem etmeyi caiz görenlerin delilleri; Arafat ve Müzdelife’de namazları cem etmenin gerekçeleri hac ibadeti dışındaki cemler için de haklı bir gerekçedir. Hac dışında da Hz. Peygamber’in cem ettiğine işaret eden rivayetler bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kur'an'da pek çok ayette namazla birlikte zikredilen ibadet namazdır.

Yanıt Açıklaması: Zaruret ise fıkıhta "dinin yasak ettiği bir şeyi yapmaya veya yemeye mecbur eden durum" anlamında kullanılan bir terimdir. Zaruret ilkesi aslında kolaylık ilkesinin bir gereği olup ana yolun tıkanması halinde açılan servis yolu gibi geçici ve istisnaî çözümler getiren bir fıkıh aracıdır.

Yanıt Açıklaması: Sigaranın insan sağlığını tehdit eden, tedavisi zor ağır hastalıklara sebep olan bir alışkanlık ve bağımlılık olduğunda herhangi bir şüphe bulunmamaktadır. Bilimsel araştırmalar, sigaranın, başta aktif içiciler olmak üzere, pasif içicileri ve çevreyi de tehdit eden zararlı etkilerini kesin biçimde ortaya koymuş bulunmaktadır. Bu zararlı etkilerden bazıları şunlardır: Sigara, kurtulmanın giderek güçleştiği alışkanlık ve bağımlılık (tiryakilik) meydana getirmektedir. Sigara, ağız, boğaz ve üst solunum yollarında tahribat oluşturmakta, mide ve kalp hastalıklarına sebep olmakta, damarlarda ve sinir sistemlerinde bozukluklara yol açmaktadır. C¸ağımızın en fazla korkulan hastalıklarından olan kanserin sebepleri arasında sigara içmenin de bulunduğu, birçok araştırma ile ortaya konmuştur. Sigara içmek, ağız, beden ve çevre kirliliği oluşturduğundan diğer insanlara verdiği zarar ve eziyet ciddi boyutlardadır. Sigaranın, sağlık açısından kesinlik ifade eden zararları yanında, ekonomik bakımdan da zararları bulunmaktadır. Sigara için harcanan para, herhangi bir faydası bulunmayan, meşru amaçtan yoksun bir harcamadır ve israftır. İsraf ise haramdır. Kur’a^n-ı Keri^m’de, “Yiyiniz, içiniz, fakat israf etmeyiniz” buyrulmuştur (A‘ra^f 7/31). Buna göre doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hanımına.

Yanıt Açıklaması: İslâm, herhangi bir coğrafî bölge, zaman veya ırk ayırımı olmaksızın bütün insanlığa hitap eden bir dindir. Kur’ân-ı Kerîm'de İslâm’ın bu özelliğini anlatan birçok ayet vardır. Bunlardan bazıları şöyledir: "De ki: Ey insanlar! Şüphesiz ben, göklerin ve yerin hükümranı, kendisinden başka hiçbir ilah bulunmayan, hayat veren ve öldüren Allah'ın hepinize gönderdiği bir elçiyim" (el-A`râf 7/158). "Ey Muhammed! Biz seni bütün insanlara ancak müjdeci ve uyarıcı olarak gönderdik. Fakat insanların çoğu bilmezler" (Sebe’ 34/28). Hz. Peygamber de daha önceki peygamberlere verilmeyip sadece kendisine bahşedilen beş özelliği sayarken "her peygamber yalnızca kendi kavmine göndedildiği halde, ben bütün insanlara gönderildim" demiştir (Buharî, "Teyemmüm", 1).