İslam Hukukuna Giriş

Yanıt Açıklaması: Hanefilere göre ise ıstıshâb bir hüccet olmayıp, yalnızca, delili ile sabit olmuş bir hükümde sonradan kuşku (şek) doğması durumunda kullanılabilir. Hanefilerin “ıstıshâb defi‘ hususunda hüccettir” sözlerinin anlamı budur.

Yanıt Açıklaması: İslam Hukuku’nda temel amaç, mükelleflerin fiillerine yönelik düzenlemelerde ilahi iradeye uyulmasıdır. Bu amaca ise “şer’î deliller” adı verilen kaynaklar aracılığıyla ulaşılır.

Yanıt Açıklaması: Hayatını kendi ticari faaliyetleriyle kazanan Ebu Hanife herhangi bir kamu görevi kabul etmemiş hatta bu nedenle baskı da görmüştür. Gerek Emeviler gerekse Abbasiler döneminde kadılık (yargıçlık) görevini kabul etmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Eda^ edileceği vakit açısından: Eda^ edileceği vakit açısından va^cib, mutlak va^cib ve mukayyed va^cib olmak üzere iki kısma ayrılır. Miktarının belli olup olmaması açısından va^cib mukadder va^cib ve gayr-ı mukadder va^cib kısımlarına ayrılır. Yerine getirmesi istenen mükellef açısından va^cib, ayni^ va^cib (farz-ı ayn) ve kifa^i^ va^cib (farz-ı kifa^ye) olmak üzere iki kısma ayrılır. Yapılması istenen fiilin belirli olup olmaması açısından va^cib, muayyen va^cib ve müphem va^cib olmak üzere ikiye ayrılır.

Yanıt Açıklaması: İlahi irade bazı konularda, görüş ayrılığına imkân vermeyecek derecede, belirgin bir biçimde ortaya konmuştur. Bu hükümleri ortaya koyan deliller “delalet” ve “sübut” açısından son derece güçlü ve açıktır. Bu kesinliği ifade etmek amacıyla örnek verdiğimiz hükümler ve benzerleri için “zaru^ra^t-ı di^niyye”, yani “kesin olarak bilinmesi ve inanılması gereken dini hükümler” ifadesi kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Vaz‘î hükmün, teklîfî hükmün varlığını ve yokluğunu göstermek üzere konulmuş hükümler olduğu daha önce geçmişti. Vaz‘î hükümler illet, sebeb, rükün, şart, mâni‘dir. Hanefiler buna bir de alâmeti eklemişlerdi.

Yanıt Açıklaması: S¸er’ î hükümler de düzenledikleri konular bakımından kendi içinde itikâdiyyat, vicdâniyyat ve ameliyyât olmak üzere üç kısma ayrılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Azerbaycan, Kırım, Pakistan ve Çin’de daha çok Hanefi mezhebi yaygındır.

Yanıt Açıklaması: Balkanlar Hanefi mezhebinin yaygın olduğu bir coğrafi bölgedir.

Yanıt Açıklaması: Fıkıhta emredici, tavsiye edici ve tecviz (mübah kılan) kurallar üç kategoride yer alır. Hukuk kuralları ise sadece emredici ve tecviz edici olmak üzere iki kategoride yer alır.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber döneminde hükümlerin vaz edilişi sırasında toplumun temel ihtiyaç ve faydası gözetilmiştir. Evlilikte denkli, toplumun maslahatının gözetilmesine bir örnektir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Fıkıh usulu terimi olarak icma^, “Muhammed (s.a) ümmetinden olan müctehidlerin O’nun ölümünden sonraki herhangi bir devirde şer’i^ bir meselenin hükmü üzerinde görüş birliği etmeleri” biçiminde tanımlanır. Kıyas, istihsan, ıstıslah ve sedd-i zeri^‘a ise delillerden hüküm çıkarmak için başvurulan çeşitli yollardandır.

Yanıt Açıklaması: Asıldaki hükmün konuluş¸ gerekçesi bazen açıkça belirtilmiş¸ olur. Buna mansus illet denilir.

Yanıt Açıklaması: Vaz‘î hükmün, teklîfî hükmün varlığını ve yokluğunu göstermek üzere konulmuş hükümler olduğu daha önce geçmişti. Vaz‘î hükümler illet, sebeb, rükün, şart, mâni‘dir. Hanefiler buna bir de alâmeti eklemişlerdir.  Nedb teklîfî hükmün kısımlarından biridir.

Yanıt Açıklaması: Nâfile ise yapılması, iyi görülmekle birlikte bir gelenek haline gelmeyen fiillerdir. İkindi ve yatsı namazlarından önce kılınan dörder rekatlık namazlar ve pazartesi ve perşembe günü tutulan oruçlar gibi. Nâfileyi yapan sevap kazanır, terk eden ise kınanmaz.

Yanıt Açıklaması: Bir zaruret veya ihtiyaca ilişkin olmama durumunu karşılayan “süsleme” uygulamasıdır. Diğer cevaplar zaruriyyatı ifade eder.

Yanıt Açıklaması: İctihad faaliyetleri somut meseleleri çözmeye yöneliktir. Faraziye üzerinde durulmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Kişilerin farklı sosyal çevrelerde yetişmiş olmaları farklı kültür birikimi oluşturur. Bu durum kişilerin önemli konularda ihtilafa düşmelerine neden olabilir.