Hadis Tarihi ve Usulü

Yanıt Açıklaması: İlk Osmanlı dârulhadîsinin I. Murad devrinde İznik’te Çandarlı Hayreddin Paşa (ö. 789/1387) tarafından yaptırıldığı kabul edilir. Bu asrın en önde gelen ismi İbn Melek diye tanınan İzzeddin Abdüllatif’tir (ö. 797/1394). Tire’de müderrislik yapan İbn Melek Osmanlı medreselerinde en çok okunan hadis kitaplarından olan Sâgânî’nin Meşâriku’l-envâr’ı üzerine Mebâriku’l-ezhâr isimli şerhini yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bir hadis kitabının hoca-talebe arasında okunması esnasında takip edilen usule açıklama ve araştırma yöntemi

Yanıt Açıklaması: Ali senedin özelliklerine göre sınıflandırılan hadislerdendir.

Yanıt Açıklaması: Saki hadis zayıf hadis kategorisindedir

Yanıt Açıklaması: Çözüm: Hadisçiler senedin kopuk olmasını, diğerine göre ağır cerh sebebi saymamışlardır. Hâlbuki râvînin yalancılığı (kezzâb), yalan söylemekle itham edilmesi (müttehem bi’l-kizb), çok hata yapması (fuhş-i galat), fıskı ve hadisin şâz olması aşırı cerh sebebi kabul edilmiş ve bu tür hadislerin zayıflığı şiddetli zayıflık olarak nitelendirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İbnü’s-Salâh’ın Ulûmü’l Hadîs’ine dayanarak yazılan kitaplar şu şekilde sıralanmaktadır: Nevevî (ö.676/1277), Ulûmü’l-hadîs’i önce el-İrşâd adıyla ihtisâr etmiş yani kısaltmış, sonra bunu da tekrar ikinci defa kısaltarak et-Takrîb ve’tteysîr li-ehâdîsi’l-beşîr ve’n-nezîr ismini vermiştir. İbn Kesîr diye tanınan Ebu’l-Fidâ Imâdüddîn İsmâîl b. Kesîr (ö.774/1372) İbnü’s-Salâh’ın Mukaddime’sini İhtisâru Ulûmi’l-hadîs adıyla özetlemiş, noksan gördüğü bazı konularda ilaveler yapmıştır. Büyük hadis âlimi İbn Hacer el-Askalânî (ö.852/1448), İbnü’s-Salâh’ın kitabını Nuhbetü’l-fiker fî mustalahı ehli’l-eser adıyla kısaltmıştır. Zeynüddîn el-Irâkî (ö.806-1403) İbnü’s-Salâh’ın Ulûmü’l-hadîs’ini kolay ezberlenebilmesi için Elfiyye tarzında bin iki beyitte şiir halinde özetlemiştir. Celalüddîn es-Suyûtî (ö.911/1505-6) de İbnü’s-Salâh’ın Ulûmü’lhadîs’ini Elfiyye adıyla nazma, yani bin beyitlik bir şiire çevirmiştir. Yine Suyûtî, Nevevî’nin et-Takrîb’ini, Tedrîbü’r-râvî fî şerhi Takrîbi’n- Nevevî adıyla şerh etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sahihlik niteliğini, zikredilen özellikler kendisinde bizzat bulunmadığı için, başka bir hadisin desteğiyle kazanan hadistir. Sahih hadis tanımındaki sahihlik özelliklerini bizzat taşıyan hadislere Sahih li zatihi denir. Hasen li zatihi ise hasenlik özelliklerini taşıyan hadislere denir. Müttufekun aleyh üzerinde ittifak edilmiş hadistir. Muallel hadis ise sahihliğine zarar verecek herhangi gizli bir kusurun bulunmaması anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: İslâm, Bülûğ, Akıl, Fısktan Uzak Durmak/Takva ve Mürüvvet ahlakın unsurlarındandır.

Yanıt Açıklaması: Hadis hocasının rivayet hakkı bulunan hadislerinin tamamını veya bir kısmını yakında ya da uzakta bulunan bir kimseye yazıp göndermesi mükâtebe terimi ile ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Süleymaniye Osmanlı’da en yüksek statülü dârulhadisdir.

Yanıt Açıklaması: Kıraat talebenin hadis okuduğu süreçtir. Sema’da talebe hadisleri bizzat işiterek alır. Sadece hadis talebenin takip etme süreci söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Güvenirlik açısından en alt düzeyde hadis mevzu hadistir. Aslına mevzu hadis z. Peygamber adına tamamen uydurulduğu için hadis bile değildir. Şekil açısından bir sened ve metni olması ve gerçek hadismiş gibi sunulması nedeniyle böyle isimlendirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İslâm’da verilen en büyük ceza için bu sayı yettiğine göre, o, kesin bilgi için de yeterli olmalıdır, diye düşünülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Hz.Peygamber’e  kesintisiz bir senedle nispet edilen hadise denir. Hâkim en Nîsâbûrî’in yaptığı bu tanım, terimin en meşhur tanımıdır. Bu terimi farklı şekilde tanımlayan âlimler de vardır. İbn Abdilber’e göre musned -senedi ister muttasıl, ister munkatı’ olsun- Hz.Peygamber’e nisbet edilen hadis demektir. Bu terimi el-Hatibu’l-Bağdadi ise, senedinde râvî düşmesi bulunmayan hadis olarak tanımlamıştır.

Yanıt Açıklaması: İbn Adî, ılımlı/mu’tedil davranan münekkidlerdendir. İbn Maîn Ebû Hâtim er-Râzî tenkidlerinde katı/- müteşeddid davranmışlardır. Tirmizî ve Hâkim ise gevşek/mütesâhil davranmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Hadisin Râvîlerini İnceleme, Hadis Rivayet Edene Yemin Ettirme, Hadisi İlk Duyan Kimseden Almaya Çalışma ve Hadis Rivâyet Edenden Şâhid İsteme sahabilerin başvurdukları yöntemlerden birisi olmakla birlikte Hz. Peygambere Tekrar Sormak bunlardan birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ali de, ayakta su içmesine pek anlam veremeyenlere şöyle demişti. “Ayakta su içmişsem, Resûlüllah’ın da ayakta su içtiğini gördüğüm içindir. Oturarak su içmişsem yine Resûlüllah’ın otururken su içtiğini gördüğüm içindir.”

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber’in Müslüman olmuş az sayıdaki sahabileriyle buluştuğu, inen ayetleri onlara tebliğ edip gerekli bilgileri verdiği, onların da bu bilgileri aralarında müzakere ettiği ve ilerleyen yıllarda Hz. Peygamber’in evi, İslam eğitim öğretiminin merkezi haline gelmiş yerin adı ‘Dâru’l-erkam’dır.

Yanıt Açıklaması: Hangi maksatla ve hangi konuda uydurulmuş olursa olsun mevzû hadisler dinin bünyesinde ve Müslümanların hayatında birçok tahribat yapmıştır fakat İslâm dinini kabul etmeye eğilimli olanları dinden soğutmuştur.

Yanıt Açıklaması: Hadis usulü ilminin gayesi, bir haberin Hz. Peygamber’e ait olup olmadığını tespit etmeye yarayan kuralları belirlemektir.