Türk İslam Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Divan edebiyatının zirveye çıktığı en güzel eserlerin verildiği yüzyıl 16. Yüzyıldır. İran edebiyatının etkisinden uzaklaşan edebiyatımızın önemli şairlerinden biri de Bâki’dir. Bâki şiirlerinde İstanbul Türkçesini başarılı bir şekilde kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ammâ ba‘d: “Allah’a hamd, Peygambere salât ü selâm’dan sonra” anlamında bir deyimdir ki, bundan sonra asıl konuya geçilir. Asıl konu ile Hamdele ve salvele faslını ayırdığı için “ammâ ba‘dü” sözüne “faslu’l-hitâb” da denir.

Yanıt Açıklaması: Tatavlalı Mahremi^ Türki basit (Basitname) denilen yalın anlatımılı akımın önemli öncülerindendir

Yanıt Açıklaması: Yukarıda belirtilen bütün isimler hangileri Esmâ-ı hüsna kaleme alan Türk şairlerdendir.

Yanıt Açıklaması: Na’tlar divan ve mesnevilerde genellikle tevhid ve münâcâtlardan önce yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Allah’la ilgili edebî türleri şunlardır: Allah’ın Güzel İsimleri olan Esmâ-i Hüsnâlar, Allah’ın zatî ve sübûtî sıfatlarından bahseden Tevhidler ve kulun acziyetini dile getiren Münâcâtlar.

Yanıt Açıklaması: Sebk-i Hindi akımının XVIII. Yüzyıldaki temsilcisi şair Şeyh Galib’dir.

Yanıt Açıklaması: Belirtilen seçeneklerden hepsi wdebiyatımızdaki dinî-edebî nazım türlerindendir.

Yanıt Açıklaması: Günahlarından kurtulmak Kırk hadis türündeki eserlerin yazılış sebeplerinden birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Savaşma, vuruşma anlamına gelen cenk kelimesinden türetilen cenknâme, Hz. Ali ve oğlu Muhammed Hanefiyye’nin katıldığı çeşitli savaşları anlatan dinî destanî mesnevîlere verilen genel isimdir.

Yanıt Açıklaması: Hilye, Hz. Peygamber’in fizikî özelliklerini, vasıflarını ve güzelliklerini anlatan edebî eserlerlerdir.

Yanıt Açıklaması: Gariname aşık Paşa tarafından yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tasavvufî eserleri genel olarak iki gurupta tasnif etmek mümkündür. Bunlar: 1- Tasavvufî düşünceyi öğretmeyi amaçlayan eserler. 2- Hâl dilinin dışa yansıdığı eserlerdir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamberin doğumunu anlatan manzum eserlere Mevlid denmektedir.

Yanıt Açıklaması: 20. Yüzyıl Divan şiirinin yok olmaya başladığı bir dönemdir. Bu yüzyılda M. Akif, Yahya Kemal Beyatlı gibi şairler Divan şiiri geleneğini sürdürmüşlerdir.

Yanıt Açıklaması: Tasavvufun Türk edebiyatına iki şekilde etkisinden söz edilmektedir. Bunlar, divan şiirine etkisi ve halk şiirine etkisi şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: a. Âyin: Genel olarak dinî tören anlamına gelen âyin, Mevlevi tekkelerinde zikir ve semâ sırasında okunmak üzere çeşitli makamlarda bestelenen şiirlerdir. Âyinleri okuyan kişilere âyinhan adı verilir. Tapuğ: Gülşenî tekkelerinde zikir esnasında mûsikî eşliğinde okunan ilâhîlerdir. Nefes: Alevî-Bektaşî ve Melâmî şairlerin vahdet telkin eden ilâhîlerine verilen addır. Bunlar vücûdun birliği ilkesini (vahdet-i vücûd) nefeslerle telkin ederler. Bektâşiler, na’t ve Hz. Ali medhiyesini de nefes olarak isimlendirirler. Nefesler, gazel ve koşma tarzında heceyle yazıldığı gibi, aruzla yazılanları da vardır. Bektaşi tekkelerinde daha çok âyin-i cemlerde saz eşliğinde okunur. Duraklar: Ekseriyetle Halvetî tekkelerinde ve zikrin iki faslı arasında bir veya iki zâkir tarafından okunan ilahîlerdir.

Yanıt Açıklaması: Türk-İslâm edebiyatında dinî türlere baktığımızda en çok türün Hz. Peygamber ile ilgili olarak geliştiği görülür. Allah ile ilgili daha az tür gelişmiştir. Hz. Peygamber’in bir beşer olması sebebiyle kendisini hiç görmeyenler tarafından dahi kolayca anlatılabilmesine karşılık Allah’ın yüceliği ve varlığının insan idrakini aşması, ne kadar çaba gösterilirse gösterilsin O’nun hakkıyla anlatılmasını imkânsız kılmıştır. Dolayısıyla bu alanda gelişen edebî türler, O’nun vahdâniyeti, esma ve sıfatları ile O’na karşı sığınmayı, af dilemeyi içeren edebî ürünlerle sınırlı kalmıştır.

Yanıt Açıklaması: İlk sufi adıyla anılan kişi Kufeli Ebu Haşim’dir.

Yanıt Açıklaması: Gazavatnameler düşmanlara karşı mukaddes değerler uğruna yapılan savaşların anlatıldığı eserlerdir.