Açıklama:
Yanıt Açıklaması: Fatihanın vermek istediği dersler: 1. Her şeyden önce Fatihada yaratan ile yaratılan açısından ciddi bir iletişim kurulmaktadır. Adeta insanın yaratanı ile konuşması hem de eğitici ve öğretici bir dille irtibat kurulması söz konusudur. 2. Vahyin ilk yıllarında Allah ile insanlar arasında özellikle de bu yeni dine inanan insanların dillerinden düşürmeyecekleri ve bütün aktivitelerinde hatırlamaları gereken temel unsurlar birer formül olarak insanın önüne konulmaktadır. 3. Başta Allah’ın birliği ve merhameti öğretiliyor. Demek ki bu dinin temel esprisi Allah’ın merhametli oluşunun ta baştan insana öğretilmesidir. Öyle bir merhamet ki hem bu dünyayı ilgilendiren (rahman) hem de öteki dünyayı ilgilendiren (rahim) sıfatlarla bu rahmet vurgulanmakta ve insanın asla Allah’tan ümit kesmemesi gerektiği fikri böylece aşılanmak istenmektedir. Adeta daha sonra yine Mekke döneminde inecek olan şu ayetin manasını önceden öğretmek istemektedir: “Ey kendi nefisleri üzerinde aşırılığa kaçan kullarım, Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyiniz, Kuşkusuz Allah bütün günahları bağışlar. Çünkü O, bağışlayan ve merhamet edendir” (Zümer 39/53). 4. İnsana benimsetmek istenen ve özellikle de Müslümanlara verilmek istenen bir başka önemli noktada onun doğru olması ve bu yoldan asla şaşmamasıdır. Zaten dikkat edilirse doğruluk başta adalet olmak üzere toplumun her alanını kuşatan çok önemli bir kavramdır. Kur’an bunu ilk başta yerleştirmek istemektedir. Zaten insan doğru dürüst olduğunda üstesinden gelemeyeceği hiçbir şey yoktur. Hatırlamak gerekirse Hz. Peygamber: “Emrolunduğun gibi dosdoğru ol; sen de sana tabi olanlar da. Sakın aşırı gitmeyin. Kuşkusuz O, yaptıklarınızı görmektedir” (Hud 11/112) ayeti inince beni bu ayet yaşlandırdı, demiştir”. Kur’an’ı ciddi olarak okuyan insanlar göreceklerdir ki bu ve benzeri ayetler sadece Hz. Peygamber’i değil mutlaka müminleri de uyarmakta ve onlardan da aynı şeyleri istemektedir. O halde mümin olmanın temel ahlaki özelliklerinden birisi hal ve hareketlerinde, işinde, yönetiminde ve her türlü alış verişinde doğruluktur. Allah bu surede hem de okuyanın ağzından bu sözü almaktadır: “Bizi doğru yola ilet”. 5. Fatiha suresinin son ayetinde Allah bir de tarihten haber vermektedir. Bu da “kendilerine gazap ettiklerinin yoluna değil” ifadesi ile sunulmaktadır. Dikkat edilirse Allah tarihte kendisine ve gönderdiği talimatlara kulak vermeyip, inanmayıp yalanlayanlara belli ki son derece kızmaktadır. Onların akıbetleri ile ilgili ipuçları da vermektedir. Nitekim daha sonra gelen ayetlerde bunları okumaktayız. Aslında Allah işi baştan hatırlatarak bu tür davranışlara kapılmaması noktasında gerek o günün gerekse bu günün insanlarını uyarmaktadır. 6. Kur’an’ın ilk surelerinden biri olan bu surenin bir anlamı daha vardır. O da bu surede genel kuralların esaslarını bulmak mümkündür. Bu temel kurallar daha sonraları diğer surelerde oldukça detaylı bir biçimde sunulmaktadır. Aslında bu sureden önce indiği ifade edilen Alak, Müddessir ve Müzzemmil surelerinin bazı ayetlerinin bu sureden önce inmesi bir bakıma Hz. Peygamber’i hazırlamaktır. Adeta Hz. Peygamber’e bundan sonra indirilecek vahiylerin bir özeti olan Fatiha ile şunlar vurgulanmaktadır: Sadece Allah’a teslim ol, ona yalvar, putlardan uzak dur ve insanların da uzak durmalarını sağlamaya çalış, doğru olmayı şiar edin, insanlara da doğru olmalarını söyle, onların hem kendileri ile hem de çevreleri ile barışık olmaları gerektiğini söyle, daima çalış ve yararlı işler yap.
