Hadis Tarihi ve Usulü

Yanıt Açıklaması: Sahîh hadîs, en meşhur tarifine göre, senedinin başından sonuna kadar sika (adâlet ve zabt sahibi) râvînin sika râvîden rivayet ettiği, şâzz ve muallel olmayan hadîstir. Bu tarife göre sahih hadisin dört özelliği bulunmaktadır: Râvîlerinin sika olması, râvîleri arasında kopukluk olmaması yani senedin muttasıl olması, şâzz yani diğer sika râvîlerin rivayetlerine aykırı olmaması ve muallel yani sahihliğine zarar verecek gizli bir kusurunun olmaması..

Yanıt Açıklaması: Kitabü’l-feraiz Cerh-Ta’dil kitapları arasında yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bilindiği gibi İslâm’ın iki temel kaynağı olan Kur’an ve sünnet, aynı zamanda İslâm eğitim-öğretim geleneğinde daima ilk sırada yer alan temel eğitim-öğretim alanlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Tahammül hadisi belli esaslara göre öğrenmeye denir Onu ezberden veya bir kitaptan usulüne göre rivayet etmeye eda denir. İkisi birlikte (Tahammül ve eda) Tahammülü’l-ilm olarak ifade edilir. Şeyh ise hadis öğreten kişidir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Âişe, 2210 hadis ile müksirûn diye bilinen yedi sahâbî arasında dördüncü sıradadır. Hz. Hatice, Hz. Ali, Bilâl-i Habeşî ve Zeyd b. Hârise ilk Müslüman sahâbîler arasındadır.

Yanıt Açıklaması: E şıkkındaki “İşittim” anlamındaki Semi‘tü, Semâ’ metoduna delâlet eden rivâyet lafızlarının en üstünüdür. A ve B şıkkındaki rivâyet lafızları ise Semâ’ metoduna delâlet eder, ancak Semi‘tü’den sonra gelmektedir. Kara’tü ve Kara’nâ alâ fülân, rivâyet lafızları ise Kırâat metoduna açıkca delâlet eden rivâyet lafızlarındandır.

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir hadis kitabının bir başka hadis eseri veya eserleriyle karşılaştırıp, birincisinin ikincisinden fazla olarak ihtiva ettiği hadisleri bir araya getiren eserlere zevaid kitapları denmektedir. İbn Hacer el-Askalânî’nin el-Metâlibü’l-‘âliye bi- zevâid’il- mesânîdi ’s-semâniye isimli eseri de günümüze ulaşan önemli zevâidlerdendir.

Yanıt Açıklaması: Sahih ve hasen hadis için aranan şartlardan birini ya da birkaçını taşımayan hadislere zayıf hadis denir. Hadis usûlü eserlerinde anlatılan hadis çeşitlerine bakıldığında en fazla hadis çeşidinin zayıf hadislere dair olduğu görülür. Çünkü delil olmaya uygun sahih hadisler konusunda farklı gruplandırmalar yapmak pek gerekli görülmemiştir.

Yanıt Açıklaması: İmanla İlgili Kitaplar Ebu Bekr b. Ebû Şeybe (ö.235/849), Ahmed b. Hanbel (ö.241/855) ed-Derâverdî (ö.243/857) ve daha başkaları Kitâbü’l-îmân başlıklı kitaplar yazmışlardır.

Yanıt Açıklaması: İslâm’ın yerleşip kökleşmesinde Hz. Peygamber’e canları ve malları pahasına kayıtsız şartsız eşsiz bir bağlılık gösteren Sahâbe, ilim öğrenme ve öğretme konusunda da büyük bir duyarlılık sergilemiştir. Bu amaçla Hz. Peygamber’in yakınında bulunup sürekli onun söz ve davranışlarını takip etme imkânı aramışlar-dır.

Yanıt Açıklaması: Zayıf hadisin helal ve haramların tespitinde kullanılmayacağı hususu teoride ifade edilse de, pratikte bu prensibin özellikle Hanefîler ve Şâfiîler tarafından ihlal edildiği söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Başından sonuna kadar her tabakada, yalan söylemek üzere anlaşmaları aklen ve âdeten mümkün olmayacan kadar çok râvînin rivayet ettiği hadislere mütevâtir hadis denir.

Yanıt Açıklaması: Mütevâtir hadisler konusunda ilk eser yazan Suyûtî’dir (ö. 911/1505). O, el- Ezhâru’ l-mütenâsire fi’ l-ahbâri’ l-mütevâtire adındaki eserinde kendi şartlarına göre mütevâtir kabul ettiği 113 hadis zikretmiştir. Daha sonra bu kitabını Suyûtî, Katfü’l-Ezhâri’l-mütenâsire fi’l-ahbâri’l-mütevâtire ismiyle özetlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Hadis rivayet edene bunu kimden aldığını sormakla başlayan ve sonraları sadece İslam ümmetine özel bir isnad sisteminin ortaya çıkmasına sebep olan uygulama, hicrî ilk üç asırda hadis uydurmacılığına karşı alınmış en önemli tedbirlerden birisini oluşturur. İslam âlimleri, isnad sistemi uygulamasıyla hadislerin senedlerini tenkid süzgecinden geçirmenin yanı sıra metinlerini de incelemeyi ihmal etmemişlerdir. Bu arada sahabe asrından itibaren büyük cerh ve ta‘dîl otoriteleri yetişmiş ve bunlar rivayetine vakıf oldukları şahısları takip etmiş, araştırmış, güvenilirliklerini tespit ve ilan etmişlerdir. Bunun neticesinde hadis uyduran râvîlerin tanınmasını sağlayan cerh ve ta‘dîl ilmi adında hadis ilminin müstakil bir dalı oluşmuştur. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: “el-Mevzû‘ât”, E seçeneğinde adı geçen Ebu’l-Ferec İbnü’l-Cevzî’nin (ö. 597/1201) uydurma olduğu tespit edilen 1850 haberi fıkıh konularına göre bir araya getirdiği eserdir.

Yanıt Açıklaması: Sünnet, Hz. Peygamber’den gelmesi bakımından üçe ayrılır Kavlî Sünnet ( السنة القولية ): Hz. Peygamber’in sözleridir. Fiilî Sünnet ( السنة الفعلية ): Hz. Peygamber’in filleri ve davranışlarıdır. Takrîrî Sünnet ( السنة التقريرية ): Hz. Peygamber’in huzurunda veya bilgisi dâhilinde olmak şartıyla, sahâbe tarafından söylenen sözleri ve yapılan davranışları onaylaması veya karşı çıkmamasıdır.

Yanıt Açıklaması: İlk üç asırda en az kullanılan hadis öğrenim ve öğretim metotları İ’lâm-vasıyyet metodudur.

Yanıt Açıklaması: Teyakkuz, Hıfz, Kitabı Korumak ve Mana ile Rivâyette Lâfızların Anlamını Bilmek Zabtın unsurlarındandır.

Yanıt Açıklaması: İşte yakîn vasıtasıyla bilinen haber mütevâtir; zan yoluyla bilinen haber ise âhâddır.

Yanıt Açıklaması: Hadislerin öğrenim ve öğretiminde hanım sahâbîlerin  payı büyüktür. Hanım sahâbîler içinde ise, konumuzla ilgili olarak Ensâr denilen Medine’nin yerlisi Müslüman hanımlar ile Hz. Peygamber’in hanımlarının özel bir yeri vardır.