İslam Hukukuna Giriş

Yanıt Açıklaması: İmam Malik, kuşaktan kuşağa aktarılan Medine amelinin Hz. Peygamber ve sahabe dönemindeki uygulamayı yansıttığına inanırdı.

Yanıt Açıklaması: Müctehid imamlar dönemi ile hicri ikinci asrın başlarından itibaren, dördüncü asrın ortalarına kadar uzanan zaman dilimi kastedilmektedir. İslam hukukunun oluşum sürecinde oldukça önemli merhalelere sahne olan bu dönem için “fıkhın altın çağı”, “tedvin dönemi” gibi nitelemeler de kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kısa adıyla Mecelle olarak bilinen Mecelle-i Ahka^m-ı Adliye 1869-1876 yılları arasında hazırlanmış, 1851 maddelik bir kanundur. Esas itibarıyla eşya, borçlar ve yargılama hukukuyla ilgili kısımları kapsamaktadır. İslam hukukunda kanunlaştırma hareketinin ilk örneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber döneminde İslam hukukunun temel kaynağı vahiydir. Dolayısıyla İslam Hukuku’nun ilk kaynağını Kur’a^n, fıkıh terminolojisindeki ifadesiyle Kita^b oluşturmaktadır. Bunun yanında Hz. Peygamber’in Sünnet’i yer almaktadır. Sünnet, Hz. Peygamber’in ahka^m ayetlerinin anlaşılması ve uygulanması ile ilgili söz, eylem ve onaylamalarını içerdiği gibi, Kur’a^n’da temas edilmeyen konuları hükme bağlayan tasarruflarını da kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Mübah kelimesi, yapılmasında bir sakınca görülmeyen anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: İctihad kapısının daima açık olduğunu savunan Caferiler, kıyası bir başvuru kaynağı olarak görmezler.

Yanıt Açıklaması: U¨lkemizdeki Müslüman halkın büyük çoğunluğu yaşayan Sünni hukuk ekolleri içerisinde yer alan Hanefi ekolüne mensuptur. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerimizde yine yaşayan Sünni hukuk ekolleri içerisinde yer alan S¸a^fii ekolüne mensup vatandaşlarımız vardır. İstanbul gibi büyük şehirlerde ve bazı doğu illerimizde de S¸ii çevrede gelişmiş olan Caferi ekolüne mensup vatandaşlarımız bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hukuk alanında yeni karşılaşılan problemler için ortak ve bağlayıcı kararlar almak gerekir.

Yanıt Açıklaması: Mendub, kesin olmayan bir şekilde yapılması istenen, yapılması terk edilmesinden daha iyi olan fiilllerdir. Bu nedenle Hanefilerin taksimindeki sünnet ve nafile’ye karşılık gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kur’an’da yer alan 6666 ayetten fıkıh alanıyla doğrudan ilgili olan ayet sayısı 500 civarıdır.

Yanıt Açıklaması: İslam hukukunun oluşumunda Peygamber, sahabe, tabiun ve müctehid imamlar şeklinde bir çizgi takip edilir. En sondaki müctehid imamalar sonrasındaki dönem taklit dönemi olarak ifade

Yanıt Açıklaması: Hanbeli ekolü yaşayan sünni ekollerindendir.

Yanıt Açıklaması: Kelam, Tasavvuf ve Fıkhın (İslam Hukuku) üç temel İslam bilimi olarak değerlendirilmesi, tefsir ve hadis gibi diğer İslami disiplinlerin önemsiz olduğu anlamına değil; onların metinlerin anlaşılması ve oradan hareketle davranışların hükümlerine ilişkin değer yargılarına ulaşılmasıyla ilgilenmedikleri, onların temel işlevinin bu üç temel bilimin ana malzemesinin hazırlanmasıyla ilgili olduğu anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: Fıkıh kelimesi fıtnat (zek kelimesiyle açıklanmaktadır ki, bu, onun yalnızca derin ve ince kavrayışa değil, aynı zamanda bir kimsenin kavrayış yeteneğindeki üstünlüğe dair bir vurgu da içerdiğini göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Şer’î amelî hükümlerin elde edilmesinde başvurulması gereken ilk kaynak Kuran-I Kerim’dir.

Yanıt Açıklaması: Hanbelî mezhebinin yayıldığı alanlar diğer üç Sünni mezhebe nazaran oldukça sınırlı olmuştur. Önce Bağdat’da, daha sonra Irak’ın dışına taşarak Hicaz, Suriye ve Mısır gibi ülkelerde taraftar bulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bu ekole bağlı olan Şiiler Cafer es-Sadık’tan sonra büyük oğlu İsmail’in imam olduğunu savunmaktadır. Onlara göre imamet, İmam İsmail’den sonra oğlu Muhammed Mektûm ve evlatlarına intikal etmiştir. Batıniyye adıyla da anılan bu ekolün hukuki görüşlerini, Kadı Ebu Hanife en-Numan (ö. 363/974) derlemiştir. Mısır’da hüküm süren Fatımî devletinin himayesi altında gelişme imkanı bulan İsmaili ekolünün temel kaynaklarını Kadı Ebu Hanife en-Numan’ın yazdığı Deâimü’l-İslâm, Tevîlü deâimi’l-İslâm ve Kitâbü’l-iktisâr teşkil etmektedir. Önceleri Hanefi ya da Maliki olduğu söylenen Kadı Ebu Hanife en-Numan, Fatımi idaresinde başkadılık yapmış bu arada da İsmaili ekolün fıkhi doktrinini oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kur’a^n ve Sünnet, oluşumunda beşer katkısı olmayan, salt ilahi kaynaklı metinlerdir ve dayandığı temel kaynağın ilahi oluşu İslam hukukunu sui generis (nevi şahsına münhasır) kılan özelliklerin başında gelmektedir. Bazı özellikleri sebebiyle icma^’ da delil kapsamına alınmış ve üçüncü delil olarak zikredilmiştir. Yöntem ise, bu delillerden hüküm çıkarmak için başvurulan çeşitli yolları ifade eder. Bu yolların başlıcaları, kıyas, istihsan, ıstıslah ve sedd-i zeri^‘adır.

Yanıt Açıklaması: Mendub, yapılması istenilmekle birlikte terk edilmesinden dolayı kınamanın söz konusu olmadığı fiildir. Diğer bir ifadeyle kesin olmayan bir şekilde yapılması istenen, yapılması terk edilmesinden daha iyi olan fiildir.