Hadis Tarihi ve Usulü

Yanıt Açıklaması: Mütevâtir hadîs, başından sonuna kadar her tabakada, yalan söylemek üzere anlaşmaları aklen ve âdeten mümkün olmayacak kadar çok râvînin rivayet ettiği hadîstir.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve E seçeneklerinde verilen hadis uydurma sebepleri İslam’a ve Müslümanlara zarar verme amacı güderken, D seçeneği tamamen olumlu nedenlerle hadis uydurulduğunu belirtmektedir. Bu yönüyle diğerlerinden farklıdır.

Yanıt Açıklaması: Tâbiûn ve Etbâu’t-tâbiûn dönemi, Hz. Peygamber’in vefatıyla başlayıp hicrî 220 yılı civarına kadar devam eden oldukça uzun bir süreyi kapsar. Sahâbe ile tâbiûnda olduğu gibi tâbiûn da etbâu’t-tâbiîn ile iç içe yaşayan iki farklı kuşaktır.

Yanıt Açıklaması: Hz Peygamber, ashabına eğitim-öğretim konu-sunda da rehber olmuş, Mekke ve Medîne döneminde ortaya koyduğu eğitim-öğretim faaliyetleriyle bunu göstermiştir. Bu nedenle Hz. Peygamber, İslâm’da ilk muallim, ashabı da ilk talebeler olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt Merdüd hadisler olacaktır. Merdüd hadisler zayıf hadislerdir. Mu’dal, Müdelles, Mu’allet, Mürsel, Munkatı’, Mu’allak, Muzdarib, Maklüb, Şazz-Mahfüz, Münker-Ma’rüf, Metrük gibi çeşitleri bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bu dönem, Hz. Peygamber’in vefatıyla başlayıp hicrî 220 yılı civarına kadar devam eden oldukça uzun bir süreyi kapsar.

Yanıt Açıklaması: Hocanın, talebesine rivâyetlerinin yazılı olduğu belli bir kitabı rivâyet etmesi için izin vermesidir. İslâm âlimlerinin büyük çoğunluğu bu tür icâzeti kabul etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir kimsenin sahâbî olup olmadığı şu dört yoldan biriyle belirlenir: 1. Tevâtür: Aralarında ilk dört halîfenin de (hulefâ-i râşidîn) bulunduğu dünyada cennetle müjdelenmiş on sahâbî (aşere-i mübeşşere) başta olmak üzere, önde gelen birçok sahâbînin sahâbîliği tevâtür ile sabittir. 2. Şöhret: Dımâm b. Sa’lebe ve Ukkâşe b. Mihsan gibilerin sahâbilikleri, tevâtür derecesinde olmasa bile, sahâbî olduklarına dair yaygın/meşhur bilgiye dayanır. 3. Şâhitlik: Meşhûr bir sahâbî’nin başka birinin sahâbî olduğuna dair şahitlik etmesi demektir. Hamâme ed-Devsî’nin sahâbîliği Ebû Mûsa elEş’arî’nin şahitliği ile sabittir. 4. İkrâr: Âdil bir kimsenin, kendisinin sahâbî olduğunu söylemesidir. Ancak böyle bir ikrarın dikkate alınabilmesi için ikrarda bulunan kişinin en geç hicrî 110 tarihinde ölmüş olması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Kıraat okumak anlamındaki fiilin mastarıdır. Terim olarak kıraat talebenin hadisleri bizzat hadis hocasına okuması veya başkasının okuduğunu işitmesi suretiyle hadisi almasıdır..

Yanıt Açıklaması: Sûü’l-hıfz: Sika olarak bilinen bir râvînin rivâyetlerinde hata yönü ağır basacak derecede akıl veya hâfıza kaybına maruz kalması demektir. Hadis münekkidleri râvîlerin çeşitli nedenlerle yakalandıkları akıl veya hâfıza kaybını yakından takip etmişler, bu durumda olanları tesbit ederek hadis rivâyet etmelerine engel olmaya çalışmışlar ve başkalarını bu râvîlere karşı uyarmışlardır. Râvîdeki akıl veya hâfıza kaybı sürekli ve ârızî diye iki kısma ayrılır. Kalıcı şekilde akıl ve zihin sağlığı bozuk bir râvînin rivâyetinin kabul edilemeyeceği âşikârdır. Hadis ilminde sû-i hıfz denildiğinde, genellikle ârizî yani sonradan ortaya çıkan hafıza kaybı kasdedilir. Aslında sika olan birçok râvî vardır ki, yaşlılık, hastalık veya bunama gibi doğal veya arızî sebeplerle hâfıza kaybına uğramış ve rivâyetlerini karıştırır hale gelmiştir. İhtilât denilen bu durum, rivâyetin kabulüne engeldir. Bu nedenle hadis münekkidleri râvîleri bu açıdan araştırıp ihtilâta uğrayanları, ihtilâta uğrama zamanlarını ve sebeplerini, ihtlâttan önce ve sonra onlardan hadis rivâyet edenleri ve bunların rivâyetlerini belirlemeye çalışmışlardır. İhtilât dönemi veya tarihi belli ise, ihtilattan önceki rivâyetlerini kabul etmiş, sonrakileri reddetmişlerdir. İhtilât zamanı belli olmayanlar ile ihtilâta maruz kalıp kalmadıkları şüpheli olanların rivâyetlerinde ise tevakkuf etmişler, çekimser kalmışlardır.

Yanıt Açıklaması: el-Esrâru’l-merfû‘a adlı eserin yazarı Ali el-Kârî’dir.

Yanıt Açıklaması: A, C, D ve E seçeneklerinde hadislerin yalnızca din üzerindeki olumsuz etkileri üzerinde durulmuştur. B seçeneği siyasi sonuçlar da doğurması nedeniyle diğer seçeneklerden farklıdır.

Yanıt Açıklaması: Süleymaniye Dârulhadîsi Kanuni Sultan Selim tarafından yaptırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bir şeyi çok yapanlar anlamına gelen müksirûn kelimesi (tekili: müksir), binden fazla hadis rivâyet etmiş sahâbîler için kullanılan bir terimdir. Rivâyeti 1000’e ulaşmayan sahâbîlere de mukıllûn denir. Sahâbe içinde müksirûn diye bilinen yedi sahâbî, rivâyet sayılarına göre şöyle sıralanır: Ebû Hureyre: 5374 hadis Abdullah b. Ömer: 2630 hadis Enes b. Mâlik: 2286 hadis Hz. Âişe: 2210 hadis Abdullah b. Abbâs: 1660 hadis Câbir b. Abdullah: 1540 hadis Ebû Saîd el-Hudrî: 1170 hadis

Yanıt Açıklaması: Eski adı Yesrib iken Hz. Peygamber’in hicretiyle birlikte yeniden imar ve inşa edilerek bir medeniyet merkezi haline dönüşen ve Medîne adını alan bu şehir, genel anlamda İslam’ın ilk merkezidir. Hicretten hemen sonra Hz. Peygamber’in burada inşa ettiği Mescid-i Nebevî (Peygamber Mescidi), bir ibadethane olmanın ötesinde İslâm’da ilk eğitim-öğretim müessesesi olarak tarihe geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Zayıf olduğu hakkında hadis âlimleri arasında ittifak bulunmayan, bazılarına gore zayıf, bazılarına göre de zayıf olmayan hadislere  Muza‘af adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber’in öğretiminde dikkat çekici bir nokta da muhataplarının bilgi ve anlayış seviyelerini dikkate almasıdır. Hızlı değil yavaş ve tane tane anlatmaktadır.

Yanıt Açıklaması: A, C, D ve E seçeneklerinde hadislerin yalnızca din üzerindeki olumsuz etkileri üzerinde durulmuştur. B seçeneği siyasi sonuçlar da doğurması nedeniyle diğer seçeneklerden farklıdır.

Yanıt Açıklaması: Sahîh hadîs, en meşhur tarifine göre, senedinin başından sonuna kadar sika (adâlet ve zabt sahibi) râvînin sika râvîden rivayet ettiği, şâzz ve muallel olmayan hadîstir. Bu tarife göre sahih hadisin dört özelliği bulunmaktadır: Râvîlerinin sika olması, râvîleri arasında kopukluk olmaması yani senedin muttasıl olması, şâzz yani diğer sika râvîlerin rivayetlerine aykırı olmaması ve muallel yani sahihliğine zarar verecek gizli bir kusurunun olmaması.

Yanıt Açıklaması: Sahâbe hadisleri bizzat Hz. Peygamber’den işiterek öğrenmesine müşâfehe denir.