İslam Kurumları ve Medeniyeti

Yanıt Açıklaması: İslam ordularında gönüllü askerler ganimetten pay alarak çalışırlardı.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde; fıkıh, kelam, tefsir, hadis, siyer alanlarında birçok kitap yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kadıları Abbasiler döneminde yetkileri arttırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Emniyet teşkilâtının vazifelerini yürütmekle beraber ceza hukuku alanında kaza yetkisiyle de donatılan şurta, devletin güvenliği ve kamu düzeniyle ilgili suçlarla ilgilenmiştir. Bu konudaki gerekli cezalar şurta mahkemelerince verilip infaz edilmiş, diğer tazir cezaları ve hadler ise kadıların vazife ve yetkileri içinde kalmıştır.

Yanıt Açıklaması: Çocukların 5-6 yaşlarında başladıkları en az 3-4 yıl süreyle eğitim gördükleri Osmanlı dönemindeki eğitim kurumunun adı Osmanlı Sıbyan Mektebidir.

Yanıt Açıklaması: Asıl teşkilatlı öğretim müesseseleri Alp Arslan’ın izniyle vezir Nizamülmülk tarafından başta Bağdat olmak üzere Büyük Selçuklu devletinin hâkimiyetindeki şehirlerde yaptırılan Nizamiye Medreseleridir.

Yanıt Açıklaması: Soru kökünde verilen cümlede “İzzeddin Keyka^vus S¸ifahanesi” Sivas ilimizde bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber’in Medine’ye hicreti ile başlayıp daha sonra devam eden arazi taksimi ve buna bağlı olarak alınan vergilerin isim, miktar ve alış şekilleri farklı devreler geçirmiştir. Bir arazinin öşrî veya haracî olmasında rol oynayan en büyük etken, İmam Ebu Yusuf’un (731-798) da belirttiği gibi arazi sahibinin dini olmaktadır. Yani arazi, sahibine göre isim almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kur’ân-ı Kerim’de “Zekâtlar; Allah’tan bir farz olarak yoksullara, düşkünlere, onu toplayan memurlara, kalpleri müslümanlara ısındırılacaklara verilir; kölelerin, borçluların, Allah yolunda olanların ve yolda kalanların uğrunda sarfedilir. Allah bilendir, hakimdîr” (Tevbe, 9/60) buyurmaktadır. Bu ayetten anlaşıldığına göre, zekât almaya hakkı olanların başında; 1-Fakir ve yoksullar, 2-Düşkünler, 3-Daha sonra, âmiller (zekât işlerinde çalışan ve çalıştırılanlar), 4-Müellefe-i kulûb (kalpleri müslümanlığa ısındırılacaklar) geliyor, 5-Ayrıca kölelikten kurtulacaklar, 6-Borçtan kurtulacaklar, 7-Allah yolunda çalışmakta olanlar ve 8-Yolda kalanlar da zekât almayı hak edenler arasındadır

Yanıt Açıklaması: İslâm hukukuna göre cizye, İslâm devletinin Müslüman olmayan vatandaşından askerlik hizmeti karşılığında alınan bir vergidir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber’in vefatından sonra Hz. Ebubekir halife unvanıyla devlet başkanı oldu.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Mevali: Arap olmayan Müslümanların askere alınması Gazve: Hz. Peygamber’in düşmana karşı bizzat komuta ettiği orduların hereketine -ister çarpışma olsun, ister olmasın- gazve denir. Seriye: Hz. Peygamber’in bizzat katılmayıp bir sahabinin komutası altında gönderdiği askerî birliklerin hareketine de seriye denir. Mürtezika: Ücretli dâimî askerler. Reccâle: Kılıç, kalkan ve mızrakla donatılmış yaya birlikleri

Yanıt Açıklaması: Hendesehane Mektebi (Humbarahane): Islahat döneminin açılan ilk askerî mektebidir. Ahmed Paşa, 1734’te Üsküdar’da açılan bu mektebin kurucusu ve ilk öğretmenidir. Humbarahane de denilen bu mektepte ordunun ihtiyacını karşılamak amacıyla çağa uygun teknik ve uzmanlık eğitimi yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber sağlığında Fedek, Kureyza, Nadr ve Hayber’deki arazilerinde bulunan hurmalıklarının gelirlerinden hanımlarının nafakası ile işçilerin ücretinden geri kalanlarının vakıf mahiyetinde olmak üzere tahsis edildiği bilinmektedir. Hz. Ömer’e ait Semğ arazisindeki hurmalık ise İslâm tarihinde vakıf statüsü taşıyan ilk işlem olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklular döneminde orduda görev yapan ve askerler arasında ortaya çıkan davalara bakan kadılar da vardı. Bunlara Kadıasker veya Kadıleşker denirdi.

Yanıt Açıklaması: Neffâtün, neft yani petrole bulaştırılmış paçavraları düşman üzerine atan askerî birliğin adıydı.

Yanıt Açıklaması: İslâm ülkesi vilâyetlerine kadılar tayin eden ilk kişi Hz. Ömer’dir. Kadılar, halife tarafından veya umumî valiler (yani namaz kıldırma ve vergi işlerini birlikte yürüten) tarafından tayin ediliyorlardı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı hukuk sisteminde, kadıların özgür iradelerinden en üst düzeydeydi. Kadılar padişah dâhil hiçbir kişi ve kurumun tesirinde kalmadan tamamen bağımsız çalışmaktaydılar.

Yanıt Açıklaması: Asker kadısı veya ordu kadısı anlamındaki kazaskerlik görevi Abbasilerde ortaya çıkmış, daha sonraları Harzemşahlarda, Eyyubilerde, Memluklerde, Anadolu Selçuklularında ve hatta Karamanoğullarında da bu makam korunmuştu.