İslam Hukukuna Giriş

Yanıt Açıklaması: Tanrı kelamı ifadesi, Kur’ân’ın vahiy ürünü olduğunu anlatır. Kur’ân’ın bütün diğer delillerin dayandığı ana delil olması onun bu özelliğinden kaynaklanır.

Yanıt Açıklaması: Hasen b. Ziyad, Ebu Hanife’nin görüşlerinin tedvininde ve mezhepleşmesinde önde gelen öğrencilerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Kural ve kurumların geçersiz sayılıp, tümüyle yürürlükten kaldırılması işlemine ilgâ denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: S¸eriat (şer’), genelde İslam düşüncesinin, özelde de İslam hukuk teorisinin üzerine kurulduğu ve onu diğer dinî, hukukî, ahlâkî ve felsefî inanç, eğilim ya da yapılardan ayırt eden merkezî bir kavramdır.

Yanıt Açıklaması: S¸îa’nın eğilimi ise, yalnızca ehl-i beyt ve onların taraftarı olan sahabilerin rivayetlerini kabul etmek şeklinde ortaya çıkmıştır. Sadece ehl-i beyt imamlarının fetvalarına değer atfeden S¸îa da ayrı bir hukuk anlayışı geliştirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sorudaki fiil kelimesi önemlidir. Cevaplar içinde sadece Mekruh kelimesi sorunun cevabına karşılık düşer.

Yanıt Açıklaması: Delil, oluşumunda beşer katkısı olmayan ve insani eylemlerin hükümlerini içinde barındırdığı düşünülen şeydir. Buna göre delil sadece Kur’ân-ı Kerîm ile Sünnet olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hanefi ekolü Kufe’nin önde gelen hukukçusu, re’y ekolüyle adı özdeşleşmiş bir müctehid olan Ebu Hanife Numan b. Sabit etrafında şekillenmiştir. Ekole adını veren Ebu Hanife, “İmam-ı A’zam” (en büyük imam) adıyla anılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Aynı doğrultuda görüş bildiren müctehidlerin hepsi ölmedikçe icma gerçekleşemez.

Yanıt Açıklaması: Fıkıh kuralları, insanların birbirleri ile olan ilişkileri, Allah insan ilişkisi, insan eşya ilişkisini konu eder ve bunları hükme bağlar. İnsan eşya ilişkisi, insan ile insan dışı canlı ve insan ile cansız varlık ilişkisini de kapsar.

Yanıt Açıklaması: İctihad kapısının daima açık olduğunu savunan Caferiler, kıyası bir başvuru kaynağı olarak görmezler.

Yanıt Açıklaması: Kur’an’da yer alan ve hukuki düzenleme getiren ayetlerin amacı insan yararının ve mutluluğunun sağlanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Istıshâb, mevcut olan bir şeyin aynı şekilde devam etmesi, diğer bir ifadeyle, daha önce varlığı bilinen bir durumun, aksine delil bulunmadıkça, varlığını koruduğuna hükmedilmesi şeklinde tanımlanır. Usulcülerin “Bekâu mâ kâne alâ mâ kân” sözleri bunu ifade eder.

Yanıt Açıklaması: İctihad faaliyetleri somut meseleleri çözmeye yöneliktir. Faraziye üzerinde

Yanıt Açıklaması: Hukuki faaliyetin mezhep yapılanması içerisinde sürdüğü mezhep merkezli dönem kimi yazarlarca taklid dönemi olarak adlandırılmaktadır. Usul terminolojisinde, “delilini bilmeksizin bir başkasının görüşüyle amel etmek” anlamında kullanılan taklid, ictihad yeterliliği olmayanların müctehidlerin görüşlerine uymasını deyimlemektedir.

Yanıt Açıklaması: D şıkkı dışındaki tüm şıklar günümüzde varlığını sürdüren Sünni hukuk ekolleridir. Günümüze kadar varlığını sürdüremeyen Sünni hukuk ekollerinin başlıcalarını Evzâî, Sevrî, Leys, Taberî ve Zahirî ekolleri oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İslam hukukuçularının hüküm çıkarımında başvurdukları bazı kaynaklar vardır ki bunlar üzerinde dikkatlice düşünüldüğü vakit bunların bağımsız delil olmaktan çok, Kur’an veya Sünnet’in veya her ikisinin bir uzantısı mahiyetinde oldukları görülür. Bu kaynaklar önceki şeriatler, sahabi^ sözü ve Medine halkının uygulaması’dır (Ameli ehl-i Medi^ne). İslam hukukunda hükümlerin dayandırıldığı deliller, en temelde yüce Allah’ın kelamı olan Kur’a^n-ı Keri^m ile O’nun son elçisi olan Hz. Muhammed’in Sünnetidir. Muhammed U¨mmetinin bir şer‘i hüküm üzerinde görüş birliği etmeleri anlamına gelen icma^ da bu iki delile eklenir ve temel deliller üçe çıkmış olur. Bunlar “asli^ deliller” olarak adlandırılır. Kıyas ise bir yöntemdir.

Yanıt Açıklaması: İlk inen ayetlerle ilişkili Hz. Peygamber dışında ifadelerde bulunan kişiler vardı. Bunlardan birisi de Hz. Peygamber’in eşi Hz. Aişedir.