Hadis Tarihi ve Usulü

Yanıt Açıklaması: Hadisler bu dönemde daha ziyade semâ (yani hocadan işitme) yoluyla alınıyorlardı. Bununla beraber, ilerde meşhur olacak olan diğer usûller de zaman zaman kullanılmıştır. Zaten sonraki dönemlerde hadis âlimleri de, muteber hadis öğrenme usûllerini tartışırlarken esas olarak onların bu dönemde, özellikle asr-ı saâdette uygulamasının olup olmadığına bakacaklardır.

Yanıt Açıklaması: Hatîb el-Bağdâdî’nin Târîhu Bağdât isimli hacimli eserinde Ebû Hanîfe’nin biyografisine dair bölümde yazdığı olumsuz düşünce ve nakilleri eleştirmek maksadıyla kaleme aldığı Te’nîbü’l-Hatîb’tir.

Yanıt Açıklaması: Fatih Sultan Mehmed’in hem hocası hem de Şeyhülislâmı olan Molla Gürânî’nin (ö. 893/1487) elKevseru’l-cârî ilâ riyâzi’l-Buhârî adlı Buhârî şerhi bu dönemin eserlerindendir.

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir hadis kitabının bir başka hadis eseri veya eserleriyle karşılatırılıp birincisinin ikincisinden fazla olarak ihtiva ettiği hadisleri bir araya getiren eserlere zevâid kitapları denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Gümüşhânevî’nin hadis alanında yazdığı önemli eseri Râmûzü’l-ehâdîs son dönemin en çok okunan hadis kitaplarından birisi olmuştur. Eserin içerdiği 7103 hadisin 6402’si kavlî ve fiilî merfû rivayetlere, 701’i Resûlullah’ın hilye ve şemâiline dairdir. Hadisle ilgili bu eseriyle Gümüşhânevî; zamanın ihtiyaçlarına göre yeni hadis kitapları tasnif etmek ve hadislerin sıhhat ve mana bakımlarından yeniden değerlendirmesini yapmak gibi iki önemli tavır sergilemiştir. Genellikle kitaba, kısa ve özlü ifadeli (muhtasar, vecîz) hadisler alınmıştır. Kitabın baş tarafında hadis tarihi ve usulü konularından bazıları hakkında özet bilgiler verilmiştir. İki bölümden meydana gelen eserin birinci bölümü alfabetiktir. Harf-i tarif ile başlayan hadisler “elif” harfiyle başlayan hadislerin verildiği bölümün sonuna konulmuştur. Hz. Peygamber’in şemâilini konu alan ikinci bölümdeki hadisler ise “kâne” lafzıyla başlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Fuat Sezgin’in İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Araştırmaları Enstitüsü’ne bağlı olarak yaptığı Buhârî’nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar (İstanbul 1956) isimli doktora tezi, Türkiye’de hadis alanındaki ilk akademik çalışmadır. Bu çalışma Batı’da da oryantalistler tarafından dikkate alınmış ve defalarca referans olarak kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hatîb el-Bağdâdî diye tanınan büyük hadis âlimi Ebû Bekir Ahmed b.Ali el-Hatîb el-Bağdâdî’nin (ö.463/1071) el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye isimlieseri Müyekaddimun dönemi kitabıdır.

Yanıt Açıklaması: Hadislerin tek bir kitap haline getirilmesi söz konusu değildir.

Yanıt Açıklaması: Sünnet (السنة) kelimesi Arapça s-n-n kökünden gelir. Sözlükte, üzerinde devamlı olarak yürünen yol, hayat tarzı, gelenek, âdet, çığır, hal, tavır, karakter, uygulama, kanun, kural gibi anlamlara gelir. Sünnet kelimesi ara sıra ve gelişigüzel yapılan şeyleri değil, âdet niteliğinde, devamlı ve sürekli, aynı zamanda bilinçli davranışları ifade eder. Dolayısıyla arasıra yapılan ve bilinçsiz davranışlar sünnet anlamının dışında kalır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Cevap A

Yanıt Açıklaması: Hem Mehmed Sofuoğlu hem de Ahmed Davudoğlu tarafından Türkçeye tercüme edilen hadis kitabı Sahîh-i Müslim’dür.

Yanıt Açıklaması: Sarsılmaz olarak kabul edilen Goldziher-Schacht-Juynboll üçlüsünün temsil ettiği ekole karşı son dönmede Batı’da yeni bir anlayış yaygınlaşmaya başlamıştır. Yazdığı kitap ve makalelerde bu üçlünün iddialarını sorgulayan, eksik ve hatalarını ortaya koyan oryantalistlerden birisi Herald Motzki’dir. O, İslâm hukuku ile hadisin, Goldziher ve Schacht’ın iddialarının aksine Hz. Peygamber döneminden itibaren veya onun vefatından sonra aralıksız yazılmaya başlandığı ve daha sonraları bu işin giderek sistemleştiği kanaatindedir. Ayrıca Abdürrezzâk’ın Musannef’i gibi Kütüb-i sitte dönemi öncesi eserlerden hareketle ilk dönem fakihlerin eğitim-öğretim metotları ve rivayet kullanımlarının tespit edilebileceği kanısındadır.

Yanıt Açıklaması: İthâfü’s-sâdeti’l-mehere Zevaid Kitabı çalışmalarındandır.

Yanıt Açıklaması: Mut‘a nikâhı, erkekle kadının zamanı belirlenen bir süreye kadar, yani geçici olarak aralarında kıyılan nikâha denir. İslâm’ın ilk yıllarında Hz. Peygamber buna izin vermiş, ancak Hayber’in fethinden sonra kesin olarak yasaklamıştır.

Yanıt Açıklaması: Etrâf kitapları hadislerin, hangi hadis kitaplarının neresinde olduğunun kolaylıkla tespit edilmesini sağlar.

Yanıt Açıklaması: Aclûnî’nin tam adı Keşfu’l-hafâ ve muzîlu’l-ilbâs amme’ş-tehere mine’lehâdîs alâ elsineti’n-nâs olan kitabı, halk arasında hadis diye dolaşan sözlerin hadis olup olmadığını ortaya koymak amacıyla yazılmış en hacimli eserdir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamberi Müslüman olarak görüp o imanla ölenlere sahabi denir.

Yanıt Açıklaması: Muhtelif sahalarda birçok eseri bulunan Tehânevî’nin en meşhur eseri şüphesiz İ‘lâü’s-sünen’dir. Müellif yirmi yıllık çalışmasının ürünü olan eserde Hanefî mezhebinin görüşlerini destekleyen genellikle ahkâm hadislerini derleyip şerh etmiştir. Esas itibariyle Ehl-i Hadis ekolüne mensup bazı kişilerin Hanefî mezhebinin hadislere dayanmadığı ve kıyası hadise tercih ettikleri yolundaki iddialarına cevap olarak telifine başlanan eser, neticede kapsamlı bir hadis mecmuasına dönüşmüştür. Fıkıh bablarına göre düzenlenen eser “Kitâbü’t-tahâre” ile başlayıp “Kitâbü’l-edeb ve’t-tasav- vuf’la sona ermektedir. Müellif zaman zaman çağdaş problemleri de ele almış bu arada, Kâdiyânîlik hareketine, faizi helal kılma gayretlerine karşı çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Şeyh Ali el-Muttakî, 953/1546’de 67 yaşındayken Gucerat üzerinden Hicaz’a gitmiş ve orada yıllarca ilim tahsil etmişti. En mühim eseri 957-971 yılları arasında yazdığı Kenzü’l-ummâl’dır.